مێژووی کایە ڤیدیۆیییەکان

مێژووی کایە ڤیدیۆیییەکان
لقی	history of games
بابەتی لاوەکی	کایەی ڤیدیۆیی
جێبەجێکار	video game historian
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

مێژووی کایە ڤیدیۆیییەکان (بە ئینگلیزی: History of Video Games) دەگەڕێتەوە بۆ ساڵانی ١٩٥٠ بۆ ١٩٦٠، کاتێک زانا و ئەندازیارانی سەرەتایی کۆمپیوتەر دەستیان کرد بە تاقیکردنەوە لەسەر یارییە ئەلیکترۆنییە کارلێککارەکان. یەکێک لە سەرەتاییترین یارییە ڤیدیۆیییە ناسراوەکان بریتییە لە «تێنس بۆ دوو کەس» کە لە ساڵی ١٩٥٨ لەلایەن فیزیازان ویلیام ھیگینبۆتامەوە دروست کراوە. ئەم یارییە لەسەر «ئۆسیلۆسکۆپ» ئەنجامدرا و ڕێگەی بە دوو یاریزان دەدا لە یارییەکی خەیاڵی تێنسدا ڕکابەری یەکتر بکەن. لە ساڵانی حەفتاکانی سەدەی ڕابردوودا پیشەسازی یارییە ڤیدیۆیییەکان گەشەکردن و داھێنانی بەرچاوی بەخۆیەوە بینی بە بڵاوکردنەوەی یارییە بەناوبانگەکانی وەک «پۆنگ» و «داگیرکەرانی بۆشایی ئاسمان». ئەم یارییانە یارمەتیدەر بوون بۆ بەناوبانگکردنی یارییە ڤیدیۆیییەکان وەک جۆرێک لە کات بەسەربردن و زەمینەیان بۆ پەرەپێدانی کارپێکەری یاریکردنی ماڵەوە دانا.

ساڵانی ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوو سەرھەڵدانی کارپێکەری یاریکردن لە ماڵەوە بوو، بە بڵاوکردنەوەی سیستەمی ئایکۆنی وەک Atari) 2600، نینتێندۆ ئینتەرتەیمێنت سیستم (NES) و سیگا ماستەر سیستم). ئەم کارپێکەرانە یارییە ڤیدیۆیییەکانیان ھێنایە ناو ملیۆنان ماڵ لە سەرانسەری جیھاندا، ئەمەش بووە ھۆی بەرزبوونەوەی ناوبانگ و دروستکردنی چەندین یاری کلاسیک کە تا ئێستاش خۆشەویستن. ساڵانی نەوەدەکان پێشکەوتنی زیاتری لە تەکنەلۆژیای یارییە ڤیدیۆیییەکاندا بەخۆیەوە بینی، بە ھێنانەکایەی وێنەی سێ ڕەھەندی و سی دی ڕۆم و یارییەکانی ئۆنلاین. ھەروەھا لەم دەیەدا سەرھەڵدانی زنجیرە کاریگەرەکانی یارییەکانی وەک "سوپەر ماریۆ"، "ئەفسانەی زێلدا"، "سۆنێک" و "فانتازیا" کە تا ئەمڕۆش بەردەوامن لە بەناوبانگبوون. لە ساڵانی ٢٠٠٠ و دواتریشدا، یارییە ڤیدیۆیییەکان بەردەوام بوو لە پەرەسەندن لەگەڵ سەرھەڵدانی ئامێرە کارپێکەرە بەھێزەکانی یاریکردن وەک پلەیستەیشن و ئێکس بۆکس و نینتێندۆ وی، ھەروەھا گەشەکردنی پلاتفۆرمی یاریکردنی ئۆنلاین و یاری مۆبایل. ئەم پێشکەوتنانە بوونەتە ھۆی پیشەسازییەکی یاریکردن کە ھەمەچەشن و گەشەسەندووە، کە کۆمەڵێک چەشن و سەکۆ و ئەزموونی بەرفراوان لەبەردەستی یاریزانان لە سەرانسەری جیھاندایە. ھەربۆیە مێژووی یارییە ڤیدیۆیییەکان چیرۆکێکی داھێنان و پێشکەوتنی تەکنەلۆژیایە، ھەر سەردەمێک بەشداری دەکات لە گەشەکردن و پەرەسەندنی یاریکردن وەک فۆرمێکی سەرەکیی کات بەسەربردن.

سەرچاوەکان

• بەشداربووانی ویکیپیدیا، «History of video games»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣.