محەممەد ڕەوەندی
| محەممەد کوڕی حوسێن ڕەوەندی | |
|---|---|
| ئەمیری ڕەوەندی | |
| فەرمانڕەوایی | ٩٥٣–٩٥٦ |
| جێگر | ئەبووعلحەیجە حوسێنی یەکەم |
| مردن | ٩٥٣–٩٥٦ |
محەممەد کوڕی حوسێن ڕەوەندی دامەزرێنەری ڕەوەندی بوو، لە ناوەڕاستی سەدەی دەیەمدا فەرمانڕەوایی بەشێک لە ئەرمینیا و ئازەربایجان کردووە. لە نێوان ساڵانی ٩٥٣–٩٥٦ کوڕەکەی ئەبوعلحەیجە حوسەینی یەکەم شوێنی گرتەوە.
ژیاننامە[دەستکاری]
بنەماڵەی محەممەدی کوڕی حوسێن ڕەوەندی لە بنەڕەتدا بە ڕەچەڵەک عەرەب بوون، لە کۆتایی سەدەی ھەشتەم و سەرەتای سەدەی نۆیەمدا وەک وەلی خەلافەتی عەباسی فەرمانڕەوایی باکووری ڕۆژھەڵاتی ئازەربایجان و شاری تەوڕێز دەکرد. وەک دانیشتووانی عەرەب دیکە لە ئازەربایجان، بە ئەگەرێکی زۆرەوە لە سەدەی نۆیەمدا تا ڕادەیەک دەستیان بە تێکەڵاوبوون لەگەڵ دانیشتووانی ناوخۆیی ئێران کردووە. تا ناوەڕاستی سەدەی ١٠ لە ئەنجامی ھاوسەرگیری نێوان خێزانە کوردە ناوخۆیییەکان بە تەواوی کورد بوون، ناوی باوی کوردی وەک ماملانیان بە خۆیان بەخشی. مێژوونوسی عوسمانی مونەجیم کە کارەکانی لەسەر بنەمای تەعریخ ئەلباب وەعلئەبوابی ئێستا لەدەستچووی سەدەی ١٢ دانا، محەممەدی کوڕی حوسەین بە یەکەم فەرمانڕەوای ڕەوەندییە کوردەکان دەزانێت، و دەشڵێت حوکمڕانی کردووە ھەندێک لە قەزاکانی ئەرمینیا.
لە دوای ڕووخانی حاکمەکانی ساجیدی ئازەربایجان لە ساڵی ٩٢٩، ناوچەکە لەژێر کۆنترۆڵی خەلیفەکان کەوتبوو. ھەر زوو دوای ئەوە ململانێی دەسەڵات ڕوویدا، کە دواجار بووە ھۆی داگیرکردنی ئازەربایجان، ھەروەھا ڕۆژھەڵاتی ترانسقاوقازیا لەلایەن بنەماڵەی سالاریدی دەیلەم تارۆمەوە. لە ساڵی ٩٤٨دا فەرمانڕەوای سەلارید مەرزوبان کوڕی محەممەد لە شەڕێکی نزیک شارۆچکەی قەزوین لەلایەن بوەیھییەکانەوە شکستی ھێنا و دەستی بەسەردا گیرا. لە ماوەی زیندانیکردنیدا لە نێوان ساڵانی ٩٤٨–٩٥٣، محەممەد کوڕی حوسەین سوودی لە نەبوونی سوزەراینەکەی وەرگرت، و دەستی بەسەر ھەندێک ناوچەی ئازەربایجاندا گرت، بە ئەگەرێکی زۆرەوە ئەحەر و ڤرزوقان. بێ گوێدانە ئەمە، کوڕی محەممەد کوڕی حوسەین و جێنشینی ئەبوعلحەیجە حوسێن یەکەم لە ساڵی ٩٥٥دا ڕێزی لە مەرزوبان گرت، ئەمەش ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە ڕەوادییەکان بەردەوام بوون لە داننان بە سەلاریدەکان وەک سوزەڕاینیان. ئەبوعلحەیجە حوسێن من بەڕواڵەت لە نێوان ساڵانی ٩٥٣–٩٥٦دا جێگەی باوکی گرتەوە.[١]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ Frye, R. N.; Fisher, William Bayne; Frye, Richard Nelson; Avery, Peter; Gershevitch, Ilya; Boyle, John Andrew; Yarshater, Ehsan; Jackson, Peter (1975-06-26). The Cambridge History of Iran (بە ئینگلیزی). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-20093-6.