شەڕی ناوخۆ
(لە شەڕی ناوخۆییەوە ڕەوانە کراوە)
شەڕی ناوخۆ[ئ] شەڕێکە لە نێوان گرووپە ڕێکخراوەکان لەناو ھەمان دەوڵەت (یان وڵات). ئامانجی یەکێک لە لایەنەکان لەوانەیە کۆنترۆڵکردنی وڵات یان ناوچەیەک بێت، یان بەدەستھێنانی سەربەخۆیی بۆ ناوچەیەک، یان گۆڕینی سیاسەتەکانی حکوومەت.[٣] ئەم دەستەواژەیە وەرگێڕانی وشەبەوشەی دەستەواژەی لاتینی "bellum civile"یە کە بەکارھێنراوە بۆ ئاماژەدان بە شەڕە ناوخۆیییە جیاوازەکانی کۆماری ڕۆما لە سەدەی یەکەمی پێش زایین. زۆربەی شەڕە ناوخۆیییە ھاوچەرخەکان دەستتێوەردانی ھێزە دەرەکییەکانی تێدایە. بەگوێرەی پاتریک ئێم ڕیگان لە کتێبەکەیدا "شەڕە ناوخۆیییەکان و ھێزە بیانییەکان" (٢٠٠٠)، نزیکەی دوو لەسەر سێی ١٣٨ ململانێی ناوخۆیی لە نێوان کۆتایی جەنگی جیھانیی دووەم و ساڵی ٢٠٠٠ دەستتێوەردانی نێودەوڵەتی بەخۆیەوە بینیوە.[٤]
تێبینییەکان
[دەستکاری]- ^ لە یاسادا بە «ململانێی چەکداری ناوخۆ» (NIAC) ناسراوە[١] ھەروەھا بە شەڕی ناودەوڵەتی لە توێژینەوەکانی شەڕدا ناسراوە[٢]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Higgins، Noelle (2019). «The Geneva Conventions and Non-International Armed Conflicts». Revisiting the Geneva Conventions: 1949-2019. Brill. لاپەڕە ١٦٨–١٨٩.
- ^ Jackson، Richard (٢٨ی ئازاری ٢٠١٤). «Towards an Understanding of Contemporary Intrastate War». Government and Opposition. ٤٢ (1): ١٢١–١٢٨. doi:١٠.١١١١/j.١٤٧٧-٧٠٥٣.٢٠٠٧.٠٠٢١٥_١.x. hdl:٢١٦٠/١٩٦٣. S2CID ٥٦٤٤٩٦١٤. لە ٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٧ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ James Fearon, "Iraq's Civil War" 2007-03-17 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە. in Foreign Affairs, March/April 2007. For further discussion on civil war classification, see the section "Formal classification".
- ^ Ikenberry، G. John (٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩). «Civil Wars and Foreign Powers: Outside Intervention in Intrastate Conflict». Foreign Affairs. ٧٩ (July/August 2000). لە ٨ی ئازاری ٢٠٢١ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە شەڕی ناوخۆ تێدایە.
