سەنجەق بەگ

سەنجەق بەگ یان سەنجاک‒بەی یان بەتەنیا بەگ، ئەو نازناوە بوو کە لە ئیمپراتۆریەتیی عوسمانیدا بە ئەفسەرێکی پلە باڵایە دەوترا، بەڵام بە زۆری وەک پاشا نابیندرێت، و زۆرتر بۆ فەرماندەیی سەربازی و ئیداری قەزایەک (یان سەنجەق) دامەزرابوو.^[١] لێرەوە نازناوی عەرەبی ھاوتای ئەمیر لیوا (أمیر لواء)^[٢] داندرا لە بەرامبەر والی یان پارێزگارێکی تری سەنجەق.

وەک فەرمانگە ئیدارییەکانی تری سەرەتای عوسمانییەکان، سەنجەق بەگ سەرچاوەیەکی سەربازیی ھەبووە: زاراوەی سەنجاک (لیڤا) بە واتای «ئاڵا»یان «ناوەند» دێت و ئەو نیشانەیەی دیاری دەکرد کە لە کاتی جەنگدا، سوارچاکەکان لە ناوەندی قەزا دیاریکراوەکاندا کۆ دەکرانەوە. سەنجەق بەگ لە بەرامبەردا ژێرفەرمانی بەیلەر بەگێک بووە کە ویلایەتێکی بەڕێوە دەبرد و فەرماندەیی سەنجەق بەگی دەکرد لە شەڕدا. بەم شێوەیە پێکھاتەی فەرماندەیی لە بەرەکانی شەڕدا لە پلەبەندی حکوومەتی پارێزگاکان دەچوو.^[٣]

ئۆفیسی سەنجاک-بەی لە ئۆفیسی بەیلەر بەگ دەچوو بەڵام لە ئاستێکی کەمتردا. وەکو بەیلەر بەگ،^{[ژێدەر پێویستە]} سەنجەق بەگ داھاتەکەی لە مزگەوت و یەکە کارگێڕییەکانی حوکومەت وەردەگرت، کە بەزۆری لە داھاتی شارۆچکە و بەندەرەکانی سنووریی سەنجەقەکەی پێکھاتبوو.^[٣] لەناو سەنجەقەکەی خۆیدا، پارێزگارێک لە سەرووی ھەموو شتێکەوە بەرپرسیار بوو لە پاراستنی ڕێکوپێکی سەنجەق، و بە ھاوکاری کارکەر و سەربازەکانی، سزای ستەمکارانیان دەدا و دز و جەردەکانیان دەستگیر دەکرد؛^[٤] بۆ ئەمەش بەزۆری نیوەی ئەو غەرامانەی کە بەسەر خراپەکاراندا دەسەپێندرا، نیوەی داھاتەکەی دەدرا بە خاوەن زەوی و زارەکان. پارێزگارەکانی سەنجەقیش ئەرکی دیکەیان ھەبوو، بۆ نموونە بەدواداچوون بۆ باندەکان، و لێکۆڵینەوە لە کافرەکان، دابینکردنی پێداویستی بۆ سوپا، یان ناردنی کەرەستە بۆ دروستکردنی کەشتی، بە فەرمانی سوڵتانەکان.^[٥]^[٣]

سەرچاوەکان

^ Nolan، Cathal J. (2006). The age of wars of religion, 1000-1650: an encyclopedia of global warfare and civilization. Greenwood Publishing Group. p. 77. ISBN 978-0-313-33733-8.
^ Elouafi، Amy (2007). Being Ottoman. UC Berkeley. p. 73. the Arabic equivalent of Ottoman terms (for example the amir liwa for sanjak beyi).
^ ^ئ ^ا ^ب Imber، Colin (2002). «The Ottoman Empire, 1300-1650: The Structure of Power» (PDF). pp. 177–200. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٦ی تەممووزی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ Bešlija، Sedad (2017). «O poziciji i imenima hercegovačkih sandžakbegova u osmanskoj administraciji u 17. stoljeću». Prilozi (بە Bosnian) (46): 53–74. ISSN 0350-1159.{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
^ Sinclair، T. A. (1989-12-31). Eastern Turkey: An Architectural & Archaeological Survey, Volume I (بە ئینگلیزی). Pindar Press. ISBN 978-0-907132-32-5.

[1] Nolan، Cathal J. (2006). The age of wars of religion, 1000-1650: an encyclopedia of global warfare and civilization. Greenwood Publishing Group. p. 77. ISBN 978-0-313-33733-8.

[2] Elouafi، Amy (2007). Being Ottoman. UC Berkeley. p. 73. the Arabic equivalent of Ottoman terms (for example the amir liwa for sanjak beyi).

[Imber-3] ئ ^ا ^ب Imber، Colin (2002). «The Ottoman Empire, 1300-1650: The Structure of Power» (PDF). pp. 177–200. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٦ی تەممووزی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[4] Bešlija، Sedad (2017). «O poziciji i imenima hercegovačkih sandžakbegova u osmanskoj administraciji u 17. stoljeću». Prilozi (بە Bosnian) (46): 53–74. ISSN 0350-1159.{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)

[5] Sinclair، T. A. (1989-12-31). Eastern Turkey: An Architectural & Archaeological Survey, Volume I (بە ئینگلیزی). Pindar Press. ISBN 978-0-907132-32-5.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]