سڤانتێ پابۆ

سڤانتێ پابۆ (بە سوێدی: Svante Pääbo) زانای جیناتی سویدییە و پسپۆڕە لە بواری جیناتی پەرەسەندن. وەک یەکێک لە دامەزرێنەرانی شوێنەوارناسی، بە شێوەیەکی بەرفراوان کاری لەسەر جینۆمی نیاندەرتاڵ کردووە.^[١]^[٢]^[٣]^[٤] لە ساڵی ١٩٩٧ وەک بەڕێوەبەری بەشی جینات لە پەیمانگای ماکس پلانک بۆ ئەنترۆپۆلۆژیای پەرەسەندن لە لایپزیگ لە ئەڵمانیا دەستنیشانکرا.^[٥]^[٦]^[٧]^[٨]^[٩] ھەروەھا پرۆفیسۆرە لە پەیمانگای زانست و تەکنەلۆژیای ئۆکیناوا لە ژاپۆن. لە ساڵی ٢٠٢٢ خەڵاتی نۆبێل لە زانستی ئەرکی ئەندام و پزیشکی بۆ "دۆزینەوەکانی لە بواری زنجیرەی بۆماوەیی مرۆڤی نیاندەرتاڵ و دۆزینەوەی پێکھاتەی مرۆڤی دێنیسۆڤا " پێبەخشرا.^[١٠]

سەرچاوەکان

^ «Ancient DNA». ساينتفك أمريكان. ٢٦٩ (5). November 1993. Bibcode:١٩٩٣SciAm.٢٦٩e..٨٦P. doi:١٠.١٠٣٨/scientificamerican١١٩٣-٨٦. PMID ٨٢٣٥٥٥٦. {{cite journal}}: |bibcode= length بپشکنە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)
^ Candee, Marjorie Dent؛ Block, Maxine (٢٠٠٧). Current biography yearbook. New York: H. W. Wilson. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٢٤٢-١٠٨٤-٧. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە.
^ «Intact Genetic Material Extracted from an Ancient Egyptian Mummy». New York Times. ١٦ی نیسانی ١٩٨٥. (This article shows Pääbo to be the first one to extract DNA from a thousands year dead human—not Bryan Sykes who claimed to be in his books)
^ «A Neanderthal Perspective on Human Origins». ١٠ی ئەیلوولی ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
^ Gitschier، J. (٢٠٠٨). «Imagine: An Interview with Svante Pääbo». PLOS Genetics. ٤ (3). المكتبة العامة للعلوم. doi:١٠.١٣٧١/journal.pgen.١٠٠٠٠٣٥. PMC ٢٢٧٤٩٥٧. PMID ١٨٣٦٩٤٥٤.{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: unflagged free DOI (بەستەر)
^ Zagorski، N. (٢٠٠٦). «Profile of Svante Pääbo». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. ١٠٣ (37). Bibcode:٢٠٠٦PNAS..١٠٣١٣٥٧٥Z. doi:١٠.١٠٧٣/pnas.٠٦٠٦٥٩٦١٠٣. PMC ١٥٦٤٢٤٠. PMID ١٦٩٥٤١٨٢. {{cite journal}}: |bibcode= length بپشکنە (یارمەتی)
^ Dickman، S. (١٩٩٨). «Svante Pääbo: Pushing ancient DNA to the limit». Current Biology. ٨ (10). doi:١٠.١٠١٦/S٠٩٦٠-٩٨٢٢(٩٨)٧٠٢١٢-X. PMID ٩٦٠١٦٢٩.
^ Shute، N. (٢٠٠٣). «Portrait: Svante Paabo. The human factor». U.S. News & World Report. ١٣٤ (2). PMID ١٢٥٦١٧٠٠. لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە.
^ «Svante Paabo at the Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology». لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی تەممووزی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی تەممووزی ٢٠١١ ھێنراوە.
^ «Press release: The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2022». لە ڕەسەنەکە لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.

[1] «Ancient DNA». ساينتفك أمريكان. ٢٦٩ (5). November 1993. Bibcode:١٩٩٣SciAm.٢٦٩e..٨٦P. doi:١٠.١٠٣٨/scientificamerican١١٩٣-٨٦. PMID ٨٢٣٥٥٥٦. {{cite journal}}: |bibcode= length بپشکنە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)

[2] Candee, Marjorie Dent؛ Block, Maxine (٢٠٠٧). Current biography yearbook. New York: H. W. Wilson. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٢٤٢-١٠٨٤-٧. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە.

[3] «Intact Genetic Material Extracted from an Ancient Egyptian Mummy». New York Times. ١٦ی نیسانی ١٩٨٥. (This article shows Pääbo to be the first one to extract DNA from a thousands year dead human—not Bryan Sykes who claimed to be in his books)

[4] «A Neanderthal Perspective on Human Origins». ١٠ی ئەیلوولی ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.

[5] Gitschier، J. (٢٠٠٨). «Imagine: An Interview with Svante Pääbo». PLOS Genetics. ٤ (3). المكتبة العامة للعلوم. doi:١٠.١٣٧١/journal.pgen.١٠٠٠٠٣٥. PMC ٢٢٧٤٩٥٧. PMID ١٨٣٦٩٤٥٤.{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: unflagged free DOI (بەستەر)

[6] Zagorski، N. (٢٠٠٦). «Profile of Svante Pääbo». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. ١٠٣ (37). Bibcode:٢٠٠٦PNAS..١٠٣١٣٥٧٥Z. doi:١٠.١٠٧٣/pnas.٠٦٠٦٥٩٦١٠٣. PMC ١٥٦٤٢٤٠. PMID ١٦٩٥٤١٨٢. {{cite journal}}: |bibcode= length بپشکنە (یارمەتی)

[7] Dickman، S. (١٩٩٨). «Svante Pääbo: Pushing ancient DNA to the limit». Current Biology. ٨ (10). doi:١٠.١٠١٦/S٠٩٦٠-٩٨٢٢(٩٨)٧٠٢١٢-X. PMID ٩٦٠١٦٢٩.

[8] Shute، N. (٢٠٠٣). «Portrait: Svante Paabo. The human factor». U.S. News & World Report. ١٣٤ (2). PMID ١٢٥٦١٧٠٠. لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە.

[9] «Svante Paabo at the Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology». لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی تەممووزی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی تەممووزی ٢٠١١ ھێنراوە.

[10] «Press release: The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2022». لە ڕەسەنەکە لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]