سوپای کاتیی کۆماریخوازی ئیرلەند

سوپای کاتیی کۆماریخوازی ئیرلەند
دامەزران	١ی کانوونی دووەمی ١٩٦٩
ناو بە زمانی فەرمی	Provisional Irish Republican Army، Sealadach Óglaigh na hÉireann
وڵات	کۆماری ئیرلەند، ئیرلەندی باکوور
ئایدۆلۆژیای سیاسی	Irish republicanism، ناسیۆنالیزمی چەپ، United Ireland، Irish nationalism
ڕووداوە بەرچاوەکان	1979 Brussels bombing
پێڕست	list of chronologies of Provisional Irish Republican Army actions
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

سوپای کۆماری ئایرلەندی کاتی کە بە فەرمی بە سوپای کۆماری ئایرلەندی (IRA؛ Óglaigh na hÉireann) ھێزێکی نیمچە سەربازی کۆماری ئایرلەندی بوو کە ھەوڵی کۆتاییھێنان بە دەسەڵاتی بەریتانیا لە ئیرلەندی باکوور دەدا، یەکگرتنەوەی ئایرلەندای ئاسان دەکرد و کۆمارێکی سەربەخۆی دەویست کە ھەموو ئیرلەند لەخۆ بگرێت. چالاکترین گرووپی نیمچە سەربازی کۆماریخواز بوو لە ماوەی کێشەکاندا. بەڵگەی دەھێنایەوە کە کۆماری ئایرلەندای ھەموو دوورگەکە بەردەوامە لە بوون، و خۆی بە سوپای ئەو دەوڵەتە دادەنا، تاکە میراتگری ڕەوای سوپای کۆماری ئایرلەندی ئەسڵی لە شەڕی سەربەخۆیی ئایرلەندا. لە شانشینی یەکگرتوو وەک ڕێکخراوێکی تیرۆریستی و لە کۆماری ئیرلەند وەک ڕێکخراوێکی نایاسایی دەستنیشان کرابوو، کە دەسەڵاتی ھەردووکیانی ڕەتکردەوە.

سوپای کۆماری ئایرلەندی کاتی لە مانگی کانوونی یەکەمی ١٩٦٩دا دەرکەوت، بەھۆی دابەشبوونێک لە نێو بەرجەستەبوونی پێشووی سوپای کۆماری ئایرلەندی و بزووتنەوەی کۆماریخوازی ئایرلەندی بەرفراواندا. سەرەتا کەمینە بوو لە دابەشبوونەکەدا بە بەراورد لەگەڵ سوپای کۆماری ئایرلەندی فەرمی، بەڵام لە ساڵی ١٩٧٢دا بوو بە لایەنی زاڵ. کێشەکان کەمێک پێش ئەوە دەستیان پێکردبوو کاتێک کەمپەینێکی مافە مەدەنییەکانی ناتوندوتیژی زۆرینە کاسۆلیک ڕووبەڕووی توندوتیژی بووەوە لەلایەن ھەردوو یەکێتیخوازانی ئەلستەر و پۆلیسی پاشایەتی ئەلستەر (RUC)، کە گەیشتە لووتکەی لە ئاژاوەکانی ئابی ١٩٦٩ و بڵاوبوونەوەی سەربازانی بەریتانی. سوپای کۆماری ئایرلەندی سەرەتا جەختی لەسەر بەرگری لە ناوچە کاسۆلیکەکان کردەوە، بەڵام لە ساڵی ١٩٧٠دا کەمپەینێکی ھێرشبەرانەی دەستپێکرد کە لەلایەن سەرچاوە دەرەکییەکانەوە یارمەتی درا، لەوانەش کۆمەڵگەکانی دیاسپۆرای ئایرلەندی لە ئینگلۆسفێر، و ڕێکخراوی ڕزگاری خوازی فەلەستین و ڕێبەری موعەمەر قەزافی. تاکتیکی چەتەیی بەکارھێنا دژی سوپای بەریتانیا و RUC لە ھەردوو ناوچە گوندنشین و شارنشینەکان، و ھەڵمەتێکی بۆمبڕێژکردنی ئەنجامدا لە باکووری ئایرلەندا و ئینگلتەرا دژی ئامانجە سەربازی، سیاسی و ئابوورییەکان، و ئامانجە سەربازییەکانی بەریتانیا لە کیشوەری ئەورووپا. ھەروەھا بەڵێندەرە مەدەنییەکانی ھێزە ئەمنییەکانی بەریتانیایان کردە ئامانج. ھەڵمەتە چەکدارییەکەی سوپای کۆماری ئایرلەندی، بە سەرەکی لە باکووری ئایرلەندا بەڵام ھەروەھا لە ئینگلتەرا و کیشوەری ئەورووپا، زیاتر لە ١٧٠٠ کەسی کوشت، لەوانە نزیکەی ١٠٠٠ ئەندامی ھێزە ئەمنییەکانی بەریتانیا و ٥٠٠–٦٤٤ ھاووڵاتی مەدەنی.