دەروازە:کەش و ھەوا
بەخێربێن کەش و هەوا (بە ئینگلیزی: Weather) بابەتێکە کە زۆرجار خەڵک باسی دەکەن، بەتایبەتی کاتێک گۆڕانکاری یان توندڕەوی لە پلەی گەرمی یان بارانباریندا ڕوودەدات. دەتوانێت کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر ژیانی ڕۆژانەمان هەبێت، کاریگەری لەسەر باری دەروونی و چالاکییەکانمان و تەنانەت تەندروستیشمان هەبێت. هەندێک کەس چێژ لە کەشوهەوای خۆر و گەرم وەردەگرن، لەکاتێکدا هەندێکی تر ڕەنگە کەشوهەوای فێنکتر یان باراناوییان پێ باشتر بێت. زۆر گرنگە گرنگی بە پێشبینییەکانی کەشوهەوا بدرێت، بەتایبەتی لە کاتی بارودۆخی کەشوهەوای تونددا، بۆ ئەوەی سەلامەت و ئامادەکاری بمێنیتەوە. بە گشتی کەشوهەوا بابەتێکی سەرنجڕاکێشە کە دەتوانێت چەندین گفتوگۆ و تەنانەت ببێتە هۆی بنیاتنانی کۆمەڵگا لە دەوری بەدواداچوون و پێشبینیکردنی کەشوهەوا  وتاری هەڵبژێردراو ڕەشەبای بروسکاویی (بە ئینگلیزی: Thunderstorm) دیاردەیەکی کەشوھەوایە کە دیارە بەھۆی بوونی ڕەشەبا و کۆبوونەوەی بارگەی کارەبایی لە بەرگەھەوادا دروست دەبێت. بەزۆری ڕەشەبای بروسکاویی لە مانگە گەرمەکانی ھاویندا ڕوودەدات یان لەو شوێنانەی کە شێی زۆرە. ڕەشەبای بروسکاوی ئەو دەنگەیە کە لە ئەنجامی دەردانی لەناکاوی وزە کە بەھۆی ڕەشەباوە بەرھەم دێت. برووسکە بەھۆی جووڵەی بارگەی کارەبایی لەناو ھەورەکاندا یان لە نێوان ھەورەکان و زەویدا دروست دەبێت. لە کاتی ڕەشەبادا، باران و تەپوتۆز و بای بەھێزیش ڕوودەدات و ھەندێکجار تەنانەت گەردەلوولیش ڕوودەدات. ڕەشەبای بروسکاوی دەتوانێت مەترسیدار بێت چونکە لێدانی ڕەشەبای بروسکاوی دەبێتە ھۆی برینداربوون یان تەنانەت مردن. گرنگە لە کاتی ئەم ڕەشەبایەدا ڕێوشوێنی خۆپارێزی پێویست بگیرێتەبەر، وەک مانەوە لە ژوورەوە و دوورکەوتنەوە لە ئاو و ئەلیکترۆنیات و دوورکەوتنەوە لە شتە بەرزەکان و شوێنی کراوە. سەرەڕای مەترسییە ئەگەرییەکان، ڕەشەبای بروسکاویی بۆ زۆر کەسیش سەرنجڕاکێشە و دەنگی ڕەشەبا و بینینی ڕەشەبا دەتوانێت سەرسووڕھێنەر بێت. تەنانەت ھەندێک کەس چێژ لە سەیرکردنی ڕەشەباکە لە دووری سەلامەتەوە وەردەگرن. وێنەی هەڵبژێردراو وتاری پەیوەندیدار ھەوری سووپەرسێڵ یان بە سادەیی سووپەرسێڵ (بە ئینگلیزی: Supercell) جۆرێکە لە ڕەشەبا کە بە قووڵی و خولانەوەی بەرزبوونەوەی دەناسرێتەوە، کە دەتوانێت بای بەھێز و تەپوتۆز و بارانێکی بەخوڕ و ھەندێکجاریش گەردەلوولەکان بھێنێت. سوپەرسێلەکان بە مەترسیدارترین و وێرانکەرترین جۆری ڕەشەبا دادەنرێت و ژمارەیەکی ناڕێژەیی لە گەردەلوولەکان و ڕووداوە توندەکانی تری کەشوھەوا پێکدەھێنن. سوپەرسێلەکان لە جۆرەکانی تری ڕەشەبا جیا دەکرێنەوە بەھۆی بوونی میزۆسیکلۆن کە بریتییە لە ڕەشەبایەکی سووڕاوەی سەرەوە کە چەند میلێک درێژ دەبێتەوە بۆ ناو بەرگەھەوا. میزۆسیکلۆن لە ئەنجامی بڕینی بایە، کە کاتێک ڕوودەدات کە با لە ئاستە جیاوازەکانی بەرگەھەوادا بە ئاراستە یان خێرایی جیاوازدا دەفڕێت. سوپەرسێلەکان دەتوانن بۆ چەند کاتژمێرێک بمێننەوە، ھەروەھا کۆمەڵێک کەشوھەوای سەختی بەرفراوان دروست دەکەن، لەوانە تەپوتۆزی گەورە و بای زیانبەخش و لافاوی خێرا. ھەروەھا توانای زاوزێکردنی گەردەلوولیان ھەیە، بەتایبەتی ئەگەر ھێڵی بەرزبوونەوەی زریانەکە بەھێز و بە باشی ڕێکخراو بێت. لەکاتێکدا کە سوپەرسێلەکان تاڕادەیەک دەگمەنن، تەنھا نزیکەی ١٪ی ھەموو ڕەشەباکان پێکدەھێنن، بەڵام بەرپرسن لە بڕێکی ناڕێژەیی لە کەشوھەوای سەخت و زیانەکان. زۆرجار ڕەشەبای سوپەرسێل مەترسیدارترین و وێرانکەرترین جۆری ڕەشەبایە، ھەروەھا دەتوانێت مەترسییەکی بەرچاو بۆ سەر ژیان و ماڵ و سامان دروست بکات. پۆلەکانپانۆراما دەروازە پەیوەندیدارەکانئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت
پڕۆژەکانی تری ویکیپیدیاویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک:
دەروازەکان |
