بۆ ناوەڕۆک بازبدە

دەردەشا

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
دەردەشا
ناوەکانی تریگاوت
thumbtime=94
ئەنیمەیشنێکی پزیشکی ئاوسان، شێوان و ڕەقبوونی جومگەکان نیشاندەدات لە نەخۆشێکی دەردەشا
تایبەتمەندیڕۆماتۆلۆجی، پزیشکیی ھەناو لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
نیشانەکانئازاری جومگەکان، ئاوسانی جومگەکان، و سوور ھەڵگەڕان[١]
Usual onsetپیاوانی بەتەمەن،[١] ژنانی سووڕی مانگانە وەستاو[٢]
ھۆکارەکانترشی یوریک[٢]
Risk factorsڕژێمی خۆراکی دەوڵەمەند بە گۆشت یان بیرە، کێش زیادی[١][٣]
ڕێگەگرتندابەزاندی کێش، ڤیتامین سی، و نەخواردنەوەی کحول[٤]
چارەسەرکردندەرمانە دژەھەوکردنە نا ستیڕۆیدییەکان، گلوکۆکۆڕتیکۆیدەکان، کۆلچیسین[٢][٥]
ڕوودانەوە١–٢٪ (وڵاتانی پێشکەوتوو)[٤]

دەردەشا یان میری جۆرێکە لە ھەوکردنی جومگە کە دەناسرێتەوە بە ڕوودانی چەندبارەی سووربوونەوە، ناسکی، گەرمداھاتن، و ھەڵئاوسانی جومگە (کان).[١][٢] بە گشتی ئازارەکە خێرا پەرە دەستێنێت، بە کەمتر لە ١٢ کاتژمێر دەگاتە ئەوپەڕی توندییەکەی.[٤] نزیکەی نیوەی حاڵەتەکان لە جومگەی بنکەی پەنجە گەورەوە ڕوودەدات.[٦] ھەروەھا دەکرێت ببێتە ھۆی نیشتنی کریستاڵ، بەردی گورچیلە، یان زیانگەیاندن بە گورچیلە.[١]

ئەم نەخۆشییە بەھۆی بەرزبوونەوەی بەردەوامی ڕێژەی ترشی یوریک لە خوێندا ڕوودەدات.[٢][٤] ئەمیش بەھۆی کۆمەڵێک ھۆکار لەوانە جۆری خۆراک، کێشەی تەندروستی، و ھۆکارە بۆماوەیییەکان.[١][٣]

دەردەشا زیاتر لەو کەسانە ڕوو دەدات کە بە بەردەوامی گۆشت یان خواردنە دەریایییەکان دەخۆن، بیرە دەخۆنەوە، یان کێش زیادن ھەر لەبەر ئەمەشە بە نەخۆشی پاشاکان (یان دەوڵەمەندەکان) ناوبراوە.[٤][٧] مێژووەکەی کۆنە و بەلایەنی کەمەوە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی میسڕییە کۆنەکان.[٤]

قاچی نەخۆشێک پێشاندەدات کە جومگەی بنکی پەنجەگەورەی سوورھەڵگەڕاوە
دەردەشا دەردەکەوێت لە شێوەی سوورھەڵگەڕانێکی کەم لە بنکی پەنجەگەورەی نەخۆشێکدا

نیشانەکان

[دەستکاری]

دەردەشا دەکرێت بە چەند شێوەیەک دەربکەوێت، ھەرچەندە کە باوترینیان سەرھەڵدانەوەی ھێرشی توندی ھەوکردنی جومگەیە (جومگەیەکی سووربووی، ناسک، گەرم، و ئاوساو).[٨] جومگەی بنکی پەنجەگەورەی پێ (جومگەی مێتاتارسۆفەلەنجی) زۆربەی جار تووشدەبێت؛ کە دەکاتە نیوەی حاڵەتەکان.[٩] جومگەکانی تریش، وەکو پاژنەکان، چۆکەکان، مەچەک، و پەنجەکان لەوانەیە بەھەمان شێوە تووشببن.[٨] ئازاری جومگە بەزۆری لە شەودا دەستپێدەکات و دەگاتە لوتکە لە ٢٤ کاتژمێری سەرەتادا[٨] ئەمەش بەشێوەی سەرەکی بەھۆی نزمبوونی پلەی گەرمی لەشەوەیە.[١] نیشانەی تر کە بەدەگمەن دەکرێت ڕووبدەن ھاوشان لەگەڵ ئازاری جومگە، لەوانەش ماندوویەتی و تای بەرز.[٦][١٠]

بەرزبوونەوەی ڕێژەی ترشی یوریک (بەرزەیوریکی خوێن) بۆ ماوەیەکی درێژ دەکرێت ببێتە ھۆی دەرکەوتنی نیشانەی تر، لەوانەش؛ نیشتووی ڕەقی بێئازاری کریستاڵی ترشی یوریک پێی دەوترێت تۆفای. تۆفای زۆر لەوەیە ببێتە ھەوکردنی جومگەی درێژخایەن بەھۆی داخورانی ئێسکەوە.[١١] ھەروەھا بەرزی ڕێژەی ترشی یوریک دەکرێت ببێتە ھۆی نیشتنی کریستاڵەکان لە گورچیلەشدا، کە دەبێتە دروستبوونی بەردی گورچیلە و پاشان نەخۆشیی گورچیلە.[١٢]

ھۆکار

[دەستکاری]

بە کریستاڵبوونی ترشی یوریک، بەزۆری بەھۆی بەرزی ڕێژەیەکەیەوە لە خوێن، ھۆکاری بنەڕەتی دەردەشایە. ئەمەش دەکرێت ڕووبدات بەھۆی ڕژێمی خۆراک، پێشینەی بۆماوەیی، یان کەم دەردانی یوڕات، واتا خوێی ترشی یوریک.[١] کەم دەردانی ترشی یوریک لەلایەن گورچیلەکانەوە ھۆکاری سەرەکی بەرزەیوریکی خوێنە لە نزیکەی ٩٠٪ی کەیسەکاندا، لە کاتێکدا زیاد بەرھەمھێنان ھۆکارە بۆ کەمتر لە ١٠٪ ی کەیسەکان.[٤] نزیکەی ١٠٪ی ئەو کەسانەی بەرزەیوریکی خوێنیان ھەیە تووشی دەردەشا دەبن لە چەند وێستگەیەکی تەمەنیاندا.[١٣] بەھەرحاڵ، مەترسییەکە دەگۆڕێت پەیوەست بە پلەی بەرزی یوریک لە خوێندا. کاتێک ڕێژەکەی لەنێوان ٤١٥ بۆ ٥٣٠ مایکڕۆ مۆڵ\لیتر (٧ بۆ ٨.٩ مگ\دسی لیتر)، ئەوا مەترسییەکەی ٠.٥٪ لە ساڵێکدا، بەڵام لەو کەسانەی ڕێژەکە دەگاتە بەرزتر لە ٥٣٥ مایکڕۆ مۆڵ\لیتر (٩ مگ\دل)، ئەوا مەترسییەکەشی دەبێتە ٤.٥٪ لە ساڵێکدا.[١٠]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ ئ ا ب پ ت ج چ ح Dalbeth، N؛ Merriman، TR؛ Stamp، LK (April 2016). «Gout». Lancet (Review). ٣٨٨ (10055): ٢٠٣٩–٥٢. doi:١٠.١٠١٦/S٠١٤٠-٦٧٣٦(١٦)٠٠٣٤٦-٩. PMID ٢٧١١٢٠٩٤. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)
  2. ^ ئ ا ب پ ت Hui، M؛ Carr، A؛ Cameron، S؛ Davenport، G؛ Doherty، M؛ Forrester، H؛ Jenkins، W؛ Jordan، KM؛ Mallen، CD؛ McDonald، TM؛ Nuki، G؛ Pywell، A؛ Zhang، W؛ Roddy، E؛ British Society for Rheumatology Standards, Audit and Guidelines Working، Group. (٢٦ی ئایاری ٢٠١٧). «The British Society for Rheumatology Guideline for the Management of Gout». Rheumatology (Oxford, England). ٥٦ (7): e١–e٢٠. doi:١٠.١٠٩٣/rheumatology/kex١٥٦. PMID ٢٨٥٤٩١٧٧.
  3. ^ ئ ا Beyl Jr، R. N.؛ Hughes، L؛ Morgan، S (٢٠١٦). «Update on Importance of Diet in Gout». The American Journal of Medicine. ١٢٩ (11): ١١٥٣–١١٥٨. doi:١٠.١٠١٦/j.amjmed.٢٠١٦.٠٦.٠٤٠. PMID ٢٧٤٥٢٦٧٩.
  4. ^ ئ ا ب پ ت ج چ Richette P، Bardin T (January 2010). «Gout». Lancet. ٣٧٥ (9711): ٣١٨–٢٨. doi:١٠.١٠١٦/S٠١٤٠-٦٧٣٦(٠٩)٦٠٨٨٣-٧. PMID ١٩٦٩٢١١٦. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)
  5. ^ Qaseem، A؛ Harris، RP؛ Forciea، MA؛ Clinical Guidelines Committee of the American College of، Physicians. (٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٧). «Management of Acute and Recurrent Gout: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians». Annals of Internal Medicine. ١٦٦ (1): ٥٨–٦٨. doi:١٠.٧٣٢٦/m١٦-٠٥٧٠. PMID ٢٧٨٠٢٥٠٨.
  6. ^ ئ ا Schlesinger N (March 2010). «Diagnosing and treating gout: a review to aid primary care physicians». Postgrad Med. ١٢٢ (2): ١٥٧–٦١. doi:١٠.٣٨١٠/pgm.٢٠١٠.٠٣.٢١٣٣. PMID ٢٠٢٠٣٤٦٧. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)
  7. ^ «Rich Man's Disease – definition of Rich Man's Disease in the Medical dictionary». Free Online Medical Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia. لە ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١ی ئایاری ٢٠٠٩ ھێنراوە.
  8. ^ ئ ا ب Neogi، Tuhina (٥ی تەممووزی ٢٠١٦). «Gout». Annals of Internal Medicine. ١٦٥ (1): ITC١–ITC١٦. doi:١٠.٧٣٢٦/AITC٢٠١٦٠٧٠٥٠. ISSN ١٥٣٩-٣٧٠٤. PMID ٢٧٣٨٠٢٩٤.
  9. ^ Schlesinger، Naomi (2010-03). «Diagnosing and treating gout: a review to aid primary care physicians». Postgraduate Medicine. ١٢٢ (2): ١٥٧–١٦١. doi:١٠.٣٨١٠/pgm.٢٠١٠.٠٣.٢١٣٣. ISSN ١٩٤١-٩٢٦٠. PMID ٢٠٢٠٣٤٦٧. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)
  10. ^ ئ ا Eggebeen، Aaron T. (١٥ی ئەیلوولی ٢٠٠٧). «Gout: an update». American Family Physician. ٧٦ (6): ٨٠١–٨٠٨. ISSN ٠٠٠٢-٨٣٨X. PMID ١٧٩١٠٢٩٤.
  11. ^ Terkeltaub، Robert (2010-01). «Update on gout: new therapeutic strategies and options». Nature Reviews. Rheumatology. ٦ (1): ٣٠–٣٨. doi:١٠.١٠٣٨/nrrheum.٢٠٠٩.٢٣٦. ISSN ١٧٥٩-٤٨٠٤. PMID ٢٠٠٤٦٢٠٤. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)
  12. ^ Tausche، Anne-Kathrin؛ Jansen، Tim L.؛ Schröder، Hans-Egbert؛ Bornstein، Stefan R.؛ Aringer، Martin؛ Müller-Ladner، Ulf (2009-08). «Gout--current diagnosis and treatment». Deutsches Arzteblatt International. ١٠٦ (34–35): ٥٤٩–٥٥٥. doi:١٠.٣٢٣٨/arztebl.٢٠٠٩.٠٥٤٩. ISSN ١٨٦٦-٠٤٥٢. PMC ٢٧٥٤٦٦٧. PMID ١٩٧٩٥٠١٠. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)
  13. ^ Vitart، Veronique؛ Rudan، Igor؛ Hayward، Caroline؛ Gray، Nicola K.؛ Floyd، James؛ Palmer، Colin N. A.؛ Knott، Sara A.؛ Kolcic، Ivana؛ Polasek، Ozren؛ Graessler، Juergen؛ Wilson، James F. (2008-04). «SLC2A9 is a newly identified urate transporter influencing serum urate concentration, urate excretion and gout». Nature Genetics. ٤٠ (4): ٤٣٧–٤٤٢. doi:١٠.١٠٣٨/ng.١٠٦. ISSN ١٥٤٦-١٧١٨. PMID ١٨٣٢٧٢٥٧. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە دەردەشا تێدایە.
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=دەردەشا&oldid=1400926»