بۆ ناوەڕۆک بازبدە

جەنگی ئەندراسۆس

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە


شەڕی ئەندراسۆس یان ئەدراسۆس شەڕێک بوو کە لە ٨ی تشرینی دووەمی ٩٦٠ لە دەروازەیەکی شاخاوی نەناسراودا لەسەر چیای تۆرۆس، لە نێوان بیزەنتینییەکان بە سەرۆکایەتی لیۆ فۆکاسی گەنج و هێزەکانی دەوڵەتی حەمدانی حەلەب لە ژێر دەستی ئەمیری سەیف

جەنگی ئەندراسۆس
ڕێکەوت٨ تشرینی دووەمی ٩٦٠
شوێن
لە نزیک ئەندراسۆس یان ئەدراسۆس، لە دەروازەی کیلیندرۆس (نەناسراو)[ئ])
ئەنجام بیزەنتیەکان سەرکەوتن
شەڕکەرەکان
ئیمپراتۆریەتیی بیزەنتی دەوڵەتی حەمدانی
فەرماندە و سەرکردەکان
لیۆ فۆکاسئ گەنج
کۆنستنتین مالێینۆس
سەیف دەولە
ھێز
نەزانراو بە شێوەیەکی جۆراوجۆر لە ٣،٠٠٠ بۆ ٣٠ هەزار
زەرەر و زیانە گیانییەکان
مامناوەند زۆر قورس، بەپێی زانیارییەکان تەنها ٣٠٠ سوارچاک ڕزگاربوونە

سەیف دەولە لە ساڵی ٩٤٥دا میرنشینێکی دامەزراندبوو کە بنکەکەی لە حەلەب بوو، و بە خێرایی وەک موسڵمانانی دژبەری سەرەکی ئیمپراتۆریەتی بیزەنتی لە سنووری ڕۆژهەڵاتی خۆیدا دەرکەوت. هەردوو لایەن دەستیان بە هەڵکوتانە سەر و دژە هێرش کرد بە سەرکەوتنی یەک لە دوای یەک: حەمدانیەکان هێرشیان کردە سەر پارێزگا بیزەنتینییەکانی ئەنادۆڵ ، و بیزەنتینییەکان هەڵیانکوتایە سەر موڵکەکانی حەمدانی لە میزۆپۆتامیای سەرەوە و باکووری سووریا.

لە ناوەڕاستی ساڵی ٩٦٠دا، بە سوودوەرگرتن لە ئامادەنەبوونی زۆربەی سوپای بیزەنتین لە هەڵمەتی دژی ئیماراتی کریت ، شازادەی حەمدانی دەستی بە داگیرکارییەکی دیکە کرد بۆ ئەنادۆڵ، و بە قووڵی و بەرفراوان هێرشی کردە سەر ناوچەی کەپادۆکیا . بەڵام لە گەڕانەوەیدا سوپاکەی لەلایەن لیۆ فۆکاسەوە لە دەروازەی ئەندراسۆس کەوتە بۆسەیەکەوە. سەیف دەولە خۆی بەزەحمەت خۆی ڕزگاری بوو، بەڵام سوپاکەی لەناوچوو.

دوای زنجیرەیەک سەرکەوتنی بیزەنتی لە ساڵانی پێشوودا، شەڕی ئەندراسۆس لەلایەن زۆرێک لە زانایانەوە بە شکاندنی دەسەڵاتی دەوڵەتی حەمدانی دادەنرێت. سەیف دەولە بەهۆی ئەوەی بەشێکی زۆری هێزی خۆی لەدەستدابوو، و زیاتر تووشی نەخۆشی بوو، جارێکی دیکە نەیدەتوانی بەو قووڵاییە هێرش بکاتە سەر خاکەکانی بیزەنتین. بە سەرۆکایەتی نیکەفۆرۆس فۆکاسی برای لیۆ، ئێستا بیزەنتینییەکان هێرشێکی بەردەوامیان دەستپێکرد کە تا ساڵی ٩٦٩ کلیقیا و باکووری سوریایان لە دەوروبەری ئەنتیکە داگیرکرد، و لە ئەنجامدا خودی حەلەب بە ژێردەستەیی بوو.

پشتەوەی

[دەستکاری]

لە ناوەڕاستی سەدەی دەیەمدا، دوای ماوەیەک لە فراوانبوون لەسەر سنووری ڕۆژهەڵاتی خۆی، بە سەرۆکایەتی جۆن کورکواس, لەسەر حیسابی دەوڵەتە سنوورییەکانی موسڵمانان، [١] ئیمپراتۆریەتی بیزەنتی لەلایەن شازادەی حەمدانی سەیف دەولە ڕووبەڕووی بووەوە. لە ساڵی ٩٤٥ سەیف دەولە حەلەبی کردە پایتەختی خۆی، و زۆری نەخایاند دەسەڵاتی خۆی لە سەرانسەری باکووری سوریا و بەشێکی زۆری جزیرە (میزۆپۆتامیای سەرەوە) و ئەوەی لە ناوچە سنوورییەکانی خەلافەتی عەباسی لەگەڵ بیزەنتی مابووەوە دامەزراند. [٢] پابەند بوو بە ڕۆحی جیهاد, لە ماوەی دوو دەیەی دواتردا فەرمانڕەوای حەمدانی وەک دوژمنی سەرەکی بیزەنتینییەکان سەریهەڵدا. دەوترێت سەیف دەولە تا کاتی مردنی لە ساڵی ٩٦٧ لە زیاتر لە چل شەڕدا دژی بیزەنتینەکان شەڕی کردووە. [٢] [٣]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]


ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگەکانی <ref> بۆ گرووپێک بەناوی «kurdish-alpha» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="kurdish-alpha"/> نەدۆزرایەوە

  1. ^ Treadgold 1997.
  2. ^ ئ ا Bianquis 1997.
  3. ^ Schlumberger 1890.