جەبار باغچەبان

جەبار باغچەبان
لەدایکبوون	جەبار ئەسگەرزادە ٩ی ئایاری ١٨٨٦ یەریڤان، ئیمپراتۆریەتی ڕووسیا (ئێستا ئەرمەنستان)
مردن	٢٥ی تشرینی دووەمی ١٩٦٦(١٩٦٦-١١-٢٥) (٨٠ ساڵ ژیاوە) تاران ئێران
پیشە	مامۆستا کەڕبوون.
مناڵەکان	3 (لەوانەش سامین (لەدایکبووی: ١٣٠٤)، سامینە (لەدایکبووی: ١٣٠٦) و پەروانە) .
وێبگە
www.bg.deafiran.com

«جەبار ئەسگەرزادە» نازناوی «جەبار باغچەبان» (١٩ی گوڵانی ١٢٦٤، یرڤان - ٤ی کانوونی دووەمی ١٣٤٥، تاران) دامەزرێنەری یەکەمین باخچەی ساوایان لە شاری مەرەند و یەکەمین قوتابخانەی کەڕەکان ئێران. لە تابرێزدایە. ھەروەھا یەکەمین نووسەر و چاپکەری کتێبی منداڵانە لە ئێران.

ژیان

میرزا جەبار ئەسگەرزادە لە ١٩ی ئایاری ساڵی ١٢٦٤ لە شاری یەریڤان کە پایتەختی ئێستای ئەرمەنستانە لەدایک بووە. باپیری لە خەڵکی تەبرێز یان ئورومیەسەرەتا باخچەیەکی ساوایانی لە تەورێز بە ناوی «باخچەی ساوایانی منداڵان» کردەوە و ھەر بۆیە بە خۆی ناوی دەبرد باغچەبان.

لە ساڵی ١٣٠٣ قوتابخانەی کەڕەکانی لە تەورێز کردووەتەوە بە ناڕەزایەتییەکی زۆری بەرپرسی ڕۆشنبیری ئەو سەردەمە دکتۆر موحسینی.ئەم پۆلە لە تەنیشت باخچەی ساوایانی باغچەبان لە کوچەی ئەنجومان لە باڵەخانەیەکی ناسراو بە ئامارت ئەنجومان. لە ساڵی ١٣٠٧ی کۆچی، سەرەڕای سەختییە بەرفراوانەکانی چاپ و کلیش، دەستی کرد بە چاپکردنی کتێبی تایبەت بۆ منداڵان بەو وێنەکێشانەی کە خۆی کێشاوە. یەکێک لە کتێبەکانی بە ناوی «پیاوی بەفر» لەلایەن سەنتەری گەشەپێدانی ھزری منداڵان و ھەرزەکارانەوە چاپکراوە و ئەنجومەنی جیھانی کتێبی منداڵان وەک باشترین کتێبی منداڵان ھەڵیبژاردووە.سامین بەھچەبان، سامینە بەھچەبان و پەروانە بەھچەبان منداڵی جەبار بەھچەبانن.

جەبار باغچەبان ماوەی چەند ساڵێکە لە قەفقاز گاڵتەجاڕ بووە. لە قەوقازدا، نوکتە لە گۆڤاری میلان نەسرەدین لەژێر ئیدارەی میرزا جەلیل محەممەد قۆلیزادە نووسیوە و ھەروەھا بەڕێوەبردن و مۆنتاژی کردووە گۆڤارێکی تەنزئامێز بە ناوی ستۆرک.

کار دەکات

• بەرنامەی کاری مامۆستا - 1302
• ئەلفوبێی ئاسان - 1303
• ئەلفوبێی دەستی بۆ کەڕەکان - ١٣٠٣
• خانم خەزوک - ١٣٠٧
• ژیانی منداڵان - 1308
• گورگ و شوان - 1308
• پیر و تورب - 1311
• یاری زانین - 1311
• ڕێزبەندی فێرکردنی ئەلفوبێ - ١٣١٤
• زانستی پەروەردە بۆ زانکۆکان - 1320
• باڵۆن - 1324
• ئەلفوبێی خۆفێربوون بۆ بەساڵاچووان - 1326
• پارڤانێنین کیتابی - ١٣٢٦
• ئەلفوبێ - 1327
• نهێنیەکانی پەروەردە یان بنەماکانی فێرکردنی ئەلفوبێ - ١٣٢٧
• ئەلفوبێی گۆیا - 1329
• بەرنامەی یەک ساڵە - ١٣٢٩
• یەکەم کتێبی قوتابخانەی سەرەتایی - ساڵی ١٣٣٠
• ئەکاونت - 1334
• یەکەم کتێبی قوتابخانەی سەرەتایی - ساڵی ١٣٣٥
• مرۆڤێکی ڕەسەن و قەبارەی تاکە مرۆڤێک - ١٣٣٦
• دار مرواری - 1337
• خەیام ئازاری - 1337
• ڕەبەییەت باغچەبان - ١٣٣٧
• شێوازی فێرکردنی کەڕ و داماو - ١٣٤٣
• هەروەها خەونێکم هەیە لە جیهاندا - ساڵی ١٣٤٥
• بابا نوئێل - 1346
• ئارۆسان کۆه - 1347
• ژیاننامەی باگچێبان لەلایەن خۆیەوە - 1356
• شەو کۆتایی هات - ساڵی ١٣٧٣
• کۆترەکەم - ١٣٧٣