تسۆنامی
تسۆنامی یاخود تسونامی کۆمەڵێ شەپۆلی بەرزی یەک بەدوای یەکن. دیاردەیەکی سروشتییە، لە ئەنجامی جووڵانی بەشێکی زەوی ڕوودەدات، ئەویش بە دروستکردنی شەپۆلی بەرز و بەھێز کە لە دەریا و ئۆقیانووسەکانەوە ڕوو لە [کەنار]ەکان و وشکانی دەکەن. بەرزی ئەم شەپۆلانە بەپێی بڕی جووڵانی زەوی ژێر ئاو و بەھێزی بوومەلەرزەکە دەگۆڕێت، ھەندێکجار دەگاتە ٥٠٠ مەتر و زیاتر. وشەی تسونامی لە زمانی ژاپۆنییەوە وەرگیراوە کە بەمانای شەپۆلی کەنار دێت،[١] وشەی تسو واتە شەپۆل و نامیش واتە کەنار.
چۆنێتی دروستبوونی تسونامی
[دەستکاری]ساڵانە بەھۆی بوومەلەرزەوە لەژێر ئاوی دەریاکان و ئۆقیانووسەکاندا تسونامی ڕوودەات. شەپۆلەکانی درێژ و بەھێزن کە دەگەنە کەنارەکان بچووک و بەرز دەبنەوە.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]سەرچاوەی زیاتر
[دەستکاری]- IOC Tsunami Glossary by the Intergovernmental Oceanographic Commission (IOC) at the International Tsunami Information Centre (ITIC) of UNESCO
- Tsunami Terminology at NOAA
- In June 2011, the VOA Special English service of the Voice of America broadcast a 15-minute programme on tsunamis as part of its weekly Science in the News series. The programme included an interview with an NOAA official who oversees the agency's tsunami warning system. A transcript and MP3 of the programme, intended for English learners, can be found at The Ever-Present Threat of Tsunamis.
- abelard.org. tsunamis: tsunamis travel fast but not at infinite speed. retrieved March 29, 2005.
- Dudley, Walter C. & Lee, Min (1988: 1st edition) Tsunami! ISBN 0-8248-1125-9 website
- Iwan, W.D. , editor, 2006, Summary report of the Great Sumatra Earthquakes and Indian Ocean tsunamis of December 26, 2004 and March 28, 2005: Earthquake Engineering Research Institute, EERI Publication #2006-06, 11 chapters, 100-page summary, plus CD-ROM with complete text and supplementary photographs, EERI Report 2006–06. ISBN 1-932884-19-X website
- Kenneally, Christine (٣٠ کانوونی یەکەم ٢٠٠٤). "Surviving the Tsunami." Slate. website
- Lambourne, Helen (٢٧ ئازار ٢٠٠٥). "Tsunami: Anatomy of a disaster." BBC News. website
- Macey, Richard (١ کانوونی دووەم ٢٠٠٥). "The Big Bang that Triggered A Tragedy," The Sydney Morning Herald, p 11—quoting Dr Mark Leonard, seismologist at Geoscience Australia.
- Interactive Map of Historical Tsunamis ١٢ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. from NOAA National Centers for Environmental Information
- Tappin, D; 2001. Local tsunamis. Geoscientist. 11–8, 4–7.
- Girl, 10, used geography lesson to save lives, Telegraph.co.uk
- Philippines warned to prepare for Japan's tsunami, Noypi.ph
- Boris Levin, Mikhail Nosov: Physics of tsunamis. Springer, Dordrecht 2009, ISBN 978-1-4020-8855-1.
- Edward Bryant: Tsunami: the underrated hazard. Springer, 2008 ISBN 978-3-5407-4273-9
- Kontar, Y. A. et al. : Tsunami Events and Lessons Learned: Environmental and Societal Significance. Springer, 2014. ISBN 978-94-007-7268-7 (print); ISBN 978-94-007-7269-4 (eBook).
- Kristy F. Tiampo: Earthquakes: simulations, sources and tsunamis. Birkhäuser, Basel 2008, ISBN 978-3-7643-8756-3.
- Linda Maria Koldau: Tsunamis. Entstehung, Geschichte, Prävention, (Tsunami development, history and prevention) C.H. Beck, Munich 2013 (C.H. Beck Reihe Wissen 2770), ISBN 978-3-406-64656-0 (in German).
- Walter C. Dudley, Min Lee: Tsunami! University of Hawaii Press, 1988, 1998, Tsunami! University of Hawai'i Press 1999, ISBN 0-8248-1125-9, ISBN 978-0-8248-1969-9.
- Charles L. Mader: Numerical Modeling of Water Waves CRC Press, 2004, ISBN 0-8493-2311-8.
- Harvey Segur, Anjan Kundu, Tsunami and Nonlinear Waves, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2007 ISBN 978-3-540-71255-8
بەستەرە دەرەکییەکان
[دەستکاری]
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە تسۆنامی تێدایە.
