ئەلفڕێد فاولەر

**ئەلفڕێد فاولەر**
ئەلفڕێد فاولەر
لەدایکبوون	٢٢ی ئازاری ١٨٦٨; یۆرکشایر، ئینگلتەرا
مردن	٢٤ی حوزەیرانی ١٩٤٠ (تەمەن ٧٢ ساڵ)
نەتەوە	بەریتانی
خەڵاتەکانی	خەڵاتی ڤاڵز (١٩١٣); مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی شاهانەی فەلەکناسی (١٩١٥); مەدالیای شاهانە (١٩١٨); مەدالیای هێنری دراپەر (١٩٢٠); مەدالیای بروس (١٩٣٤);

ئەلفڕێد فاولەر ، نیشانی فەرمی ئیمپراتۆریەتیی بەریتانی ھاوپۆلەکانی کۆمەڵگایی شاھانە ^[١] (٢٢ی ئازاری ١٨٦٨، لە یۆرکشایر – ٢٤ی حوزەیرانی ١٩٤٠) فەلەکناسی و سپێکترۆسکۆپی ئینگلیزی بوو.

ژیانی سەرەتایی و پیشە[دەستکاری]

لە شاری ویلسدن لە جەرگەی شاری برادفۆرد لە ویلایەتی یۆرکشایر لەدایکبووە و لە قوتابخانەی زانستی ئاسایی لەندەن خوێندوویەتی، کە دواتر لە کۆلێژی ئیمپریال لە لەندەن هەڵمژراوە.

فاولەر لە کۆلێژی ئیمپریال وەک ڕاهێنەر (دواتر پرۆفیسۆری یاریدەدەر)ی فیزیای ئەستێرەیی دەستنیشانکرا و تا مردنی لەوێ کاری کردووە. شارەزا بوو لە بواری سپێکترۆسکۆپی، یەکێک بوو لە یەکەم کەسەکان کە دیاری کرد کە پلەی گەرمی پەڵەی خۆر فێنکترە لە پلەی گەرمی ناوچەکانی دەوروبەری.

لە ساڵی ١٩١٠ بە هاوڕێی کۆمەڵەی شاهانە هەڵبژێردرا، کاتێک ئیستنادەکەی خوێندرایەوە

"هاوپەیمانی کۆلێژی شاهانەی زانست. یاریدەدەری پرۆفیسۆری فیزیا (بەشی فیزیای ئەستێرەیی) کۆلێژ و تەکنەلۆژیای ئیمپریال، ساوس کێنسنگتۆن. جیاواز بوو بەهۆی بەشدارییەکانی لە فیزیای فەلەکناسی بە چاودێریکردنی سپێکترۆسکۆپی خۆرگیران، پێشکەوتنی خۆر، و پەڵەی خۆر، و بە توێژینەوە ئەزموونییەکان." پەیوەندی بە چاودێریکردنی خۆرگیرانی تەواوەتی خۆرەوە هەیە لەگەڵ سێر نۆرمان لۆکیر لە ساڵی ١٨٩٣، ١٨٩٦، ١٨٩٨، ١٩٠٠ و (لەگەڵ پڕۆفیسۆر کالێندەر) لە ساڵی ١٩٠٥.”

لە ساڵی ١٩١٨ مەدالیای شاهانەی پێبەخشرا و لە ساڵانی ١٩١٤ و ١٩٢٤ وتارەکانی نانەوایان پێشکەش کرد.

فاولەر لە ساڵی ١٩١٩ تا ١٩٢١ سەرۆکی کۆمەڵەی شاهانەی فەلەکناسی بووە و لە ساڵی ١٩٤٠ لە شاری ئیلینگ لە لەندەن کۆچی دوایی کردووە.

پیکەرینگ – زنجیرەی فاولەر[دەستکاری]

لە ساڵی ١٨٩٦، ئێدوارد چارڵز پیکەرینگ تێبینییەکانی هێڵە نەناسراوەکانی پێشتر لە سپێکتری ئەستێرەی زیتا پوپیسدا بڵاوکردەوە، ^[٢] کە هۆکارەکەی بۆ هایدرۆجین گەڕاندەوە. ^[٣] ^[٤] فاولەر توانی ئەم هێڵانە بە شێوەیەکی ئەزموونی لە تێکەڵەیەکی هایدرۆجین-هیلیۆمەوە لە ساڵی ١٩١٢ بەرهەمبهێنێتەوە، و لەگەڵ لێکدانەوەی پیکەرینگ هاوڕا بوو کە پێشتر تایبەتمەندی نەناسراو بوون لە سپێکتریمی هایدرۆجین. ^[٥] ئەم هێڵانە بە زنجیرەی پیکەرینگ <span typeof="mw:Entity" id="mwRQ">–</span> فاولەر ناسران ^[٦] و دەرکەوت کە گرنگییەکی زۆریان هەبوو لە تێگەیشتن لە سروشتی ئەتۆمدا. ^[٧] نیڵز بۆر پشکنینی تیۆری ئەم دێڕانەی لە 'سێبەری' خۆیدا ^[٨] ^[٩] سەبارەت بە پێکهاتەی ئەتۆمی ^[١٠] دانا و گەیشتە ئەو ئەنجامەی کە بە هەڵە دەگەڕێندرێنەوە بۆ هایدرۆجین، لەبری ئەوە ئاماژەی بەوەدا کە ئەوان لە هیلیۆمی ئایۆنیزەکراوەوە سەریان هەڵداوە، He ⁺ . ^[١١] فاولەر لە سەرەتادا گوماناوی بوو ^[١٢] بەڵام لە کۆتاییدا قەناعەتی بەو شتە هەبوو ^[١٣] کە بۆر ڕاستە، ^[٨] و تا ساڵی 1915 "سپێکترۆسکۆپیستەکان [زنجیرەی پیکەرینگ – فاولەر]یان بە شێوەیەکی یەکلاکەرەوە [لە هایدرۆجینەوە] بۆ هیلیۆم گواستەوە." ^[٧] ^[١٤] ^[٧]

ڕێزلێنان[دەستکاری]

خەڵاتەکان

خەڵاتی ڤاڵز ^[١٥] لە ئەکادیمیای زانستی فەرەنسی (1913)
مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی شاهانەی فەلەکناسی (١٩١٥)
مەدالیای شاهانە (١٩١٨)
هاوڕێی کۆمەڵەی شاهانە ^[١]
مەدالیای هێنری دراپەر لە ئەکادیمیای نیشتمانی زانستەکانەوە (١٩٢٠) ^[١٦]
مەدالیای بروس (١٩٣٤)
فەرماندەی نایابترین فەرماندەیی ئیمپراتۆریەتی بەریتانیا (١٩٣٥)

ناوی لێنراوە

کراتەر فاولەر لەسەر مانگ (بە هاوبەشی لەگەڵ ڕالف ئێچ فاولەر )

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ ^ئ ^ا Dingle, H. (1941). "Alfred Fowler. 1868-1940". Obituary Notices of Fellows of the Royal Society. 3 (9): 483–497. doi:10.1098/rsbm.1941.0016. ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref>ی ھەڵە؛ ناوی «frs» زیاتر لە یەک جار پێناسە کراوە لەگەڵ ناوەڕۆکی جیاوازدا
^ Pickering, E. C. (1896). "Stars having peculiar spectra. New variable stars in Crux and Cygnus". Harvard College Observatory Circular. 12: 1–2. Bibcode:1896HarCi..12....1P. Also published as: Pickering, E. C.; Fleming, W. P. (1896). "Stars having peculiar spectra. New variable stars in Crux and Cygnus". Astrophysical Journal. 4: 369–370. Bibcode:1896ApJ.....4..369P. doi:10.1086/140291.
^ Pickering, E. C. (1897). "Stars having peculiar spectra. New variable Stars in Crux and Cygnus". Astronomische Nachrichten. 142 (6): 87–90. Bibcode:1896AN....142...87P. doi:10.1002/asna.18971420605.
^ Pickering, E. C. (1897). "The spectrum of zeta Puppis". Astrophysical Journal. 5: 92–94. Bibcode:1897ApJ.....5...92P. doi:10.1086/140312.
^ Fowler, A. (1912). "Observations of the Principal and other Series of Lines in the Spectrum of Hydrogen". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 73 (2): 62–63. Bibcode:1912MNRAS..73...62F. doi:10.1093/mnras/73.2.62.
^ Lakatos, Imre (1980). "Bohr: A Research Programme Progressing on Inconsistent Foundations". In Worrall, John; Currie, Gregory (eds.). The Methodology of Scientific Research Programmes. Cambridge University Press. pp. 55–68. ISBN 9780521280310.
^ ^ئ ^ا ^ب Robotti, Nadia (1983). "The Spectrum of ζ Puppis and the Historical Evolution of Empirical Data". Historical Studies in the Physical Sciences. 14 (1): 123–145. doi:10.2307/27757527. JSTOR 27757527.
^ ^ئ ^ا Hoyer, Ulrich (1981). "Constitution of Atoms and Molecules". In Hoyer, Ulrich (ed.). Niels Bohr – Collected Works: Volume 2 – Work on Atomic Physics (1912–1917). Amsterdam: North Holland Publishing Company. pp. 103–316 (esp. pp. 116–122). ISBN 978-0720418002.
^ Kennedy, P. J. (1985). "A Short Biography". In French, A. P.; Kennedy, P. J. (eds.). Niels Bohr: A Centenary Volume. Harvard University Press. pp. 3–15. ISBN 978-0-674-62415-3.
^ Bohr, N. (1913). "On the constitution of atoms and molecules, part I" (PDF). Philosophical Magazine. 26 (151): 1–25. Bibcode:1913PMag...26....1B. doi:10.1080/14786441308634955.

Bohr, N. (1913). "On the constitution of atoms and molecules, part II: Systems Containing Only a Single Nucleus" (PDF). Philosophical Magazine. 26 (153): 476–502. Bibcode:1913PMag...26..476B. doi:10.1080/14786441308634993.

Bohr, N. (1913). "On the constitution of atoms and molecules, part III: Systems containing several nuclei". Philosophical Magazine. 26 (155): 857–875. Bibcode:1913PMag...26..857B. doi:10.1080/14786441308635031.
^ Bohr, N. (1913). "The Spectra of Helium and Hydrogen". Nature. 92 (2295): 231–232. Bibcode:1913Natur..92..231B. doi:10.1038/092231d0.
^ Fowler, A. (1913). "The Spectra of Helium and Hydrogen". Nature. 92 (2291): 95–96. Bibcode:1913Natur..92...95F. doi:10.1038/092095b0.
^ Fowler, A. (1913). "Reply to: The Spectra of Helium and Hydrogen". Nature. 92 (2295): 232–233. Bibcode:1913Natur..92..232F. doi:10.1038/092232a0.
^ Bohr, N. (1915). "The Spectra of Hydrogen and Helium". Nature. 95 (6–7): 6–7. Bibcode:1915Natur..95....6B. doi:10.1038/095006a0.
^ Lockyer, Sir Norman (17 July 1913). "Notes". Nature. 91: 511–514. Bibcode:1913Natur..91..511.. doi:10.1038/091511a0.
^ "Henry Draper Medal". National Academy of Sciences. Archived from the original on 26 January 2013. Retrieved 19 February 2011.

بەستەری دەرەکی[دەستکاری]

پۆلگەردوون

[frs-1] ئ ^ا Dingle, H. (1941). "Alfred Fowler. 1868-1940". Obituary Notices of Fellows of the Royal Society. 3 (9): 483–497. doi:10.1098/rsbm.1941.0016. ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref>ی ھەڵە؛ ناوی «frs» زیاتر لە یەک جار پێناسە کراوە لەگەڵ ناوەڕۆکی جیاوازدا

[2] Pickering, E. C. (1896). "Stars having peculiar spectra. New variable stars in Crux and Cygnus". Harvard College Observatory Circular. 12: 1–2. Bibcode:1896HarCi..12....1P. Also published as: Pickering, E. C.; Fleming, W. P. (1896). "Stars having peculiar spectra. New variable stars in Crux and Cygnus". Astrophysical Journal. 4: 369–370. Bibcode:1896ApJ.....4..369P. doi:10.1086/140291.

[3] Pickering, E. C. (1897). "Stars having peculiar spectra. New variable Stars in Crux and Cygnus". Astronomische Nachrichten. 142 (6): 87–90. Bibcode:1896AN....142...87P. doi:10.1002/asna.18971420605.

[4] Pickering, E. C. (1897). "The spectrum of zeta Puppis". Astrophysical Journal. 5: 92–94. Bibcode:1897ApJ.....5...92P. doi:10.1086/140312.

[5] Fowler, A. (1912). "Observations of the Principal and other Series of Lines in the Spectrum of Hydrogen". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 73 (2): 62–63. Bibcode:1912MNRAS..73...62F. doi:10.1093/mnras/73.2.62.

[6] Lakatos, Imre (1980). "Bohr: A Research Programme Progressing on Inconsistent Foundations". In Worrall, John; Currie, Gregory (eds.). The Methodology of Scientific Research Programmes. Cambridge University Press. pp. 55–68. ISBN 9780521280310.

[Robotti-7] ئ ^ا ^ب Robotti, Nadia (1983). "The Spectrum of ζ Puppis and the Historical Evolution of Empirical Data". Historical Studies in the Physical Sciences. 14 (1): 123–145. doi:10.2307/27757527. JSTOR 27757527.

[Hoyer-8] ئ ^ا Hoyer, Ulrich (1981). "Constitution of Atoms and Molecules". In Hoyer, Ulrich (ed.). Niels Bohr – Collected Works: Volume 2 – Work on Atomic Physics (1912–1917). Amsterdam: North Holland Publishing Company. pp. 103–316 (esp. pp. 116–122). ISBN 978-0720418002.

[9] Kennedy, P. J. (1985). "A Short Biography". In French, A. P.; Kennedy, P. J. (eds.). Niels Bohr: A Centenary Volume. Harvard University Press. pp. 3–15. ISBN 978-0-674-62415-3.

[10] Bohr, N. (1913). "On the constitution of atoms and molecules, part I" (PDF). Philosophical Magazine. 26 (151): 1–25. Bibcode:1913PMag...26....1B. doi:10.1080/14786441308634955.

Bohr, N. (1913). "On the constitution of atoms and molecules, part II: Systems Containing Only a Single Nucleus" (PDF). Philosophical Magazine. 26 (153): 476–502. Bibcode:1913PMag...26..476B. doi:10.1080/14786441308634993.

Bohr, N. (1913). "On the constitution of atoms and molecules, part III: Systems containing several nuclei". Philosophical Magazine. 26 (155): 857–875. Bibcode:1913PMag...26..857B. doi:10.1080/14786441308635031.

[11] Bohr, N. (1913). "The Spectra of Helium and Hydrogen". Nature. 92 (2295): 231–232. Bibcode:1913Natur..92..231B. doi:10.1038/092231d0.

[12] Fowler, A. (1913). "The Spectra of Helium and Hydrogen". Nature. 92 (2291): 95–96. Bibcode:1913Natur..92...95F. doi:10.1038/092095b0.

[13] Fowler, A. (1913). "Reply to: The Spectra of Helium and Hydrogen". Nature. 92 (2295): 232–233. Bibcode:1913Natur..92..232F. doi:10.1038/092232a0.

[14] Bohr, N. (1915). "The Spectra of Hydrogen and Helium". Nature. 95 (6–7): 6–7. Bibcode:1915Natur..95....6B. doi:10.1038/095006a0.

[Nature1913-15] Lockyer, Sir Norman (17 July 1913). "Notes". Nature. 91: 511–514. Bibcode:1913Natur..91..511.. doi:10.1038/091511a0.

[Draper-16] "Henry Draper Medal". National Academy of Sciences. Archived from the original on 26 January 2013. Retrieved 19 February 2011.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]

[١١]

[١٢]

[١٣]

[١٤]

[١٥]

[١٦]