ئۆردوباد
| ئۆردوباد | |
|---|---|
| بە ئازەربایجانی: Ordubad | |
 | |
| ناو بە زمانی فەرمی | Ordubad |
| زمانی فەرمی | زمانی ئازەربایجانی |
| وڵات | ئازەربایجان |
| پایتەختی | Ordubadsky Uyezd، قەزای ئۆردوباد |
| دابەشکاریی کارگێڕی | قەزای ئۆردوباد، Ordubadsky Uyezd، نەخچیڤان یوزد، قەزای ئۆردوباد |
| ناوچەی کاتی | UTC+04:00 |
| پۆتانی شوێن | ٣٨°٥٤′١٧″N ٤٦°١′٢٣″E |
| دانیشتووان | ١٠٬٣٧٢ |
| بەرزی لە ئاستی دەریا | ٨٥٦ مەتر |
| کۆدی پۆستە | AZ6900 |
| کۆدی تەلەفۆن | 0136 |
 | |
ئۆردوباد دووەم گەورەترین شارۆچکە و شارەوانی کۆماری خۆسەری ئازەربایجانی نەخچیڤانە و یەکێکە لە سێ ھەرێمەکەی. پایتەختی قەزای ئۆردوبادە. ئۆردوباد شارێکی سەدەی ناوەڕاستی قەفقاز و بە توانای ئێستای شارۆچکەیەک لە سەدەی ١٨ دامەزراوە. شارۆچکەکە بەسەر پێنج قەزادا دابەشکراوە: ئەمباراس، کوردتاتال، مینگیس، سەرشەھار، ئوچ.
ئۆردوباد بە «مرواری»ی نەخچیڤان ناسراوە و بە ھەناردەکردنی میوە و بەھاراتەکان، ھەروەھا بە خواردنەکانی ناسراوە.
شوێن
[دەستکاری]شاری ئۆردوباد کە بە «مرواری» پارێزگای نەخچەوان ناسراوە[١] دەکەوێتە بەرزایی ٩٤٩ مەتر (٣١١٤ پێ). لە کەناری باکووری بەشی ناوەندی ڕووباری ئاراکس (ئاراس)ی ڕۆژھەڵاتی ترانسقاوقازیایە کە پێشتر سەر بە فارس بووە، ئێستا لە ئازەربایجانە. دووەم گەورەترین شارۆچکە.[٢][٣] خودی پارێزگای ئۆردوباد ڕووبەرەکەی ٩٧٢ کیلۆمەتر چوارگۆشەیە و لە باشوورەوە لەلایەن ئێرانەوە سنووردار کراوە، ئەرمینیا سنووری باکوور و ڕۆژاوا پێکدەھێنێت، ناوچەی جوولفەی نەخچیڤانیش لە ڕۆژھەڵاتەوە سنووردارە.[٤] ئەو ڕووبارەی کە لە باکوورەوە لە چیای قوبانەوە بەرز دەبێتەوە بە بەرزی ٣٩٠٤ مەتر (١٢٨٠٨ پێ) دەڕژێتە ناو ئاراکسەکان.[٢] شارۆچکەکە بەسەر پێنج ناحیەی ئەمباراکاندا دابەشکراوە، کوردتاتال، مینگی، سەر شێھر و ئوچ…[٢][٥] شارەکە ژمارەیەکی زۆر دار گوێز و شوتی تێدایە.[٦] نزیکترین وێستگەی شەمەندەفەر ئۆردوبادە و مەودای شاری نەخچیڤان ٨٨ کیلۆمەترە (٥٥ میل). تەبرێز ٩٤ کیلۆمەتر (٥٨ میل) لە باکوور-باکوری ڕۆژاوا دوورە.[٢]
ئابوری
[دەستکاری]ئابووری ئۆردوباد وابەستەی بازرگانیکردنە بە تایبەتی میوە و گەنم و ئاوریشم؛ ترێ لە ٤٠ جۆرە. ھەناردەی ئاوریشم زیاتر بۆ ڤێنیز و مارسیلیا و ئەمستردام و چەندین شوێنی تری ئەورووپا بووە، لە ناوەڕاستی سەدەی شازدەھەمەوە. لە ساڵانی سەرەتای سەدەی بیستەمدا ئاوریشمی ئۆردوباد ١٣ مەدالیای زێڕی لە پێشانگە و پێشانگە نێودەوڵەتییەکان وەرگرتووە.[٤][١] ھەروەھا ئەراک کاڵایەکی ھەناردەی شارە.[٦] چالاکییە ئابوورییەکان لە ئۆردوباد و نزیک لە ناوچەکان بریتین لە کانگاکردنی مس، نیشتنی مۆلیبدینیۆمی پاراگاچایسکۆی لە باتۆلیتەکانی گراتۆیدنیمی مێگری-ئۆردوباد، بۆکسیت، تەنگستن و کانزای قەڵەوی.[٧]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- 1 2 Rustamkhanli 2013، لاپەڕە ١٧٥.
- 1 2 3 4 «Ordubād». Encyclopaedia Iranica. لە ٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
- ↑ USSR: Administrative Territorial Division of the Union Republics, Moscow, 1977
- 1 2 «Ordubad: an ancient city in the heart of Eurasia». Foreign Policy News. ١٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکە لە ٧ی ئایاری ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
- ↑ «Ordubad historical and architectural reserve». UNESCO Organization. لە ١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
- 1 2 Sayyāḥ 1999، لاپەڕە ٢٨١.
- ↑ Publications 2007، لاپەڕە ٧٣.
