سکرێپت کێدی
| سکرێپت کێدی | |
|---|---|
 | |
| لقی | ھاککەری ئاسایش |
| بەشە زنجیرەیییەکان لەسەر |
| ھاککەری ئاسایش |
|---|
سکرێپت کێدی یان مناڵانی سکرێپت (بە ئینگلیزی: Script Keddie) زاراوەیەکە بۆ وەسفکردنی کەسێک بەکاردێت کە نەرمەکاڵا و سکریپتەکانی پێشوو بەکاردەھێنێت بۆ دەستپێکردنی ھێرشکردنە سەر سیستەمی کۆمپیوتەر یان تۆڕەکان بەبێ ئەوەی بەڕاستی لە تەکنەلۆژیا یان بەرنامەسازییە بنەڕەتییەکان تێبگات. پشت بەو ئامرازانە دەبەستن کە لەلایەن کەسانی دیکەوە دروستکراون، نەک دروستکردنی خۆیان.
زۆرجار منداڵانی سکریپت بە نزمترین ئاستی ھاکەر دادەنرێت. ئەوان توانای تەکنیکی و زانیارییان نییە بۆ دروستکردنی کۆدی خۆیان، بۆیە پشت بە ئامرازە پێش دروستکراوەکان دەبەستن کە بە شێوەیەکی بەرفراوان لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە بەردەستن. زۆرجار ئەم ئامرازانە ڕێنمایی وردیان لەگەڵدایە، ئەمەش وا دەکات ھەر کەسێک کە شارەزایی سەرەتایی کۆمپیوتەری ھەبێت ھێرش بکاتە سەر. زۆرجار منداڵانی سکریپت بەھۆی ئارەزووی سەرنجدان یان سەلماندنی خۆیان وەک ھاکەر. لەوانەیە بەشداری چالاکییەکانی وەک تێکدانی ماڵپەڕەکان، دزینی زانیاری کەسی، یان دەستپێکردنی ھێرشی DDoS بکەن؛ بەڵام سەرەڕای ئەوەی ھەندێکجار مەبەستی زیانبەخشیان ھەیە، منداڵانی سکرێپت بەگشتی بە ھەڕەشەیەکی جددی بۆ کەسانی پسپۆڕی ئاسایشی بەئەزموون نازانرێن.[١]
بە پێچەوانەی ھاکەرە لێھاتووەکان کە ڕەنگە پاڵنەرێکی سیاسی یان داراییان ھەبێت بۆ کارەکانیان، منداڵانی سکرێپت مەیلیان ھەیە لەسەر ئاستێکی بچووکتر کاربکەن و ھەڕەشەیەکی بەرچاو بۆ زۆربەی ڕێکخراوەکان ناکەن؛ بەڵام ھێشتا دەتوانن ببنە ھۆی زیان و تێکچوون ئەگەر بەبێ کۆنترۆڵ بمێننەوە. بە گشتی، منداڵانی سکرێپت وەک بیرخستنەوەیەک بۆ گرنگی ڕێوشوێنی ئاسایشی بەھێز و پێویستی پەروەردە و ڕاھێنانی بەردەوام لە باشترین شێوەکانی ئاسایشی ئەلیکترۆنیدا کاردەکەن.[٢]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Script kiddie»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٥ی ئایاری ٢٠٢٣.
- ^ Mead, Nancy R.; Hough, Eric; Stehney, Theodore R. (31 October 2005). Security Quality Requirements Engineering (SQUARE) Methodology (Report). Carnegie Mellon University. DOI:10.1184/R1/6583673.v1.
- ^ Lemos, Robert (July 12, 2000). "Script kiddies: The Net's cybergangs". ZDNet. Retrieved 2007-04-24.
