شەبەنگی سیاسیی چەپ-ڕاست
شەبەنگی سیاسیی چەپ-ڕاست سیستەمێکی پۆلێنبەندی بۆ ھەڵوێستە سیاسییەکان، ئایدیۆلۆجییەکان و حیزبەکان لە بنەمای پرسەکانی یەکسانیی کۆمەڵایەتی و ھیرارشیی کۆمەڵایەتیدایە. جگە لە ھەڵویستەکانی چەپ و ڕاست، پێگەی مامناوەندی و میانەڕەویش ھەیە کە لەگەڵ ھەر دوو سەری شەبەنگەکە ڕێک ناکەون. کەسانێکیش شەبەنگی سیاسیی چەپ-ڕاست زۆر سادە و ساکار دەزانن و و ئەم شێوەی پۆلێنبەندیی پێگە سیاسییەکانیان قەبوول نییە و لەجیاتیی ئەم سیستەمە سیستەمەکانێکی دیکە پێشنیار دەکەن، لەوانەیە پێناسەکردنی دووڕەھەندی لەجیاتی یەک ڕەھەندی.
لەم چەشنە شەبەنگە سیاسییە، سیاسەتەکانی چەپگر و ڕاستگر زۆرجار زێزی یەکترەوە پیشان دەدرێن، بەڵام تاک یان گرووپێک دەتوانێت لە بابەتی کێشەیەک ھەڵویستی چەپ بگرێت و لە بابەتی کێشەیەکی دیکە ھەڵویستی ڕاست لە خۆی نیشان بدات؛ ھەروەھا بڕێک لە ھەڵوێستەکان دەتوانن لە سنۆرەکانی دۆ لایەن لەسەریەک بن و سەر بە باڵی چەپ یان ڕاست بە ئەژمار ھاتن بە ئایدیۆلۆجی بەستراوە.[١] لە فەڕەنسا کە ئەم دەستەواژەی ڕێشەی لەوێدا ھەڵدەگەڕێتەوە، چەپ وەکوو «حیزبی بزووتنەوە» و ڕاست وەکوو «حیزبی بەنەزمبوون» پێناسە دەکرێن.[٢] [٣] [٤] [٥]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «حیزبایەتی، سیاسەتی بازرگانی و بەجیھانیبوونەوە: ئایا پچڕێکی چەپگر-ڕاستگر لە سیاسەتی بازرگانیدا ھەیە؟» (PDF). وەرزنامەی خوێندنەوەکانی ناونەتەوەیی (٤٨): ٩٥-١١٩. ٢٠٠٤. doi:10.1111/j.0020-8833.2004.00293.x. لە ٢٤ی ئازاری ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر) - ^ حکۆمەت و سیاسەتی فەڕەنسا. ٢٠٠١. p. ١٠.
- ^ ڕیشەکان و کاریگەربوونەوەی بزووتنەوەی دژەشەڕی ڤیێتنام (بە ئینگلیزی). پەلگرەیڤ مەکمیلان. ١٩٩٧. p. ٣٠٣.
- ^ «چەپ (ئاوەڵناو) و چەپ (ناو)». فەرھەنگۆکی میریام وێبستێر. ٢٠١١.
- ^ دووڕیانەکانی کرێکاری ئەورووپی: لە بڤین تا بلێر (بە ئینگلیزی). پەلگرەیڤ مەکمیلان. ٢٠٠١. p. xxvi.
کتێبناسی
[دەستکاری]- Knapp, Andrew. Wright, Vincent. The government and politics of France. New York: Routledge, 2001 ISBN 0-415-21526-9
 | ئەم سیاسەت وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
 | ئەم «فەلسەفە» وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |