بۆ ناوەڕۆک بازبدە

دیاریکردنی ڕەگەز

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

دیاریکردنی جێندەر (دیاریکردنی سێکس) (بە ئینگلیزی: Sex assignment) ڕاگەیاندنی و پێگەیاندنی ھەواڵە بە باوانی مناڵەکە، لەڕێگەی چاودێری مناڵی تازە لەدایک بوو لەکاتی لەدایک بوون[١] دیارکردنەکە لەلایەن مامان، پەرستار، پزیشک)ـەوە دەکرێت لەڕێگەی سەیرکردن و چاودێریکردنی کۆئەندامی زاوزێی مناڵەکە و بەم شێوەیە جێندەرەکە دیاری دەکەن[٢]

جێندەری مناڵ لە ڕێگەی ئەناتۆمی سێکس و ڕووخسارە بابەتەوە دیاری دەکرێت، ھەرچۆنێک بێت دیاریکردنی جێندەر ئەو ڕاستەیش ھەڵدەگرێت کە ئایا ناسنامە جێندەرییەکەی لەگەل ئەو جێندەرە دەگونجێت کە لەکاتی لەدایک بوون بۆی دیاریکراوە یاخوود نا[٣] لە زۆربەی حاڵەتەکاندا ناسنامە جێندەرییەکەی لەگەل ئەو جێندەرە یەک دەگرێتەوە کە لە کاتی لەدایک بوون بۆی دیاریکراوە[٤]

بەھەرحال ئەگەرھاتوو ناسنامەی جێندەری مناڵەکە لەگەل ئەو جێندەرە یەکی نەگرتەوە کە لەکاتی لەدایکبوون بۆی دیاری کراوە ئەکرێ کەسەکە ھەست بە نائارامی جێندەری یان نەسازانی جێندەری بکات لە داھاتوودا.[٥][٦][٧][٨]

زاراوە

[دەستکاری]

دیاریکردنی جێندەر بەخشینی جێندەرە بە مناڵی تازە لەدایک بوو لەکاتی لەدایک بوونی لەلایەن کەسانی پەیوەندیدار[٩][١٠]

زاراوەکان لەوانەیە پەیوەندیدار بن بە:

وەکوو نێر دیاریکراوە لەکاتی لەدایکبوون (AMAB) ھەر کەسێک لە ھەر تەمەنێک بێت بێ ڕەچاوکردنی جێندەری ئێستا، جێندەرەکەی لە کاتی لەدایکبوون وەک نێر دیاریکراوە، بۆ نموونە پەرستارێک یان پزیشکێک لەکاتی لە دایک بوونی مناڵێک ڕایدەگەیەنێت «مناڵەکە کوڕە» بەم شێوەیە بە نێر دیاریکردن لەکاتی لەدایکبوون ڕوودەدات (MAAB) وەکوو نێر ڕاگەیەندن لە کاتی لەدایکبوون (DMAB).[١١][١٢]

وەکوو مێ دیاریکراوە لە کاتی لەدایکبوون (AFAB) ھەرکەسێک لە ھەر تەمەنێک بێت بێ ڕەچاوکردنی جێندەری ئێستا، جێندەرەکەی لە کاتی لەدایکبوون وەک مێ دیاریکراوە. بۆ نموونە پەرستارێک یان پزیشکێک لەکاتی لە دایک بوونی مناڵێک ڕایدەگەیەنێت «مناڵەکە کچە» بەم شێوەیە بەمێ دیاریکردن لە کاتی لەدایکبوون ڕوودەدات (FAAB) وەکوو مێ ڕاگەیاندن لە کاتی لەدایکبوون (DFAB)[١٣][١٤]

خەڵکانێک بە حاڵەتی نائارامی جێندەری تێپەردەبن کە ناسنامە جێندەرییەکەیان و دەربڕینە جێندەرییەکەیان لەگەل ئەو جێندەرە یەک ناگرێتەوە کە لەکاتی لەدایک بوون دیاریکراوە[١٥][١٦][١٧]

ئەکرێ شارەزایان دووبارە دانانەوەی جێندەر پێشنیاربکەن وەکوو (ڕێکخستنەوە، نەشتەرگەری، چارەسەری ھۆرمۆنی ): پلانێکی چارەسەرییە کە لەڕێگەی کەسانی شارەزاوە دەکرێ لەڕێگەی فیزیۆلۆگی و دەرمان و نەشتەرگەری کەسەکە دەباتەوە سەر جێندەرەکەی خۆی.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Rathus SA، Nevid JS، Rathus LF (2010). Human Sexuality in a World of Diversity. Allyn & Bacon. p. 168. ISBN 978-0-205-78606-0.
  2. ^ Reiner WG (2002). «Gender identity and sex assignment: a reappraisal for the 21st century». Adv. Exp. Med. Biol. Advances in Experimental Medicine and Biology. 511: 175–89, discussion 189–97. doi:10.1007/978-1-4615-0621-8_11. ISBN 978-1-4613-5162-7. PMID 12575762.
  3. ^ Transgender and Gender Nonconforming Health and Aging. Springer. 17 October 2018. p. 3. ISBN 978-3-319-95031-0. The government, society, healthcare and school systems, and the child's parents have traditionally assumed that all children with a female sex assigned at birth will grow up to be women and all children with a male sex assigned at birth will grow up to be men. It has been assumed that people are cisgender, in other words, that people's sex assigned at birth was automatically identical to their gender identity - which is their personal felt experience of gender, of being male, female, a combination of male and female, or a unique blend of those genders. It was also assumed that gender was binary and that there are only two ways to experience gender either as a girl/woman or as a boy/man. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  4. ^ Gates، Gary J. (2011). «How many people are lesbian, gay, bisexual, and transgender?» (PDF). Williams Institute (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ڕەسەنەکە (PDF) لە 2020-02-14 ئەرشیڤ کراوە. لە 2019-02-14 ھێنراوە.{{cite news}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە ژمارەیییەکان: authors list (بەستەر)
  5. ^ Shaw, Alison; Ardener, Shirley (2005). Changing sex and bending gender, p. 21. Berghahn Books, ISBN 978-1-84545-099-1
  6. ^ Oxford Textbook of Palliative Social Work. Oxford University Press. 2011. p. 380. ISBN 978-0-19-983827-1. لە December 1, 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 12, 2016 ھێنراوە. Transgender is an umbrella term for people whose gender identity and/or gender expression differs from the sex they were assigned at birth (Gay and Lesbian Alliance Against Defamation [GLAAD], 2007). {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  7. ^ Encyclopedia of Social Deviance. Sage Publications. 2014. p. 740. ISBN 978-1-4833-6469-8. لە December 1, 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 12, 2016 ھێنراوە. Transgender is an umbrella term for people whose gender identities, gender expressions, and/or behaviors are different from those culturally associated with the sex to which they were assigned at birth. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  8. ^ Marla Berg-Weger (2016). Social Work and Social Welfare: An Invitation. Routledge. p. 229. ISBN 978-1-317-59202-0. لە December 1, 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 12, 2016 ھێنراوە. Transgender: An umbrella term that describes people whose gender identity or gender expression differs from expectations associated with the sex assigned to them at birth. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  9. ^ «Terminology | Adolescent and School Health». Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩. لە ٧ی ئایاری ٢٠٢٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  10. ^ «Terminology | Adolescent and School Health». Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩. لە ٧ی ئایاری ٢٠٢٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  11. ^ Harrington، Lee (May 2016). Traversing Gender: Understanding Transgender Realities. Mystic Productions Press. pp. 50, 56. ISBN 978-1-942733-83-6. لە 2016-12-21 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە.
  12. ^ Serano، Julia (October 2013). Excluded: Making Feminist and Queer Movements More Inclusive. Seal Press. p. 301. ISBN 978-1-58005-504-8. لە 2016-12-21 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە.
  13. ^ Harrington، Lee (May 2016). Traversing Gender: Understanding Transgender Realities. Mystic Productions Press. pp. 50, 56. ISBN 978-1-942733-83-6. لە 2016-12-21 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە.
  14. ^ Serano، Julia (October 2013). Excluded: Making Feminist and Queer Movements More Inclusive. Seal Press. p. 301. ISBN 978-1-58005-504-8. لە 2016-12-21 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە.
  15. ^ Oxford Textbook of Palliative Social Work. Oxford University Press. 2011. p. 380. ISBN 978-0-19-983827-1. لە December 1, 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 12, 2016 ھێنراوە. Transgender is an umbrella term for people whose gender identity and/or gender expression differs from the sex they were assigned at birth (Gay and Lesbian Alliance Against Defamation [GLAAD], 2007). {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  16. ^ Encyclopedia of Social Deviance. Sage Publications. 2014. p. 740. ISBN 978-1-4833-6469-8. لە December 1, 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 12, 2016 ھێنراوە. Transgender is an umbrella term for people whose gender identities, gender expressions, and/or behaviors are different from those culturally associated with the sex to which they were assigned at birth. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  17. ^ Marla Berg-Weger (2016). Social Work and Social Welfare: An Invitation. Routledge. p. 229. ISBN 978-1-317-59202-0. لە December 1, 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 12, 2016 ھێنراوە. Transgender: An umbrella term that describes people whose gender identity or gender expression differs from expectations associated with the sex assigned to them at birth. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=دیاریکردنی_ڕەگەز&oldid=1355028»