ئارخێ
ئارخێ یان ئاریخە[١] وشەیەکی یۆنانییە کە سەرەتا بە مانای «دەسپێک» و «بناخە» و «چاوکه» بووە و دواتر مانای «ماکەی سەرەتایی» -ی وە خۆ گرتووە. تەنینەوەی ماناکەی دەتوانێ «یەکەم ھێز»، «ڕێگای دەسەڵاتداری»، «قەڵەمڕەو» و، «فەرمان» -یش لەبەر بگرێ.[٢] ماکەی سەرەتایی ھەر ئەو «گەوھەری شاراوە» و «بنەڕەتی نادیار»ەیە کە فەیلەسووفەکان بۆی دەگەڕان. ئەوان گەرەکیان بوو ڕەگەز یان بنەڕەتێکی نەگۆڕ وەک تاکە سەرچاوەی بوون و جیھان دەسنیشان و پێناسە بکەن. پرسیاری سەرەکی بۆ ئەوان ئەوە بوو کە: چۆن ھەموو شتێ ھاتووەتە بوون و ھەیە؟[١] بۆیە، لە زمانە فەلسەفییەکەی یۆنانی کۆندا، وشەی ئارخێ ئاماژەی دەکرد بە ڕەگ و ڕیشە و بناخە و سەرچاوەی ھەر شتێ کە ھەیە. [٣]
ئەمانەش ببینە
[دەستکاری]سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ئ ا سیوەیلی، ڕێبوار (1399). فەلسەفەی پێش سوکرات. سنە: وەشانخانەی مادیار. p. 28.
{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر) - ^ ἀρχή, A Greek-English Lexicon
- ^ Barry Sandywell (1996). Presocratic Philosophy. Vol 3. Routledge New York. لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی ئایاری ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی ئازاری ٢٠٢٢ ھێنراوە. pp. 142–144