داھێنانی درۆکردن (فیلم)

داهێنانی درۆکردن (بە ئینگلیزی: The Invention of Lying) فیلمێکی کۆمیدی ڕۆمانسی ئەمریکییە لە ساڵی ٢٠٠٩ نووسراوە و دەرهێنراوە لەلایەن کۆمیدیاکار ڕیکی جێرڤەیس و نووسەر ماتیۆ ڕۆبنسن لە یەکەم دەرهێنانی دەرهێنەریدا. ڕۆڵی جێرڤایس وەک یەکەم مرۆڤ کە توانای درۆکردنی هەیە لە جیهانێکدا کە خەڵک تەنها دەتوانن ڕاستی بڵێن. ڕۆڵگێڕانەکە ھەروەھا جێنیفەر گارنەر، جۆنا هیڵ، لویس سی.ک، جێفری تانبۆر، فیۆنۆلا فلەنگان، ڕۆب لوو، فیلیپ سەیمۆر هۆفمان و تینا فی تێدایە.

فیلمەکە لە فێستیڤاڵی فیلمی نێونەتەوەیی تۆرۆنتۆ لە ساڵی ٢٠٠٩ لە ١٤ی ئەیلوولی ٢٠٠٩ نمایش کرا و لە ٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩ لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بڵاوکرایەوە لەلایەن وێرنەر برۆز'ەوە (وارنەر برۆس) و "فۆکوس فیچەرز". داهاتی ٣٢.٧ ملیۆن دۆلار بوو بەرامبەر بودجەی ١٨.٥ ملیۆن دۆلار.

سینارۆ

فیلمەکە لە واقیعێکی جێگرەوە دانراوە کە درۆ تێدا بوونی نییە و خەڵک ڕاستەوخۆ دەربارەی ئەوەی کە بیر دەکەنەوە و هەست دەکەن دەدوێن.

مارک بێلیسن نووسەرێکی سیناریۆیە، لە پیشەسازیی فیلمدا سنووردار بۆ خوێندنەوەی مێژوویی چونکە خەیاڵ لەو جیهانەدا بوونی نییە. شەوێک لەگەڵ خانمێکی جوان و دەوڵەمەند بەناوی ئانا ماکدۆگڵز ژوانیان هەیە. ئەو بە مارک دەڵێت کە سەرنجی ئەو ڕاناکێشێت، بەهۆی ڕوخساری و بارودۆخی دارایی شکستخواردوو، بەڵام لەگەڵیدا دەچێتە دەرەوە وەک چاکەیەک بۆ باشترین هاوڕێکەی، بەناوی گرێگ کلینشمیتت.

ڕۆژی دواتر، مارک لە کارەکەی دەردەکرێت بەهۆی نەبوونی بایەخ بە فیلمەکانی (کە لە سەدەی ١٤ دانراون)، و خاوەن خانووەکەی هەڕەشەی دەرکردنی دەکات بەهۆی ئەوەی کرێی خانووەکەی نەدات. بە سەرلێشێواوی، دەچێتە بانک بۆ داخستنی هەژمارەکەی. ژمێریارەکە پێی دەڵێت کە کۆمپیوتەرەکان وەستاون و لێی دەپرسێت چەند پارەی هەیە لە هەژمارەکەی. پاشان مارک تووشی ساتێک لە بۆهاتن دەبێت کە وای لێدەکات یەکەم درۆ لە جیهاندا بڵێت، کە بریتیە لە ٨٠٠ دۆلار کە قەرزداری خاوەن ماڵەکەی بوو. پاشان لە چەندین بارودۆخی تردا درۆ دەکات، لە سەرەتادا بۆ قازانجی کەسی؛ ڕێگری لە ئەفسەرێکی پۆلیس دەکات لە دەستگیرکردنی هاوڕێکەی بەناوی گرێگ بەهۆی شۆفێری سەرخۆشەوە، قەناعەت بە کەسێکی نامۆ دەکات کە سێکس لەگەڵیدا بکات بۆ ڕێگریکردن لە کۆتایی جیهان (بەڵام تەلەفۆنێکی ناسا ساختە دەکات کە جیهان ڕزگارکراوە دوای ئەوەی بڕیار دەدات کە ئەمە ئیستغلال کردنە)، لە گازینۆیەکدا بە درۆکردن پارەیەکی زۆر دەباتەوە، و سیناریۆیەکاری لەسەر جیهان دەنووسێت کە لەلایەن بونەوەری گەردوونیەوە داگیرکراوە لە سەدەی ١٤ کە کۆتایی دێت بە بانگەشەی ئەوەی کە یادەوەریەکانی هەمووان سڕدراونەتەوە. لە سەرکەوتنی فیلمەکە دەوڵەمەند دەبێت. مارک زوو تێدەگات کە درۆ دەکرێت بەکاربهێنرێت بۆ یارمەتیدانی کەسانی تر، وەک وەستاندنی دراوسێکەی خەمۆکی فرانک فۆسێت لە خۆکوشتن. دوای ماوەیەکی کەم، مارک قەناعەت بە ئانا دەکات کە جارێکی تر لەگەڵیدا بچێتە دەرەوە. ئەو پیرۆزبایی لە مارک دەکات بۆ سەرکەوتنە داراییەکەی و دان بەوەدا دەنێت کە دەبێتە مێرد و باوکێکی باش، بەڵام هێشتا سەرنجی ئەو ڕاناکێشێت بەهۆی ئەوەی کە بۆماوەیی و دەرکەوتنەکەی فاکتەرێکی باش نابێت لەوەی کە دەیەوێت منداڵەکانی لە خۆی بچێت.

پاشان مارک تەلەفۆنێکی بۆ دێت کە دایکی، مارتا، جەڵتەی دڵ لێی داوە و بەپەلە دەچێتە نەخۆشخانە. لەوێ دکتۆرەکە پێی دەڵێت کە مارتا دەمرێت. مارتا لە مردن دەترسێت، باوەڕی وایە کە هەتاهەتایی هیچ دەهێنێتە ئاراوە. مارک، بەدەم گریانەوە، پێی دەڵێت کە مردن لەجیاتی ئەوە ژیانێکی خۆشی دوای مردن دەبەخشێت و بەخۆشی دەمرێت. خێرا مارک سەرنجی جیھان ڕادەکێشێت کاتێک هەواڵی زانیارییە گریمانەییەکانی دەربارەی مردن بڵاو دەبێتەوە. دوای هاندانی ئانا، بە جیهانی ڕادەگەیەنێت، لەڕێگەی دە خاڵی سەرەکیەوە، کە قسە لەگەڵ "پیاوێک لە ئاسماندا" دەکات کە هەموو شتێک کۆنترۆڵ دەکات و بەڵێنی پاداشتێکی گەورە دەدات لە شوێنێکی باشدا دوای مردن، بەو مەرجەی لە ژیاندا زیاتر لە سێ جار "شتێکی خراپ" ئەنجام نەدەیت.

دوای ماوەیەک، ئانا و مارک پێکەوە لە پارکێکدان و ئانا لێی دەپرسێت، ئەگەر هاوسەرگیری بکەن، کە ئێستا دەوڵەمەند و بەناوبانگ بوە منداڵەکانیان لە ڕووی جەستەییەوە سەرنجڕاکێشتر دەکات یان نە. مارک دەیەوێت درۆ بکات، بەڵام لەبەر خۆشەویستییەکەی بۆ ئانا درۆ ناکات و دەڵێت "نەخێر". لەهەمان کاتدا، ڕکابەرەکەی مارک، براد کێسلەر، بە شێوەیەکی ڕۆمانسی بەدوای ئانا دەگەڕێت، بەھۆی ئیرەییەکەی بۆ سەرکەوتنەکەی مارکەوە. هەرچەندە ڕەفتاری خۆپەرست و دڕندەیی براد وای لە ئانا کرد بێزار بێت، بەڵام بەردەوامە لە ھاوسەرگیری لەگەڵیدا و ھاوسەرگیری دەکەن. بەر لە هاوسەرگیریەکە، گرێگ دەردەکەوێت و قەناعەت بە مارک دەکات کە دەرفەتی لەگەڵ ئانا لەدەست نەداوە. مارک بە دڵەڕاوکێیەوە بەشداری لە هاوسەرگیریی ئانا و براد دەکات، کە تیایدا دژی هاوسەرگیریەکە دەبێت. بەڵام کەسی ئەنجامدەری هاوسەرگیریەکە پێی دەڵێت کە تەنها پیاوەکەی لە ئاسماندایە دەتوانێت هاوسەرگیریەکە بوەستێنێت. براد و ئانا هەردووکیان داوایان لە مارک کرد پرسیار لە پیاوەکەی ئاسمان بکات کە ئانا چی بکات، بەڵام مارک ڕەتی دەکاتەوە شتێک بڵێت و دەڕوات، دەیەوێت ئانا بۆ خۆی هەڵبژێرێت. ئەنا دەڕوات و مارک توانای درۆکردنی خۆی ئاشکرا دەکات. ئانا هەوڵدەدات بۆ تێگەیشتن لە چەمکەکە و دەپرسێت بۆچی درۆی نەکردووە بۆ ئەوەی قەناعەتی پێ بکات هاوسەرگیری لەگەڵ بکات؛ مارک دەڵێت کە "ئەوە حیساب نیە". ئانا دانی پێدا دەنێت کە خۆشی دەوێت.

دوای ماوەیەک، ئانا و مارک بە خۆشییەوە هاوسەرگیریان کردووە و کوڕێکیان هەیە، کە بە کردارەکانیدا دەردەکەوێت کە توانای درۆکردنی باوکی بۆماوەتەوە.

ڕۆڵگێڕان

• ڕیکی جێرڤەیس وەک مارک بێلیسن
• جێنیفەر گارنەر وەک ئانا ماکدۆگڵز
• جۆنا هیڵ وەک فرانک فۆسێت
• لویس سی.ک. وەک گرێگ کلینسمیت
• جێفری تانبۆر وەک ئەنتۆنی جەیمس
• فیۆنۆلا فلەنگان وەک مارتا بێلیسن
• ڕۆب لوو وەک براد کێسلەر
• تینا فای وەک شێلی بەیڵی
• کریستۆفەر گێست وەک ناتان گۆڵدفراپ
• ڕۆز ڕایان وەک پەرستار باربارا
• جیممی سیمپسۆن وەک بۆب سکۆت
• شۆن ویلیامسن وەک ڕیچارد بێلیسن
• بۆبی مۆیینیان وەک یاریدەدەری بێلیسن
• دراما واڵکەر وەک وەرگر
• ئەشلی ئاتکینسن وەک ژمێریاری بانکی
• دۆناڵد فۆلی وەک پیاوی یەلینگ
• مارتن ستار وەک ڕاژەکار
• ڕۆبێن سانتیاگۆ-هودسۆن وەک خاوەن زەوی
• جۆن هۆدگمان وەک چاودێرێکی هاوسەرگیری
• نات کۆرددی وەک ڕۆژنامەنووس
• ستێفان مارکس وەک ژنێکی ڕەشپێست لەسەر شەقام
• ماتیۆ ڕۆبنسن وەک کەسایەتی ٤
• جەیسۆن باتمان وەک دکتۆر (کامیۆ)
• ستیڤن مارکنت وەک پیاو لە دەرگادا
• فیلیپ سەیمۆر هۆفمان وەک جیم باڕتاندەر (کامیۆ)
• ئێدوارد نۆتۆن وەک پۆلیسی هاتووچۆ
• کارڵ پیڵکینتۆن وەک پیاوی ئەشکەوت (کامیۆ)
• ئێریک ئاندرێ وەک پیاوی خانوو (کامیۆ)
• دۆنا سۆربێلۆ وەک دایکی ئانا

بەرهەمهێنان

پەرەپێدان

سینارۆکەی ماتیۆ ڕۆبنسن کە ناونیشانەکەی ئەم لایەنەی ڕاستی بوو لەو کاتەدا، لە ساڵی ٢٠٠٧ لە لیستی ڕەسمی ئەو نووسراوانەی کە لە هۆڵیوود بەرهەم نەهاتوون. ڕۆبنسن و بەرھەمھێنەر لیندا ئۆبست ڕۆکی گێرڤایسیان نارد بە شین بە هیوای ئەوەی سەرنجی خۆی ڕابکێشێت. جێرڤەیس بەلایەوە خۆشە و لە کۆتاییدا ڕۆبنسن بە فڕۆکە دەبات بۆ لەندەن بۆ ئەوەی سیناریۆکە بگۆڕێت و فیلمەکە دروست بکات. بیرۆکەی سەرەتایی ڕۆبنسن بۆ فیلمێکی تایبەتمەندی لە کورتە فیلمێکەوە گەشەی کرد کە دەربارەی دوو کەس نووسیویەتی کە توانای درۆیان نییە. دواتر بیرۆکەی فراوانتر کرد بۆ چەند وێنەیەکی تر بە هەمان بنەما و پاشان گۆڕییان بۆ سیناریۆی فیلمێکی تەواو.