ھەژاران (ڕۆمان)

ھەژاران

ڕۆمانی ھەژاران
نووسەر	فیۆدۆر دۆستۆیەڤسکی
سەردێڕی سەرەکی	Бедные люди-خەڵکی ھەژار (tr. Bednye lyudi)
وەرگێڕ	لینا میلمان
وڵات	ڕووسیا
زمان	ڕووسی
چەشن	ڕۆمانێکی نامەنووسی
ڕێکەوتی بڵاوبوونەوە	١٨٤٦
بڵاوبوونەوە بە ئینگلیزی	١٨٩٤
جۆری کتێب	چاپ (بەرگی ڕەق و کاغەز)
OCLC	٢٠٤١٤٦٦
Dewey Decimal	٨٩١٫٧٣/٣
LC Class	PG3328

ھەژاران (بە ڕووسی: Бедные люди) ھەندێک جار بە بەدبەختان یان داماوان وەرگێڕدراوە، یەکەم ڕۆمانی فیۆدۆر دۆستۆیەڤسکییە، کە لە ماوەی نۆ مانگدا لەنێوان ساڵانی ١٨٤٤ بۆ ١٨٤٥ نووسیوویەتی. دۆستۆیەڤسکی بەھۆی ئەو ژیانە لە سەختی دارایی دا کە بەھۆی ئالوودەبوونی بە قومارەوە تووشی بوو. ھەرچەندە چەند ڕۆمانێکی بیانی وەرگێڕابوو، بەڵام سەرکەوتنێکی ئەوتۆی بۆ بەدەست نەھێنا و لە ھەوڵێکدا بۆ کۆکردنەوەی پارە بڕیاریدا خۆی ڕۆمانێک بنووسێت.

چیرۆکەکە لە بەرھەمەکانی گۆگۆڵ و پوشکین و کەرەمەزین وەرگیراوە، بێجگە لە ڕۆمانی ئینگلیزی و فەڕەنسی، و لە شێوەی نامە لەنێوان ھەردوو کارەکتەری سەرەکی ماکار دیڤوشکین و ڤارڤارا دۆبرۆسێلۆڤا کە بە ئامۆزای ھەژارن ناسراون. ڕۆمانەکە ژیانی ھەژاران و پەیوەندییەکانیان لەگەڵ دەوڵەمەندەکان و ھەژاری بەگشتی دەخاتەڕوو، کە ھەموو ئەمانە تەوەری ھاوبەشن لە سروشتیگەرایی وێژەییدا. ھاوڕێیەتی نێوانیان گەشە دەکات تا دۆبرۆسێلۆڤا حەزی لە ئەدەبیات لەدەست دەدات، پاشان بەردەوام دەبێت لە پەیوەندی لەگەڵ دێڤوشکین دوای ئەوەی بێوەژنێکی دەوڵەمەند بە ناوی کاک بایکۆڤ پێشنیاری ھاوسەرگیری بۆ دەکات. دێڤوشکین نموونەی ئەو نووسەرەیە کە لە زۆرێک لە بەرھەمەکانی وێژەیی سروشتیی ئەو سەردەمەدا دەبینرێت، و تایبەتمەندییە ھەستیارەکانی خۆی پاراستووە. لەکاتێکدا دۆبرۆسێلۆڤا دەستبەرداری ھونەر دەبێت، بەڵام دیڤوشکین ناتوانێت بەبێ وێژە بژی.

ڕەخنەگرانی ھاوچەرخ ستایشی ڕۆمانەکەیان کردووە بەھۆی بابەتەکانی مرۆڤدۆستانەوە. لەو شوێنەی کە ڤیساریۆن بێلینسکی لەبارەیەوە وتی کە یەکەم “ ڕۆمانی کۆمەڵایەتی ” لە ڕووسیا و ئەلێکساندەر ھێرزن بە «کارێکی گەورەی سۆسیالیستی» ناوی برد و ڕەخنەگرانی دیکەش بەگاڵتەجاڕییەوە. ڕۆمانەکە لە ڕوانگەی جیاواز و گێڕەرەوەی جیاواز و بۆچوونی ئاڵۆز بەکاردەھێنێت. سەرەتا دۆستۆیەڤسکی ڕۆمانەکەی پێشکەش بە گۆڤاری «بیرەوەرییەکانی وڵات»ی لیبڕاڵی کرد، ڕۆمانەکە لە بەرگی «کۆمەڵەی سانت پترسبۆرگ» لە ١٥ی کانوونی دووەمی ١٨٤٦دا بڵاوکرایەوە، سەرکەوتنی گەورەی لەسەر ئاستی نیشتمانی بەدەستھێنا. بەشێکی لەلایەن ویلھێلم وۆڵفسۆنەوە وەرگێڕدراوە بۆ سەر زمانی ئەڵمانی، و لە ساڵی ١٨٤٦/١٨٤٧ لە گۆڤارێکدا بڵاوکراوەتەوە. یەکەم وەرگێڕانی ئینگلیزی لەلایەن لینا میلمان لە ساڵی ١٨٩٤ ئەنجامدرا، لەگەڵ پێشەکییەک لەلایەن جۆرج مۆرەوە، و وێنەی بەرگەکەی لەلایەن ئۆبری بێردسلییەوە بووە و بڵاوکرایەوە لەلایەن ماتیۆس و لەین لە لەندەن.