بۆ ناوەڕۆک بازبدە

کاداستر

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
کاداستر Cadastre

کاداستر (بە ئینگلیزی: Cadastre) پۆڵێنکردن و سیستماتیک (ڕێکخراو) زەوی، لەژێر چاودێری دەسەڵات، بە بەکارھێنانی نەخشەی ئەو پارچە زەویانەی کە لە پڕۆسەیەکی ڕووپێودا نەخشەیان بۆ ئامادە بووە، بەپێی یاسایی تۆمارکردنی زەوی تۆمار وتاپۆ کراون.

ناساندن

[دەستکاری]

ووشەی کاداستر سەرچاوە لە ووشەی katasticgonدەگرێ، واتە پەڕاوی پاداشت. پاشان لە زمانی لاتین گۆرا بە captastram و ئێستەش بە ڕێسایە دەوترێ کە جۆرو و ئەندازەی دارایی و خاوەنەکەی و جۆری خاوەنداریتەکە بۆ ھەموو دارایەکانی وڵات دیاری دەکات.

ئەم بیردۆزە (تیۆری) بە تایبەت لەسەردەمی ناپلیۆن بەڕوونی ئەمری بۆ دەرچووە(١٨٠٧). ناپلیۆن دەیگوت کاداسترێکی باش تەواوکەری یاساکانی و فەرمانەکانی منە و دابێ ئاستی ووردی و درووستی نەخشەکان بتوانێ بە باشی سنووری داراییەکان لەیەک جیابکاتەوە.

مێژووی کاداستر

[دەستکاری]
  • میسڕ 3000BC
  • ئیتاڵیا1600BC
  • ئیمپڕاتۆریەتی ڕۆمانی 300AD
  • ھیند1000 AD
  • چین700 AD
  • ئنگلتەرا- Doomsday Book 1086
  • سوید ١٥٤٠
  • پاشایەتی ھەنگاریا١٧٩٢
  • کاداسترای ناپیلۆن ١٨٠٧

ئامانجەکانی کاداستر

[دەستکاری]

دوو دەستە ئامانجی سەرەکیمان لەکاداستردا ھەیە:

چەندایەتی

[دەستکاری]

دیاری کردنی سنووری یاسایی سامان و داراییەکانی حوکمەت، تاکەکان، ھەروەھا سامانە گشتیەکان.

  • دەزگاکانی دەسەڵات
  • سامانە گشتیەکان (پارک، یانەکان، خوێندنگاکان، بازاڕ، جادەکان، سەرچاوە سروشتییەکان)
  • سامانە تایبەتییەکان (خانوو، زەوی کشتووکاڵی،.....)

جۆرایەتی (کوالێتی)

[دەستکاری]
  • پێکھێنانی سیستەمێکی ڕەوان و ئاسان بۆ دەرھێنان و ڕاستکردنەوەی تاپۆی خاوەنداریەتی
  • دھرووست کردنی دڵنیایی لە پڕۆسەی کڕین و فرۆشتنی زەوی و خانوو.
  • کەم کردنەوەی سکاڵا لەسەر تێکەڵاوی داراییەکان
  • یارمەتیدان بۆ دامەزراندنی سیستەمێکی باش و دادوەرانە بۆ باج
  • زیادکرنی ئاستی کارایی و جۆرایەتی پلانەکانی تایبەت بە ئاوەدانکردنەوە و بەھەمھێنان.
  • ئاسان کردنی پڕۆسەی ئەنجام دانی کارووباری یاسایی تایبەت بە سامان تاک سامانە گشتیەکان.

جۆرەکانی کاداستر

[دەستکاری]
  1. Legal cadastre –– supports land markets
  2. Fiscal cadaster –– supports land taxation
  3. Multi Multipurpose cadastre