ژینگەپارێز

ژینگەپارێز کەسێکە کە خەمی پاراستنی ژینگە و/یان داکۆکی لە پاراستنی ژینگە دەکات. دەتوانرێت ژینگەپارێز بە لایەنگری ئامانجەکانی بزووتنەوەی ژینگەپارێزی ھەژمار بکرێت، «بزووتنەوەیەکی سیاسی و ئەخلاقی کە ھەوڵدەدات کوالیتی ژینگەی سروشتی باشتر بکات و بپارێزێت لەڕێگەی گۆڕانکاری لە چالاکییە زیانبەخشەکانی مرۆڤدا».^[١] ژینگەپارێز سەرقاڵی فەلسەفەی ژینگەپارێزی یان یەکێک لە فەلسەفەکانی پەیوەندیدارە یان باوەڕی پێیەتی. تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە تاقیکردنەوە

بزووتنەوەی ژینگەیی کۆمەڵێک کۆمەڵگەی لاوەکی ھەیە، کە ڕێباز و فۆکۆسی جیاوازیان ھەیە – ھەریەکەیان پەرە بە بزووتنەوە و ناسنامەی جیاواز دەدەن. ژینگەپارێزان ھەندێک جار لەلایەن ڕەخنەگرانەوە بە زاراوەی نافەرمی یان سووکایەتیپێکەر وەک «گرینی» و «دار-باوەش» ئاماژەیان پێدەکرێت،^[٢] لەگەڵ ھەندێک لە ئەندامانی گشتی کە توندڕەوترین ژینگەپارێزان بەم زاراوە سووکایەتیپێکردنانە گرێدەدەن.

جۆرەکانی

بزووتنەوەی ژینگەپارێزی کۆمەڵێک ژێر پێکھاتە لەخۆدەگرێت، کە بە ڕێباز و فەلسەفەی جیاواز لە ناوچە جیاجیاکانی جیھان گەشەیان کردووە. جێگای سەرنجە، بزووتنەوەی سەرەتایی ژینگەیی گرژییەکی قووڵی لە نێوان فەلسەفەکانی ئاگالێبوون و پاراستنی ژینگەی فراوانتردا ئەزموون کرد.^[٣] لە دەیەکانی ڕابردوودا بەرزبوونەوەی بەرچاوی دادپەروەری ژینگەیی و مافە ڕەسەنەکان و قەیرانە سەرەکییە ژینگەیییەکانی وەک قەیرانەکانی کەشوھەوا، بووەتە ھۆی پەرەسەندنی ناسنامەی ژینگەپارێزی دیکە. دەتوانرێت ژینگەپارێزان بەم شێوەیە وەسف بکرێت:

چالاکوانانی کەشوھەوا

دانپێدانانی گشتی بە قەیرانی کەشوھەوا و سەرھەڵدانی بزووتنەوەی کەشوھەوا لە سەرەتای سەدەی بیست و یەکەمدا بووە ھۆی ئەوەی کە کۆمەڵەیەکی دیاریکراو لە چالاکوانان دروست بکەن. چالاکییەکانی وەک مانگرتنی قوتابخانە بۆ کەشوھەوا و ھەینییەکان بۆ داھاتوو، بووەتە ھۆی نەوەی نوێی چالاکوانانی گەنجانی وەک گرێتا تونبێرگ، جەیمی مارگۆلین و ڤانێسا ناکات کە بزووتنەوەیەکی جیھانی کەشوھەوای گەنجانیان دروست کردووە.^[٤]^[٥]

سەرچاوەکان

^ «environmentalism - Ideology, History, & Types». Encyclopedia Britannica. ٢٣ی تەممووزی ٢٠٢٣.
^ Catherine Soanes and Angus Stevenson، ed. (٢٠٠٥). Oxford Dictionary of English (چاپی 2nd revised). Oxford University klkPress. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٨٦١٠٥٧-١.
^ Tesch، Danielle؛ Kempton، Willett (١ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٤). «Who is an Environmentalist? The Polysemy of Environmentalist Terms and Correlated Environmental Actions». Journal of Ecological Anthropology. ٨ (1): ٦٧–٨٣. doi:١٠.٥٠٣٨/٢١٦٢-٤٥٩٣.٨.١.٤. ISSN ١٥٢٨-٦٥٠٩.Tesch, Danielle; Kempton, Willett (2004-01-01). "Who is an Environmentalist? The Polysemy of Environmentalist Terms and Correlated Environmental Actions". Journal of Ecological Anthropology. 8 (1): 67–83. doi:10.5038/2162-4593.8.1.4. ISSN 1528-6509.
^ Yeo، Sophie. «How the largest environmental movement in history was born». www.bbc.com (بە ئینگلیزی). لە ١٨ی شوباتی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
^ Marris، Emma (١٨ی ئەیلوولی ٢٠١٩). «Why young climate activists have captured the world's attention». Nature (بە ئینگلیزی). ٥٧٣ (7775): ٤٧١–٤٧٢. Bibcode:٢٠١٩Natur.٥٧٣..٤٧١M. doi:١٠.١٠٣٨/d٤١٥٨٦-٠١٩-٠٢٦٩٦-٠. PMID ٣١٥٥١٥٤٥. {{cite journal}}: |bibcode= length بپشکنە (یارمەتی)

[1] «environmentalism - Ideology, History, & Types». Encyclopedia Britannica. ٢٣ی تەممووزی ٢٠٢٣.

[2] Catherine Soanes and Angus Stevenson، ed. (٢٠٠٥). Oxford Dictionary of English (چاپی 2nd revised). Oxford University klkPress. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٨٦١٠٥٧-١.

[l-3] Tesch، Danielle؛ Kempton، Willett (١ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٤). «Who is an Environmentalist? The Polysemy of Environmentalist Terms and Correlated Environmental Actions». Journal of Ecological Anthropology. ٨ (1): ٦٧–٨٣. doi:١٠.٥٠٣٨/٢١٦٢-٤٥٩٣.٨.١.٤. ISSN ١٥٢٨-٦٥٠٩.Tesch, Danielle; Kempton, Willett (2004-01-01). "Who is an Environmentalist? The Polysemy of Environmentalist Terms and Correlated Environmental Actions". Journal of Ecological Anthropology. 8 (1): 67–83. doi:10.5038/2162-4593.8.1.4. ISSN 1528-6509.

[4] Yeo، Sophie. «How the largest environmental movement in history was born». www.bbc.com (بە ئینگلیزی). لە ١٨ی شوباتی ٢٠٢٢ ھێنراوە.

[5] Marris، Emma (١٨ی ئەیلوولی ٢٠١٩). «Why young climate activists have captured the world's attention». Nature (بە ئینگلیزی). ٥٧٣ (7775): ٤٧١–٤٧٢. Bibcode:٢٠١٩Natur.٥٧٣..٤٧١M. doi:١٠.١٠٣٨/d٤١٥٨٦-٠١٩-٠٢٦٩٦-٠. PMID ٣١٥٥١٥٤٥. {{cite journal}}: |bibcode= length بپشکنە (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]