بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ناوەندی بێجولە لە ئەندازیاری

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
Top dead center in a gasoline engine

لە بزوێنەری ئاڵوگۆڕکار، خاڵی بێجووڵەی پستۆنی یەک ئەو خاڵەیە کە لە وێوە پێوانەکانی سیستەمی داگیرساندن دروستکراون و فرمانی داگیرساندن دیاریکراوە. بۆ نموونە داگیرساندنی کاتدانراو ئاساییانە دیاریکراوە وەک گۆشەکانی خولانەوەی کڕانک شەفت پێش بەرزترین خاڵی بێ جووڵە.

ژمارەیەکی زۆر کەم لە بزوێنەری بچووک و بزوێنەرە خێرا سوتێنەرەکان پێویستیان بە پلاک ھەیە تەنھا دوای نزمترین خاڵی بێ جووڵە. وەکو بزوێنەری ئێم ئەی نیسان لەگەڵ سووتانی نیوە گۆیی یا بزوێنەری ھایدرۆجینی.

بەرزترین خاڵی بێجووڵە بۆ سلندەری یەک بە زۆری لە پووڵی کڕاکشەفت دیاری دەکرێت، فلی ویلەکە یا ڕێکخەری ھاڕمۆنی یا ھەردووکیان، لەگەڵ خاڵە نزیکە دیاریکراوەکان ڕێکخستنەکانی داگیرساندنی کاتدیاریکراوی پەسند پیشاندەدات لە ماوەی گەشەکردنی بزوێنەر دا. ئەو خاڵە کات بۆ دانراوانە دەتوانرێ بەکاربھێنرێن بۆ دانانی داگیرساندنە کات دانراوەکان بە وەستاوی بەھۆی دەستەوە یا بەجوڵاوی بە بەکارھێنانی چرای کاتدانراو، لەڕێگەی خولاندنەوەی دابەشکەرەکە لە شوێنەکەی خۆی.
لە بزوێنەرێکی چەند سلندەری، پستۆنەکان لەوانەیە بە بەرزترین خاڵی بێ جووڵە بگەن لە ھەمان کاتدا یا لە کاتی جیاواز لەسەر شێوازی پێکھاتنی بزوێنەرەکە بەندە

لە شێوە پێکھاتەی دووانی - ڤی دوو پستنەکە دەگەن بە TDC لە کاتی جیاواز دا، یەکسان لەگەڵ گۆشەی جێگۆڕکیێ لەنێوان دووسلندەرەکە.

لە شێوە پێکھاتەی دووانی - ڤی دوو پستنەکە دەگەن بە TDC لە کاتی جیاواز دا، یەکسان لەگەڵ گۆشەی جێگۆڕکیێ لەنێوان دووسلندەرەکە. لە شێوە پێکھاتنی دووانی - تەخت، دوو پستۆنە بەرامبەرەکە دەگەن بە TDC لە ھەمان کات دا، کە پێی دەوترێت سفر پلەی جێگۆڕکێ - بەڵام یەک پستۆن دەگات بە TDC لە ھەنگاوی پەستان دا، ئەوەی تر دەگات بە TDC لەھەنگاوی بەڕێکردنی دوکەڵ. لە شێوە پێکھاتنی ڕێک - ٤، دوو پستۆنە کۆتایییەکان (پستۆنی ١و ٤) دەگەن بە TDC لە ھەمان کات دا، بە ھەمان شێوەی دوو پستۆنە ناوەندییەکان (پستۆنی ٢ و ٣)کە ئەوانیش لە ھەمان کات دەگەن، بەڵام ئەو دوو بەشانە بە TDC دەگەن بە گۆشەی ـ١٨٠ پلە. ھەمان شێواز بەدی دەکرێت لە بزوێنەرە ڕێکەکان تەنانەت لە ژمارەی سلندەرەکانیش، لەگەڵ دوو پستۆنە کۆتایییەکان و دوو پستۆنە ناوەندییەکان بەبەکەوە دەجوڵێن (ھەرچەندە پێویست ناکات بە گۆشەی ١٨٠ پلە بن) و پستۆنە ناوەندییەکانیش لە شێوەی ئاوێنە - وێنە دەجوڵێن بە دەوری ناوەندی بزوێنەرەکە. لە پلێینی تەخت ڤی٨ و چەندین بزوێنەری ڤی گەورەتر، جوڵەی پستۆنەکان لەھەر لێوارێک ھاوشێوەیە لەگەڵ ئەو بزوێنەرە ڕێکە. ھەرچەندە لە پلێینی شێوە خاج دا بزوێنەری ڤی٨ و ھەموو بزوێنەرە ڤی ١٠ەکان جووڵەکە لە ئاڵۆزی دوورە چەمکی بەرزترین خاڵی بێ جووڵە بڵاودەبێتەوە بوو بزوێنەرە بە دەوری تەوەرە خولاوە بێ پستۆنەکان، و بریتییە لەوەی خاڵەکە لە ناو سووڕەکە کە قەبارەی ژووری سووتان بچووکترینە. بە شێوەیەکی ئاسایی ئەوە چەند جارێک ڕوو دەدات لە سووڕانی خولێنەردا؛ لە بزوێنەری وانکڵ دا بۆ نموونە سێ جار ئەمە ڕوودەدات بۆ ھەر سووڕانەوەیکی خولێنەرەکە (ھەروەھا یەکجار لە سووڕانی بزوێنەری دەرەروەی شەفتەکە، لەو کاتەوەی خولێنەرەکانی دەرەوە سێ جار خێرا ترن). دوزینەوەی قەبارەی سلندەرەکە TDC بەکاردێنین لەگەڵ BDC و لێکدانیان لە ژمارەی سلندەرەکان ئەنجامی جێگۆڕکیێ بزوێنەر بە