فۆنۆلۆجیی کوردی

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

فۆنۆلۆژیای ئاخاوتنی کوردی یان زانستی دەنگەکان لە ئاخاوتنی کوردی سیستەمی دەنگی ئاخاوتنی زاراوە کوردییەکانە. ئەم بابەتە فۆنۆلۆژیای سێ زاراوە سەرەکییەکەی زمانی کوردی لە پێناسە ستانداردەکانیدا دەگرێتەوە. تایبەتمەندییە فۆنۆلۆژییەکانی بریتین لە جیاوازی نێوان وەستانی بێدەنگ و بێ ھەناسەدان، و یەکەی بچووکی ئاخاوتنیی داھێنراو.[١][٢][٣]

زاراوەکان[دەستکاری]

دابەشبوونی جوگرافیای زاراوە کوردییەکان[٤]

کرمانجی

  • تایبەندمەندی ھەیە لە نێوان وەستانی بێ دەنگی نادیار و بێ ھەناسەدان، کە دەتوانرێت لە ھەموو دۆخەکاندا بە نادیاریی بمێنێتەوە.
  • ھەرچەندە [ɥ] بە ئەلفبای /w/ دادەنرێت، بەڵام وا دادەنرێت کە پێویستە بە فۆنیم (یەکەی ئاخاوتنی بچووک) ھەژمار بکرێت.

سۆرانی

  • جیاوازی دەکات لە نێوان /s/ سادە و /z/ و /sˠ/ی ڤێلارێز کراو (دەنگی نێوان پشتی زمان و مەڵاشوو)؛ ئەمە /zˠ/ دەگرێتەوە.[٥]

خوارین

  • دەنگی [ɲ] بریتییە لە فۆنیکێک (جۆرێکی دەنگ) لە /n/ کە لە نزیکەی ١١ بۆ ١٩ وشەدا بەکاردھێنانی ھەیە و گرووپی ھاوسەنگیان ھەیە. بۆ نموونە وشەی "یانزە" "yanze" بە [jɑːɲzˠɛ] دەنووسرێت.[٦][٧]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ Khan & Lescot (1970).
  2. ^ Anonby, Erik (2022), Matras, Yaron; Haig, Geoffrey; Öpengin, Ergin (eds.), "Phonological Variation in Kurdish", Structural and Typological Variation in the Dialects of Kurdish (بە ئینگلیزی), Cham: Springer International Publishing, pp. 65–110, doi:10.1007/978-3-030-78837-7_3, ISBN 978-3-030-78837-7, retrieved 2023-12-29
  3. ^ Islam, Nafal Salih (2022-12-20). "کاریگەرییا دەنگسازییا زمانێ کوردی ل سەر فێربوونا زمانێ ئینگلیزی (شێکرنەکا". Academic Journal of Nawroz University (بە عەرەبی). 11 (4): 498–523. doi:10.25007/ajnu.v11n4a1521. ISSN 2520-789X.
  4. ^ The map shown is based on a map published by Le Monde Diplomatique in 2007.
  5. ^ Fattah (2000).
  6. ^ "Phonological Adjustments in Kurdish | Kurdish Academy Of Languages" (بە ئینگلیزی). Retrieved 2023-12-29.
  7. ^ Asadpour, Hiwa. "The Comparative Study of English and Kurdish Phonology". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)