زمانی بۆرمایی

بۆرمایی - بۆرمی
မြန်မာစာ (نووسین) မြန်မာစကား (گفتوگۆکردن) زمانی میانمار
خوێندنەوە	IPA: داڕێژە:IPA-my داڕێژە:IPA-my
قسەی پێدەکرێ لە	میانمار، بەنگلادێش لە (چیتاگۆنگ هیلی تات)، ھیند لە (تریپورا)، چین لە (یوونان)، تایلەند لە پارێزگای (مای ھۆنگ سۆنگ) و (تاک)
ڕەگەز	گەلی بامار (بورمان)
ژمارەی ئاخێوەران	٣٣ ملیۆن  (٢٠٠٧)e25 زمانی دووەم: ١٠ملیۆن (ڕێکەوت نەدراوە)
بنەماڵەی زمان	سینۆ-تبتی لۆلۆ-بۆرمی بۆرمیش بۆرمایی - بۆرمی
سیستەمی نووسین	مۆن–بۆرمی (ئەلفبێی بۆرمایی) ھێڵکاری بۆرمایی
ڕەوشی فەرمیبوون
زمانی فەرمییە لە	میانمار ASEAN
سامان دەدرێتەوە بەدەستی	کۆمسیۆنی زمانی میانمار
کۆدەکانی زمان
ISO 639-1	my
ISO 639-2	bur (B) mya (T)
ISO 639-3	mya – Macrolanguage Individual codes: int – ئینتا tvn – شێوەزاری تاڤۆیی tco – تانگیۆ rki – زمانی ڕاخینی ("ڕاکینی") rmz – مارما ("မရမာ")
Linguasphere	77-AAA-a
ئەم پەڕەیە ھێماکانی فۆنەتیکی IPA بە یوونیکۆدی تێدایە. بەبێ پشتیوانیی نیشاندانی یوونیکۆد، لەوانەیە لە جێگەی کاراکتەرەکانی یوونیکۆد، نیشانەی پرسیار، چوارگۆشەکان یان ھێماکانی تر ببینی.

قسەکەرێکی بۆرمایی، لە تایوان تۆمارکراوە.

بۆرمایی یان بۆرمی ( Burmese , MLCTS : mranmabhasa, ئای پی ئەی: [mjəmà bàðà] ) زمانێکی چینی-تبتییە لە میانمار (بە بۆرما ناسراوە) قسەی پێدەکرێت و زمانێکی فەرمییە، زمانی بنچینەیی و زگماکی بۆرمانییەکانە، کە گرووپێکی نەتەوەیی سەرەکی وڵاتەکەن، ھەروەھا زمانی بۆرما لەلایەن ھۆزە ڕەسەنەکانی چیتاگۆنگ ھیڵ تراکتس ( ڕەنگاماتی ، بەندەربان ، خاگرچاری ، کۆکس بازاڕ ) لە بەنگلادێش و لە ویلایەتی تریپورا لە باکووری ڕۆژھەڵاتی ھیندستان قسەی پێدەکرێت، ھەرچەندە دەستووری میانمار بە فەرمی ناوی ئینگلیزی زمانەکە وەک زمانی میانمار دەناسێت، زۆربەی زمانی ئینگلیزی قسەکەران بەردەوامن لە ئاماژەکردن بە ناوی زمانەکە بە بۆرما، دوای بۆرما ناوێکی پێشووی وڵاتەکە و ئێستا ھاوبەشی فەرمی زمانی بۆرما لینگوا فرانکا باوی میانمارە، وەک زمانی زۆرترین قسەکەر لە وڵاتەکەدا لە ساڵی ٢٠٠٧ دا، وەک زمانی یەکەم لەلایەن ٣٣ ملیۆن کەسەوە قسەی پێکراوە، بە پلەی یەکەم خەڵکی بۆرمان و نەتەوەکانی پەیوەندیدار و وەک زمانی دووەم لەلایەن ١٠ ملیۆن کەسەوە قسەی پێدەکرێت، بە تایبەتی کەمینە نەتەوەییەکانی میانمار و وڵاتانی دراوسێ، لە ساڵی ٢٠٢٢ دا ژمارەی دانیشتووانی بۆرما کە بە زمانی بۆرمایی قسەیان کردووە بریتی بووە لە ٣٨.٨ ملیۆن کەس.

سیستەمی نووسین

نمونەیەکی شێوازە جۆراوجۆرەکانی ڕێنووسی بۆرمایی

ئەلفوبێی بۆرمایی لە ٣٣ پیت و ١٢ بزوێن پێکھاتووە و لە چەپەوە بۆ ڕاست دەنووسرێت و پێویستی بە ھیچ بۆشایییەک لە نێوان وشەکاندا نییە، ھەرچەندە نووسینی مۆدێرن بەزۆری لە دوای ھەر بڕگەیەک بۆشایی لەخۆدەگرێت بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی خوێندنەوەی ڕێنووسەکان بە پیتە بازنەییەکان و خاڵبەندی تایبەتمەندە، ڕێنووسەکەی بە abugida ناسراوە، ھەموو پیتەکان بزوێنی سروشتی အ یان ھەیە ئە [a̰] یان [ə] لەخۆدەگرن، بزوێنەکان بە شەش کۆمەڵەی بزوێن (پێیان دەوترێت ဝဂ် ) لەسەر بنەمای قسەکردن، وەک ڕێنووسەکانی تری براھمی نیشانەی تۆنەکان و گۆڕینی بزوێنەکان وەکو خاڵبەند دەنووسرێن کە لە لای چەپ و ڕاست و سەرەوە و خوارەوەی پیتەکاندا دانراون.

ئەمانەش ببینە

• دەروازەی میانمار

سەرچاوەکان

 

• Adas، Michael (٢٠ی نیسانی ٢٠١١). The Burma Delta: Economic Development and Social Change on an Asian Rice Frontier, 1852–1941. Univ of Wisconsin Press. ژپنک ٩٧٨٠٢٩٩٢٨٣٥٣٧.
• Allott، Anna J. (1983). «Language policy and language planning in Burma». Pacific Linguistics. Series A. Occasional Papers (67). Canberra: ١٣١–١٥٤. داڕێژە:ProQuest.
• Aung-Thwin، Michael (٢٠٠٥). The Mists of Rāmañña: The Legend that was Lower Burma (چاپی illustrated). Honolulu: University of Hawai'i Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٢٤٨-٢٨٨٦-٨.
• Aung Bala (١٩٨١). «Contemporary Burmese literature». Contributions to Asian Studies. ١٦.
• Aung Zaw (September 2010). «Tell the World the Truth». The Irrawaddy. ١٨ (9). لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی ئەیلوولی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
• Barron, Sandy; Okell, John; Yin, Saw Myat; VanBik, Kenneth; Swain, Arthur; Larkin, Emma; Allott, Anna J.; Ewers, Kirsten (2007). Refugees from Burma: Their Backgrounds and Refugee Experiences (Report). Center for Applied Linguistics. Archived from the original on ٢٧ی نیسانی ٢٠١١. Retrieved 2010-08-20. 
• Benedict، Paul K. (Oct–Dec 1948). «Tonal Systems in Southeast Asia». Journal of the American Oriental Society. ٦٨ (4): ١٨٤–١٩١. doi:١٠.٢٣٠٧/٥٩٥٩٤٢. JSTOR ٥٩٥٩٤٢.
• Bradley، David (Spring 1993). «Pronouns in Burmese–Lolo» (PDF). Linguistics of the Tibeto-Burman Area. ١٦ (1).
• Bradley، David (٢٠٠٦). Ulrich Ammon؛ Norbert Dittmar؛ Klaus J. Mattheier؛ Peter Trudgill (eds.). Sociolinguistics / Soziolinguistik. Vol. ٣. Walter de Gruyter. ژپنک ٩٧٨-٣-١١-٠١٨٤١٨-١.
• Bradley، David (٣١ی کانوونی یەکەمی ١٩٩٦). «Burmese as a lingua franca». لە Wurm، Stephen A.؛ Mühlhäusler، Peter؛ Tryon، Darrell T. (eds.). Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas. De Gruyter Mouton. لاپەڕە ٧٤٥–٧٤٨. doi:١٠.١٥١٥/٩٧٨٣١١٠٨١٩٧٢٤.٢.٧٤٥. ژپنک ٩٧٨-٣-١١-٠١٣٤١٧-٩. لە ٢٢ی ئابی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
• Bradley، David (١٩٨٩). «Uncles and Aunts: Burmese Kinship and Gender» (PDF). South-east Asian Linguisitics: Essays in Honour of Eugénie J.A. Henderson: ١٤٧–١٦٢. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ ھێنراوە.
• Bradley، David (٢٠١٠). «9. Burma, Thailand, Cambodia, Laos and Vietnam» (PDF). لە Martin J. Ball (ed.). The Routledge Handbook of Sociolinguistics Around the World. Routledge. لاپەڕە ٩٨–٩٩. ژپنک ٩٧٨-٠-٤١٥-٤٢٢٧٨-٩. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١٦ی تەممووزی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
• Bradley، David (١٩٩٥). «Reflexives in Burmese» (PDF). Papers in Southeast Asian Linguistics No. 13: Studies in Burmese Languages (A-83): ١٣٩–١٧٢.
• Bradley، David (May 2011). «Changes in Burmese Phonology and Orthography». SEALS Conference. Kasetsart University. لە ١٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ ھێنراوە.
• Bradley، David (٢٠١٢). «The Characteristics of the Burmic Family of Tibeto-Burman». Language and Linguistics. ١٣ (1): ١٧١–١٩٢.
• Bradley، David (٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩). «Language policy and language planning in mainland Southeast Asia: Myanmar and Lisu». Linguistics Vanguard. ٥ (1). doi:١٠.١٥١٥/lingvan-٢٠١٨-٠٠٧١. S2CID ٢٠٣٨٤٨٢٩١. {{cite journal}}: نرخی |s2cid= بپشکنە (یارمەتی)
• Chang، Charles Bond (2003). "High-Interest Loans": The Phonology of English Loanword Adaptation in Burmese (زانستەوتار). Harvard University. لە 2011-05-24 ھێنراوە. {{cite thesis}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

Veguherandina tezê bo pirtûkekê Veguherandina teza di pirtûkê de pêvajoyek dijwar e ku hewildan, sebir û motîvasyonê hewce dike. Di vê pêvajoyê de, nivîskar divê naveroka tezê analîz bike û ji bo xwendevanên gelemperî veguherîne formek balkêş û têgihîştî. Ev pêvajo ji nûvekirin, başkirin û berfirehkirina mijaran, lêzêdekirina materyalên nû, nûavakirin, û ji nû ve nivîsandina paragraf û beşan pêk tê. Her weha divê nivîskar ji pêvajoya çapkirina pirtûkê û kirrûbirra wê bi tevahî haydar be. Ji bo weşandina tezek di pirtûkekê de hevkarî bi edîtor, rexnegir û weşanxaneyan re hewce dike ku ne tenê pirtûkek bi kalîte çêbike, di heman demê de ji bo bazarê jî bike û temaşevanên rast bikişîne.

• Chang، Charles B. (٢٠٠٩). «English loanword adaptation in Burmese» (PDF). Journal of the Southeast Asian Linguistics Society. ١: ٧٧–٩٤.
• Harvey، G. E. (١٩٢٥). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
• Herbert، Patricia M.؛ Milner، Anthony Crothers، eds. (١٩٨٩). South-East Asia Languages and Literatures: A Select Guide. University of Hawaii Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٢٤٨-١٢٦٧-٦.
• Hill، Nathan W. (٢٠١٢). «Evolution of the Burmese Vowel System» (PDF). Transactions of the Philological Society. ١١٠ (1): ٦٤–٧٩. CiteSeerX ١٠.١.١.٦٩٤.٩٤٠٥. doi:١٠.١١١١/j.١٤٦٧-٩٦٨x.٢٠١١.٠١٢٨٢.x. {{cite journal}}: نرخی |citeseerx= بپشکنە (یارمەتی)
• Houtman، Gustaaf (١٩٩٠). Traditions of Buddhist Practice in Burma. Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa.
• Jenny، Mathias (2013). «The Mon language: Recipient and donor between Burmese and Thai». Journal of Language and Culture. ٣١ (2): ٥–٣٣. doi:١٠.٥١٦٧/uzh-٨١٠٤٤. ISSN ٠١٢٥-٦٤٢٤.
• Jenny، Mathias؛ San San Hnin Tun (٢٠١٦). Burmese: A Comprehensive Grammar. London and New York: Routledge. ژپنک ٩٧٨١٣١٧٣٠٩٣١٤.
• Jones، Robert (١٩٨٦). McCoy، John؛ Light، Timothy (eds.). Pitch register languages. E. J. Brill. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)
• Khin Min، Maung (١٩٨٧). «Old Usage Styles of Myanmar Script». Myanmar Unicode & NLP Research Center. لە ڕەسەنەکە لە ٢٣ی ئەیلوولی ٢٠٠٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٩ی تەممووزی ٢٠٠٨ ھێنراوە.
• Lieberman، Victor B. (٢٠٠٣). Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland. Cambridge University Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٥٢١-٨٠٤٩٦-٧.
• Lieberman، Victor (٢٠١٨). «Was the Seventeenth Century a Watershed in Burmese History?». لە Reid، Anthony J. S. (ed.). Southeast Asia in the Early Modern Era: Trade, Power, and Belief. Cornell University Press. ژپنک ٩٧٨-١-٥٠١٧-٣٢١٧-١.
• Myanmar–English Dictionary. Myanmar Language Commission. 1993. ژپنک ٩٧٨-١-٨٨١٢٦٥-٤٧-٤.
• Nishi، Yoshio (٣٠ی تشرینی یەکەمی ١٩٩٨). «The Development of Voicing Rules in Standard Burmese» (PDF). Bulletin of the National Museum of Ethnology. ٢٣ (1): ٢٥٣–٢٦٠.
• Nishi، Yoshio (٣١ی ئازاری ١٩٩٨). «The Orthographic Standardization of Burmese: Linguistic and Sociolinguistic Speculations» (PDF). Bulletin of the National Museum of Ethnology. ٢٢: ٩٧٥–٩٩٩. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
• Okell، John (٢٠٠٢). Burmese By Ear or Essential Myanmar (PDF). London: The School of Oriental and African Studies, University of London. ژپنک ٩٧٨-١-٨٦٠١٣-٧٥٨-٧. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٠ی نیسانی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
• Sagart، Laurent؛ Jacques، Guillaume؛ Lai، Yunfan؛ Ryder، Robin؛ Thouzeau، Valentin؛ Greenhill، Simon J.؛ List، Johann-Mattis (٢٠١٩). «Dated language phylogenies shed light on the history of Sino-Tibetan». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. ١١٦ (21): ١٠٣١٧–١٠٣٢٢. doi:١٠.١٠٧٣/pnas.١٨١٧٩٧٢١١٦. PMC ٦٥٣٤٩٩٢. PMID ٣١٠٦١١٢٣.
  • «Origin of Sino-Tibetan language family revealed by new research». ScienceDaily (ھەواڵ). May 6, 2019. {{cite press release}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
• Saini، Jatinderkumar R. (٣٠ی حوزەیرانی ٢٠١٦). «First Classified Annotated Bibliography of NLP Tasks in the Burmese Language of Myanmar». Revista InforComp (INFOCOMP Journal of Computer Science). ١٥ (1): ١–١١.
• San San Hnin Tun (٢٠٠١). Burmese Phrasebook. Vicky Bowman. Lonely Planet. ژپنک ٩٧٨-١-٧٤٠٥٩-٠٤٨-٨.
• San San Hnin Tun (2006). Discourse Marking in Burmese and English: A Corpus-Based Approach (PDF) (زانستەوتار). University of Nottingham. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە 2013-10-20 ھێنراوە. {{cite thesis}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

Veguherandina tezê bo pirtûkekê Veguherandina teza di pirtûkê de pêvajoyek dijwar e ku hewildan, sebir û motîvasyonê hewce dike. Di vê pêvajoyê de, nivîskar divê naveroka tezê analîz bike û ji bo xwendevanên gelemperî veguherîne formek balkêş û têgihîştî. Ev pêvajo ji nûvekirin, başkirin û berfirehkirina mijaran, lêzêdekirina materyalên nû, nûavakirin, û ji nû ve nivîsandina paragraf û beşan pêk tê. Her weha divê nivîskar ji pêvajoya çapkirina pirtûkê û kirrûbirra wê bi tevahî haydar be. Ji bo weşandina tezek di pirtûkekê de hevkarî bi edîtor, rexnegir û weşanxaneyan re hewce dike ku ne tenê pirtûkek bi kalîte çêbike, di heman demê de ji bo bazarê jî bike û temaşevanên rast bikişîne.

• Taw Sein Ko (١٩٢٤). Elementary Handbook of the Burmese Language. Rangoon: American Baptist Mission Press.
• Taylor، L. F. (١٩٢٠). «On the tones of certain languages of Burma». Bulletin of the School of Oriental Studies. ١ (4): ٩١–١٠٦. doi:١٠.١٠١٧/S٠٠٤١٩٧٧X٠٠١٠١٦٨٥. JSTOR ٦٠٧٠٦٥. S2CID ١٧٩٠٠٥٨٢٢. {{cite journal}}: نرخی |s2cid= بپشکنە (یارمەتی)
• Unicode Consortium (April 2012). «11. Southeast Asian Scripts» (PDF). لە Julie D. Allen؛ et al. (eds.). The Unicode Standard Version 6.1 – Core Specification. Mountain View, CA: The Unicode Consortium. لاپەڕە ٣٦٨–٣٧٣. ژپنک ٩٧٨-١-٩٣٦٢١٣-٠٢-٣.
• Watkins، Justin W. (٢٠٠١). «Illustrations of the IPA: Burmese» (PDF). Journal of the International Phonetic Association. ٣١ (2): ٢٩١–٢٩٥. doi:١٠.١٠١٧/S٠٠٢٥١٠٠٣٠١٠٠٢١٢٢. S2CID ٢٣٢٣٤٤٧٠٠. {{cite journal}}: نرخی |s2cid= بپشکنە (یارمەتی)
• Wheatley، Julian؛ Tun، San San Hnin (١٩٩٩). «Languages in contact: The case of English and Burmese». The Journal of Burma Studies. ٤.
• Wheatley، Julian (٢٠١٣). «12. Burmese». لە Randy J. LaPolla؛ Graham Thurgood (eds.). Sino-Tibetan Languages. Routledge. ژپنک ٩٧٨-١-١٣٥-٧٩٧١٧-١.
• Wheatley، Julian K. (١٩٨٧). «Burmese». لە B. Comrie (ed.). Handbook of the world's major languages. Oxford: Oxford University Press. لاپەڕە ٨٣٤–٥٤. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٥٢٠٥٢١-٣.
• Yanson، Rudolf A. (٢٠١٢). Nathan Hill (ed.). Aspiration in the Burmese Phonological System: A Diachronic Account. Medieval Tibeto-Burman Languages IV. BRILL. لاپەڕە ١٧–٢٩. ژپنک ٩٧٨-٩٠-٠٤-٢٣٢٠٢-٠.
• Yanson، Rudolf (١٩٩٤). Uta Gärtner؛ Jens Lorenz (eds.). Chapter 3. Language. LIT Verlag Münster. لاپەڕە ٣٦٦–٤٢٦. ژپنک ٩٧٨-٣-٨٢٥٨-٢١٨٦-٩. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)

بەستەری دەرەکی

ویکیپیدیا

ویکیپیدیا، ئینسایکڵۆپیدیای ئازاد بە زمانی بۆرمایی

• ئۆمنیگلۆت: زمانی بۆرما
• فێربوونی زمانی بۆرما بە شێوەی ئۆنلاین
• وانەی بۆرما بە شێوەی ئۆنلاین
• سەرچاوەی زمانی بۆرما ١ی ئەیلوولی ٢٠٠٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. لە SOAS
• سەنتەری توێژینەوەی یونیکۆد و NLP میانمار ٢٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. Archived
• فۆنت و کیبۆردەکەی میانمار ٣
• فەرھەنگی ئۆنلاین بۆرما ( یونیکۆد )
• فەرھەنگی ئۆنلاین ئایار میانمار
• خشتەی کاراکتەرەکانی یونیکۆدی میانمار
• دابەزاندنی KaNaungConverter_Window_Build200508.zip لە لاپەڕەی پڕۆژەی Kanaung و Unzip Ka Naung Converter Engine