دەوڵەتی ڕۆستەمی

دەوڵەتی ڕۆستەمی
نەخشە
فراوانبوونی بزوتنەوەی ئەبازی لە ڕۆژئاوای عەرەبی.
زانیاریی گشتی
پایتەخت	تەیارت
مێژووى دامەزراندن	٧٧٦ ز
مێژووى ڕوخان	٩٠٨ ز
ئایین	ئیسلام

ڕۆستەمیەکان بنەماڵەیەکی دەسەڵاتداری ئەبازی بوون حوکمی جەزائیر و تونس و لیبیایان کرد لە نیوان ساڵانی ٧٧٦-٩٠٨ز. بارەگا؛ تەیارت

میژوویان

دامەزرێنەرەکەیان عەبدول ڕەحمان کوری ڕۆستەم بوو ( کە خاوەن نەژادێکی فارسی بوو) لە ساڵی ٧٥٨ز والی قەیرەوان بوو لەلایەن خەواریجەکانەوە دانرابوو، دوای گەڕانەوەی والی عەبباسیەکان بۆ قەیرەوان ھەڵھات بۆ تیھرەت (تەیارت)، و دەوڵەتی ڕۆستەمی دامەزراند لە جەزائیر لە دەرەوەی سنوری دەوڵەتی عەبباسی لە رۆژئاوای ڕووباری شیلف ساڵی ٧٨٠ز، دامەزرێنەرەکەیان عەبدول ڕەحمان کوری ڕۆستەم تەیارتی کرد بە بنکە، و ڕۆستەمیەکان حوکمیان ئەکرد و سەربەخۆیی تەواویان ھەبوو لە دەوڵەتى عەبباسى و لە تەیارتەوە بانگەوازکارەکانی مەزھەبی ئەبازی دەرچوون بۆ بڵاوکردنەوەی مەزھەبەکەیان لە جەزائیری ئێستا کە لە دەرەوەی دەسەڵاتیان بوو ، موبایەعەی ئیمامی پێدرا لە (٧٧٦-٧٨٤)ز.

دامەزرێنەرەکەیان کۆچی دوایی کرد لە ساڵی ١٧١ک، و عەبدول وەھابی کوری جێگەی گرتەوە، و شۆڕشێکی گەورە لە دژی ھەڵگیرسا بۆ لادانی لە مەزھەبی ئەبازی کە ڕێگەلە حوکمی (شانشینی –لە باوانەوە بۆ نەوەکانیان-) دەگرێت، و ناکۆکی بەردەوام لە نێوانیان تا عەبدول وەھاب وەفاتی کرد ساڵی ٢٠٨ک، و ئەفلەحی کوری جێگەی گرتەوە، و مایەوە لە حوکمکردنی دەوڵەتی ڕۆستەمی تا فاتیمیەکان ڕوخاندیان ساڵی ٢٩٦ک.

لە ماوەی حوکمی عەبدول وەھابدا خۆی خستە ژێر چاودێری ئەمەوییەکان لە ئەندەلوس ، کە ئەمەش بووە ھۆی دروستبوونی پەیوەندیەکی باشی بازرگانی لەگەڵ ئەندەلوسدا دەوڵەت بارودۆخی باش بوو و حێگیر بوو لە سەردەمی ئەفلەحی کوڕیدا پاشان ئەبوحاتم ویسف لە دوای ئەو.

لیستی ئیمامەکان

#	فەرمانڕەوا	ژیانی	ماوەی حوکمی
١	عەبدول ڕەحمانی کوری ڕۆستەم	....-....	٧٧٦-٧٨٤
٢	عەبدول وەھابی کوڕی عەبدول ڕەحمان	....-....	٧٨٤-٨٣٢
٣	ئەفلەحی کوری عەبدول وەھاب	....-....	٨٣٢-٨٧١
٤	ئەبوبەکری کوڕی ئەفلەح	....-....	٨٧١-٨٧١
٥	ئەبویەقزان محەمەد کوڕی ئەفلەح	....-....	٨٧١-٨٩٤
٦	ئەبوحاتم یوسف کوڕی محەمەد حەکەم	....-....	٨٩٤-٨٩٧
٧	یەعقوب کوڕی ئەفلەح	....-....	٨٩٧-٩٠١
٨	ئەبوحاتم یوسف کوڕی محەمەد	....-....	٩٠١-٩٠٦
٩	یەعقوب کوری ئەفلەح	....-....	٩٠٦-٩٠٩

سەرچاوەکان

• Islam: Kunst und Architektur
• الرستميون
• أخبار الأئمة الرستميين لابن الصغير
• كتاب السيرة وأخبار الأئمة بأبو زكرياء يحي بن أبي بكر الوارجلان