بۆ ناوەڕۆک بازبدە

بوومەلەرزە و تسۆنامی ٢٠١١ی تۆھۆکۆ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
پەرەپێدان +درێژکردنەوەی وتار ١
ھەندێک وەرگێڕان
ھێڵی ٤٧: ھێڵی ٤٧:
گوڕی بوومەلەرزەکە لە پارێزگای میاگی ٧ پلە بووە بە پێوەری شیندۆ، پارێزگای کوشکوشیما، پارێزگای ئیباراکی، پارێزگای توچیگی ٦ پلە بەھێز، پارێزگای سەیتاما، پارێزگای چیبا، پارێزگای ئیوات و گونما ٦ پلە لاواز بووە و لە تۆکیۆ ٥ پلە بەھێزبووە دوای ئەوەی بۆ ماوەی چەند کاتژمێرێک بوومەلەرزەکە ی لێدرا، ھەموو گەشتەکانی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ناریتا و فڕۆکەخانەی ھانیدا ڕاگیران
گوڕی بوومەلەرزەکە لە پارێزگای میاگی ٧ پلە بووە بە پێوەری شیندۆ، پارێزگای کوشکوشیما، پارێزگای ئیباراکی، پارێزگای توچیگی ٦ پلە بەھێز، پارێزگای سەیتاما، پارێزگای چیبا، پارێزگای ئیوات و گونما ٦ پلە لاواز بووە و لە تۆکیۆ ٥ پلە بەھێزبووە دوای ئەوەی بۆ ماوەی چەند کاتژمێرێک بوومەلەرزەکە ی لێدرا، ھەموو گەشتەکانی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ناریتا و فڕۆکەخانەی ھانیدا ڕاگیران


مەزەندەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە بوومەلەرزەی تۆھۆکو بەھێزترین بوومەلەرزەیە لە ژاپۆن و چوارەمین بوومەلەرزەیە لە جیھاندا لە سەرەتای تۆمارکردنی چڕی بوومەلەرزەوە لە ساڵی ١٩٠٠ ەوە<ref name="USGS1">{{cite web|url=http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/recenteqsww/Quakes/usc0001xgp.php|title=Magnitude 8.9&nbsp;– NEAR THE EAST COAST OF HONSHU, JAPAN 2011&nbsp;March&nbsp;11 05:46:23 UTC|publisher=سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS)|accessdate=11 March 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.theworldreporter.com/2011/03/89-earthquake-in-japan-tsunami-warning.html|title=8.9 Earthquake in Japan, Tsunami Warning to Russia, Taiwan and South East Asia|accessdate=11 March 2011|date=11 March 2011}}</ref><ref name="3news">{{cite web|url=http://www.3news.co.nz/Japan-quake---7th-largest-in-recorded-history/tabid/417/articleID/201998/Default.aspx|title=Japan quake&nbsp;– 7th largest in recorded history|accessdate=11 March 2011|date=11 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110316002513/http://www.3news.co.nz/Japan-quake---7th-largest-in-recorded-history/tabid/417/articleID/201998/Default.aspx|archivedate=۱۶ مارس ۲۰۱۱|dead-url=yes}}</ref><ref>[[:en:Largest earthquakes#Largest earthquakes by magnitude|فھرست بزرگترین زمین‌لرزەھا]]</ref> بوومەلەرزەکەی تۆھۆکو ئەوەندە سەخت بوو کە دوورگەی سەرەکی ژاپۆن (ھۆنشو) ٢ , ٤ مەتر ی بەرەو ڕۆژھەڵات جوڵاند، ھەروەھا یەکتربڕی تەوەری دابەشکردنی بەکۆمەڵ<ref>شێوەی تەوەرە</ref> زەوی لانی کەم ١٠ سانتیمەتر ی جوڵاند، ھەروەھا لەرینەوەکە ڕێژەی خولانەوەی زەوی بە ١٬٨ مایکرۆچرکە لە ڕۆژێکدا زیاد کرد.<ref name="DW.COM 2011">{{cite web | title=Quake shifted Japan by over two meters - Science - 14.03.2011 | website=DW.COM | date=2011-03-14 | url=http://www.dw.com/en/quake-shifted-japan-by-over-two-meters/a-14909967 | accessdate=2017-04-14}}</ref> نائوتو کان، نخست‌وزیر ژاپن اعلام کرد: «پس از پایان جنگ جھانی دوم در طی ٦٥ سال گذشتە این بدترین و سخت‌ترین بحران ژاپن است.»<ref>{{cite web|url=http://edition.cnn.com/2011/WORLD/asiapcf/03/13/japan.quake/index.html?iref=NS1 | title=Japanese PM: 'Toughest' crisis since World War II | publisher=CNN | work=CNN International | date=13 March 2011 |accessdate=13 March 2011}}</ref>
مەزەندەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە بوومەلەرزەی تۆھۆکو بەھێزترین بوومەلەرزەیە لە ژاپۆن و چوارەمین بوومەلەرزەیە لە جیھاندا لە سەرەتای تۆمارکردنی چڕی بوومەلەرزەوە لە ساڵی ١٩٠٠ ەوە<ref name="USGS1">{{cite web|url=http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/recenteqsww/Quakes/usc0001xgp.php|title=Magnitude 8.9&nbsp;– NEAR THE EAST COAST OF HONSHU, JAPAN 2011&nbsp;March&nbsp;11 05:46:23 UTC|publisher=سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS)|accessdate=11 March 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.theworldreporter.com/2011/03/89-earthquake-in-japan-tsunami-warning.html|title=8.9 Earthquake in Japan, Tsunami Warning to Russia, Taiwan and South East Asia|accessdate=11 March 2011|date=11 March 2011}}</ref><ref name="3news">{{cite web|url=http://www.3news.co.nz/Japan-quake---7th-largest-in-recorded-history/tabid/417/articleID/201998/Default.aspx|title=Japan quake&nbsp;– 7th largest in recorded history|accessdate=11 March 2011|date=11 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110316002513/http://www.3news.co.nz/Japan-quake---7th-largest-in-recorded-history/tabid/417/articleID/201998/Default.aspx|archivedate=۱۶ مارس ۲۰۱۱|dead-url=yes}}</ref><ref>[[:en:Largest earthquakes#Largest earthquakes by magnitude|فھرست بزرگترین زمین‌لرزەھا]]</ref> بوومەلەرزەکەی تۆھۆکو ئەوەندە سەخت بوو کە دوورگەی سەرەکی ژاپۆن (ھۆنشو) ٢ , ٤ مەتر ی بەرەو ڕۆژھەڵات جوڵاند، ھەروەھا یەکتربڕی تەوەری دابەشکردنی بەکۆمەڵ<ref>شێوەی تەوەرە</ref> زەوی لانی کەم ١٠ سانتیمەتر ی جوڵاند، ھەروەھا لەرینەوەکە ڕێژەی خولانەوەی زەوی بە ١٬٨ مایکرۆچرکە لە ڕۆژێکدا زیاد کرد.<ref name="DW.COM 2011">{{cite web | title=Quake shifted Japan by over two meters - Science - 14.03.2011 | website=DW.COM | date=2011-03-14 | url=http://www.dw.com/en/quake-shifted-japan-by-over-two-meters/a-14909967 | accessdate=2017-04-14}}</ref> «ناتۆکان، سەرۆک وەزیرانی ژاپۆن ڕایگەیاند:دوای کۆتایی ھاتنی جەنگی دووەمی جیھان لە ٦٥ ساڵدا، ئەمە خراپترین و قورسترین قەیرانی ژاپۆنە.»<ref>{{cite web|url=http://edition.cnn.com/2011/WORLD/asiapcf/03/13/japan.quake/index.html?iref=NS1 | title=Japanese PM: 'Toughest' crisis since World War II | publisher=CNN | work=CNN International | date=13 March 2011 |accessdate=13 March 2011}}</ref>


== سەرچاوەکان ==
== سەرچاوەکان ==

وەک پێداچوونەوەی ١٧:٤٠، ٧ی ئازاری ٢٠٢١

بومەلەرزە و تسۆنامی ٢٠١١ی تۆھۆکۆ
An aerial view of tsunami damage in Tōhoku
دوکەڵ لە سێندای پاڵاوگەی نەوتی نیپۆن
کاتی کگھ١١ی ئازاری ٢٠١١ ٠٥:٤٦:٢٤
Needs 'yyyy-mm-dd hh:mm'
ISC eventھەڵەی دەربڕین: پیتێکی نەناسراو ھەیە "١"
USGS-ANSSComCat
ڕێکەوتی خۆجێیی١١ی ئازاری ٢٠١١ (2011-03-11)
کاتی خۆجێیی14:46 JST
ماوە6 minutes
گوڕ9.0–9.1 (Mw)
قووڵی٢٩ km (١٨ mi)
چەقی بوومەلەرزە38°19′19″N 142°22′08″E / 38.322°N 142.369°E / 38.322; 142.369پۆتانەکان: 38°19′19″N 142°22′08″E / 38.322°N 142.369°E / 38.322; 142.369
چەشنMegathrust
ناوچە کارتێکراوەکانJapan (shaking, tsunami)
Pacific Rim (tsunami)
زیانی گشتی$360 billion USD
ئەوپەڕی بەھێزیIX (Violent)
Shindo 7
لووتکەی تاودان2.99 g
لووتکەی خێرایی117.41 cm/s
تسۆنامیUp to ٤٠٫٥ m (١٣٣ پێ)
in Miyako, Iwate, Tōhoku
LandslidesYes
پێشەلەرزەکانList of foreshocks and aftershocks of the 2011 Tōhoku earthquake
پاشەلەرزەکان13,386 (as of 6 March 2018)[١]
قوربانییەکانداڕێژە:٢٬٠١١ Tohoku earthquake and tsunami casualties dead +٢ (Overseas),
داڕێژە:٢٬٠١١ Tohoku earthquake and tsunami casualties injured
داڕێژە:٢٬٠١١ Tohoku earthquake and tsunami casualties missing
سەرچاوەکان[٢][٣][٤][٥][٦][٧]

The 2011 earthquake off the Pacific coast of Tōhoku (بە ژاپۆنی: 東北地方太平洋沖地震، بە ڕۆماجی: Tōhoku-chihō Taiheiyō Oki Jishin) Japan "]"The Huffington Post",

بوومەلەرزە و تسۆنامی ٢٠١١ی تۆھۆکۆ بوومەلەرزەیەک، ١١ی ئازاری ٢٠١١ بە گوڕی ٩ پلە[٢][٨] کاتژمێر ١٤:٤٦ بە کاتی خۆجێی لە نزیک سێندای لە پارێزگای میاگی ژاپۆنی باکووری ڕۆژھەڵاتی ژاپۆن ڕوویدا، کە ماوەی ١٧٣ چرکە دەوروبەری ئەو ناوچەیەی ھەژاند.[٩] ناوەندی ڕووکاری بوومەلەرزەکە بە تیشکێکی قوڵ بە ٢٤ کیلۆمەتر لە ڕۆژھەڵاتی نیمچە دوورگەی ئۆشیکا لە ھەرێمی تۆکۆھۆ ڕاگەیاندووە.[١٠][١١] بوومەلەرزەکە ھۆشداریی سونامی لە ھەموو ناوچە کەناراوەکانی ژاپۆن بە درێژایی ئۆقیانووسی ھێمن دا و داوای چۆڵکردنی کرد، بە لایەنی کەمەوە ٢٠ ناوچەی دیکەی کەناراوی لە ئەمریکای باشوور و ئەمریکای باکوور.[١٢][١٣][١٤] بوومەلەرزەکە بووە ھۆی ئەوەی شەپۆلەکانی تسونامی ١٥ مەتر لە ژاپۆن و شەپۆلی بچووکتر لە وڵاتانی دیکە.[٩][١٥] لە ١ی نیساندا حکوومەتی ژاپۆن 震災 ناوی فەرمی " بوومەلەرزەی گەورەی ڕۆژھەڵاتی ژاپۆن " ی لەسەر کارەساتەکە نا. پاشکۆی ساڵی ٢٠١٣ی گاردیانی گالاکسییە و سێیەم وەستاندلە دی سی درێژکراوەی گەردوونە.[١٦] بیش از ١٨ھزار نفر در این سونامی جان خود ڕا از دست دادند[١٧] کە پیکر ٢٥٣١ نفرشان ھرگز پیدا نشدەاست.[١٨]

لەرینەکە زیانێکی زۆری بەو ناوچانە گەیاندوە، کە لە نێوانیاندا وێرانبوونی زۆر و سەختی ڕێگاوبان و ھێڵی ئاسن، ھەروەھا ئاگرکەوتنەوە لە ھەندێک ناوچە بەسەر ژاپۆندا نزیکەی ٤ , ٤ ملیۆن ماڵ لە باکووری ڕۆژھەڵاتی ژاپۆن بێ کارەبا و ١ , ٤ ملیۆن بێ ئاو بەجێماوە.[١٩] ژمارەیەک مۆلیدەی کارەبایی لە کارکەوونەوە و بەلایەنی کەمەوە سێ ڕایکەرەی ناوکی تەقیون پاش کەڵەکەبوونی گازی ھایدرۆجین.[٢٠]

ھەموو ئەو ناوچانەی لە مەودای ٢٠ کیلۆمەتری یورتر لە کارگای ھێزی ناوکی ی و١٠ کیلۆمەتریی کارای ناوکی ی یوکوشیما و لە ناوچەی کارای ناوکی ی ژمارە ٢ ی شاری کاروکوشیما کە خاوەنی کۆمپانیای کارەبای تۆکیۆیە چۆڵکراون ھەڵسەنگاندنی سەرەتایی لەلایەن ناوەندی ئاسمانی نێودەوڵەتی، بیمەی سایتە وێرانکراوەکان بە تەنھا ١٤٫٥–٣٤٫٦ ملیار دۆلار خەمڵاندنی.[٢١] لە ١٤ ی ئازاری ٢٠١١ دا بانکی ژاپۆن ١٨٣ ملیار دۆلاری لە سیستەمی بانکی ئەو وڵاتە دا بۆ ئاسایی کردنەوەی بارودۆخی بازاڕ.[٢٢]

گوڕی بوومەلەرزەکە لە پارێزگای میاگی ٧ پلە بووە بە پێوەری شیندۆ، پارێزگای کوشکوشیما، پارێزگای ئیباراکی، پارێزگای توچیگی ٦ پلە بەھێز، پارێزگای سەیتاما، پارێزگای چیبا، پارێزگای ئیوات و گونما ٦ پلە لاواز بووە و لە تۆکیۆ ٥ پلە بەھێزبووە دوای ئەوەی بۆ ماوەی چەند کاتژمێرێک بوومەلەرزەکە ی لێدرا، ھەموو گەشتەکانی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ناریتا و فڕۆکەخانەی ھانیدا ڕاگیران

مەزەندەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە بوومەلەرزەی تۆھۆکو بەھێزترین بوومەلەرزەیە لە ژاپۆن و چوارەمین بوومەلەرزەیە لە جیھاندا لە سەرەتای تۆمارکردنی چڕی بوومەلەرزەوە لە ساڵی ١٩٠٠ ەوە[٢٣][٢٤][٢٥][٢٦] بوومەلەرزەکەی تۆھۆکو ئەوەندە سەخت بوو کە دوورگەی سەرەکی ژاپۆن (ھۆنشو) ٢ , ٤ مەتر ی بەرەو ڕۆژھەڵات جوڵاند، ھەروەھا یەکتربڕی تەوەری دابەشکردنی بەکۆمەڵ[٢٧] زەوی لانی کەم ١٠ سانتیمەتر ی جوڵاند، ھەروەھا لەرینەوەکە ڕێژەی خولانەوەی زەوی بە ١٬٨ مایکرۆچرکە لە ڕۆژێکدا زیاد کرد.[٢٨] «ناتۆکان، سەرۆک وەزیرانی ژاپۆن ڕایگەیاند:دوای کۆتایی ھاتنی جەنگی دووەمی جیھان لە ٦٥ ساڵدا، ئەمە خراپترین و قورسترین قەیرانی ژاپۆنە.»[٢٩]

سەرچاوەکان

  1. ^ Japan Meteorological Agency (ed.). «「平成23年（2011年）東北地方太平洋沖地震」について～７年間の地震活動～» [About 2011 Tōhoku earthquake – Seismic activities for 7 years -] (PDF). لە 18 June 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی) on 6 March 2018.
  2. ^ ئ ا ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری USGS9.0 نەدراوە
  3. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Asahi-ERI-Takashi نەدراوە
  4. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری 15wcee نەدراوە
  5. ^ Amadeo، Kimberly. «How the 2011 Earthquake in Japan Affected the Global Economy». The Balance.
  6. ^ «Japan Tsunami Strikes Indonesia, One Confirmed Dead». Jakarta Globe. 12 March 2011. لە ڕەسەنەکە لە 15 March 2011 ئەرشیڤ کراوە. لە 12 March 2011 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  7. ^ «Body found in Oregon identified as missing tsunami victim». BNO News. لە ڕەسەنەکە لە 14 April 2011 ئەرشیڤ کراوە. لە 12 April 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
    Tsunami victim remains wash ashore near Fort Stevens. Koinlocal6.com (12 March 2011). Retrieved on 2 May 2011.
    «Body of Calif. man killed by tsunami washes up». CBS News. Associated Press. 12 April 2011. لە 3 July 2018 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  8. ^ NHK World, television broadcast, March 13, 2011, 03:30 UTC
  9. ^ ئ ا «Tsunami warning center raises magnitude of Japan quake to 9.1». US: Honolulu Star-Advertiser. لە ڕەسەنەکە لە ۲۲ ژوئییە ۲۰۱۵ ئەرشیڤ کراوە. لە 11 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: ماڕکئەپی لار یان تۆخ ڕێگەی پێ نادرێ لە: |publisher= (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |archivedate= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |dead-url= چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
  10. ^ «Séisme et tsunami dévastateurs: plus de 1000 morts et disparus au Japon». پاریسی (بە French). 11 March 2011. لە 12 March 2011 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |trans_title= چاوپۆشیی لێ کرا (|trans-title= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر) ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
  11. ^ «Tsunami hits north-eastern Japan after massive quake». بی‌بی‌سی نیوز. UK. 11 March 2011. لە 11 March 2011 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  12. ^ «Tsunami bulletin number 3». Pacific Tsunami Warning Center/NOAA/NWS. 11 March 2011. لە ڕەسەنەکە لە ۲۳ ژوئییە ۲۰۱۲ ئەرشیڤ کراوە. لە 11 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate=، |date=، و |archivedate= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |dead-url= چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
  13. ^ Wire Staff (11 March 2011). «Tsunami warnings issued for at least 20 countries after quake». CNN. لە 11 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  14. ^ «PTWC warnings complete list». لە ڕەسەنەکە لە ۲۳ ژوئییە ۲۰۱۲ ئەرشیڤ کراوە. لە 11 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |archivedate= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |dead-url= چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
  15. ^ داڕێژە:یادکرد وب
  16. ^ داڕێژە:یادکرد وب
  17. ^ https://www.theguardian.com/world/2017/aug/24/the-school-beneath-the-wave-the-unimaginable-tragedy-of-japans-tsunami
  18. ^ https://www.npa.go.jp/news/other/earthquake2011/pdf/higaijokyo_e.pdf
  19. ^ «World English». NHK. 12 March 2011. لە ڕەسەنەکە لە ۲۳ ژوئییە ۲۰۱۲ ئەرشیڤ کراوە. لە 12 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate=، |date=، و |archivedate= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |dead-url= چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
  20. ^ «IAEA Update on Japan Earthquake». IAEA. 16 March 2011. لە 16 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: ماڕکئەپی لار یان تۆخ ڕێگەی پێ نادرێ لە: |publisher= (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  21. ^ Molly Hennessy-Fiske (13 March 2011). «Japan earthquake: Insurance cost for quake alone pegged at $35 billion, AIR says». Los Angeles Times. لە 13 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: ماڕکئەپی لار یان تۆخ ڕێگەی پێ نادرێ لە: |publisher= (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  22. ^ Uranaka، Taiga (14 March 2011). «New explosion shakes stricken Japanese nuclear plant». رویترز. لە ڕەسەنەکە لە 15 مارس 2011 ئەرشیڤ کراوە. لە 15 March 2011 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate=، |date=، و |archivedate= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |coauthors= چاوپۆشیی لێ کرا (|author= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
  23. ^ «Magnitude 8.9 – NEAR THE EAST COAST OF HONSHU, JAPAN 2011 March 11 05:46:23 UTC». سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS). لە 11 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
  24. ^ «8.9 Earthquake in Japan, Tsunami Warning to Russia, Taiwan and South East Asia». 11 March 2011. لە 11 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  25. ^ «Japan quake – 7th largest in recorded history». 11 March 2011. لە ڕەسەنەکە لە ۱۶ مارس ۲۰۱۱ ئەرشیڤ کراوە. لە 11 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate=، |date=، و |archivedate= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |dead-url= چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
  26. ^ فھرست بزرگترین زمین‌لرزەھا
  27. ^ شێوەی تەوەرە
  28. ^ «Quake shifted Japan by over two meters - Science - 14.03.2011». DW.COM. 2011-03-14. لە 2017-04-14 ھێنراوە.
  29. ^ «Japanese PM: 'Toughest' crisis since World War II». CNN International. CNN. 13 March 2011. لە 13 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)

بەستەرە دەرەکییەکان


وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=بوومەلەرزە_و_تسۆنامی_٢٠١١ی_تۆھۆکۆ&oldid=760432»