بە بیابان بوون
بە بیابان بوون (بە ئینگلیزی: Desertification) جۆرێک لە داتەپین و مردنی زەوییە وشکەکانە کە بنچینە بایۆلۆجییەکانی ژیانی بەھۆی پرۆسە سروشتییەکانەوە لەدەست دەچێت یان بەھۆی چالاکییە مرۆیییەکانەوە ئەم زەویە وشکانە بە یەکجاری دەپوکێتەوە کە بەو ھۆیانەوە ناوچە بەپیتەکان بەشێوەیەکی زیاد وشک دەبن.[١] بڵاوبوونەوە و زیادبوونی ناوچە بیابانییەکان بەھۆی چەندین ھۆکاری جۆراوجۆرەوە دروست دەبێت،[٢] وەک گۆڕانی کەشوھەوا (بەتایبەت گەرمبوونی ئێستای جیھان) و بەزۆر بەکارھێنانی خاک لە ئەنجامی چالاکی مرۆڤ[٣]
بە درێژایی مێژووی جیۆلۆجی، فراوان بوونی بیابانەکان بە شێوەیەکی سروشتی ڕوویداوە؛ بەڵام کاتێک بیابانەکان بەھۆی سڕینەوەی خۆراکی ناو خاکەوە دەردەکەون، ئەو کات دەکرێت باسی مردنێکی «خاک»ی بە ئەنقەست بکرێت، کە ھۆکاری دەگەڕێتەوە بۆ زیادەرۆیی مرۆڤ.[٤] بەبیابانبوون کێشەیەکی گرنگی ژینگەیی جیھانییە بەھۆی کێشە کۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسییەکانەوە ڕوودەدات.[٥]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «desertification | Description, Causes, & Impacts». Encyclopedia Britannica (بە ئینگلیزی). لە 2021-02-25 ھێنراوە.
- ^ Zeng, Ning; Yoon, Jinho (2009). "Expansion of the world's deserts due to vegetation-albedo feedback under global warming". Geophysical Research Letters (بە ئینگلیزی). 36 (17). doi:10.1029/2009GL039699. ISSN 1944-8007. Archived from the original on 6ی Juneی 2021. Retrieved 25ی Februaryی 2021.
{{cite journal}}: Check date values in:|access-date=و|archive-date=(help); Unknown parameter|ناونیشانی ئەرشیڤ=ignored (help) - ^ «Sustainable development of drylands and combating desertification». www.fao.org. لە 2021-02-25 ھێنراوە.
- ^ «The Desert Will Win». web.archive.org. 2016-11-21. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 2021-02-25 ھێنراوە.
{{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی) - ^ Geist, Helmut (2005). The Causes and Progression of Desertification (بە ئینگلیزی). Ashgate. ISBN 978-0-7546-4323-4.
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە بە بیابان بوون تێدایە. |