بە بیابان بوون
بە بیابان بوون (بە ئینگلیزی: Desertification) جۆرێک لە داتەپین و مردنی زەوییە وشکەکانە کە بنچینە بایۆلۆجییەکانی ژیانی بەھۆی پرۆسە سروشتییەکانەوە لەدەست دەچێت یان بەھۆی چالاکییە مرۆیییەکانەوە ئەم زەویە وشکانە بە یەکجاری دەپوکێتەوە کە بەو ھۆیانەوە ناوچە بەپیتەکان بەشێوەیەکی زیاد وشک دەبن.[١] بڵاوبوونەوە و زیادبوونی ناوچە بیابانییەکان بەھۆی چەندین ھۆکاری جۆراوجۆرەوە دروست دەبێت،[٢] وەک گۆڕانی کەشوھەوا (بەتایبەت گەرمبوونی ئێستای جیھان) و بەزۆر بەکارھێنانی خاک لە ئەنجامی چالاکی مرۆڤ[٣]
بە درێژایی مێژووی جیۆلۆجی، فراوان بوونی بیابانەکان بە شێوەیەکی سروشتی ڕوویداوە؛ بەڵام کاتێک بیابانەکان بەھۆی سڕینەوەی خۆراکی ناو خاکەوە دەردەکەون، ئەو کات دەکرێت باسی مردنێکی «خاک»ی بە ئەنقەست بکرێت، کە ھۆکاری دەگەڕێتەوە بۆ زیادەرۆیی مرۆڤ.[٤] بەبیابانبوون کێشەیەکی گرنگی ژینگەیی جیھانییە بەھۆی کێشە کۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسییەکانەوە ڕوودەدات.[٥]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «desertification | Description, Causes, & Impacts». Encyclopedia Britannica (بە ئینگلیزی). لە ٢٥ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ Zeng، Ning؛ Yoon، Jinho (2009). «Expansion of the world's deserts due to vegetation-albedo feedback under global warming». Geophysical Research Letters (بە ئینگلیزی). ٣٦ (17). doi:١٠.١٠٢٩/٢٠٠٩GL٠٣٩٦٩٩. ISSN ١٩٤٤-٨٠٠٧. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «Sustainable development of drylands and combating desertification». www.fao.org. لە ٢٥ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «The Desert Will Win». web.archive.org. ٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ Geist، Helmut (2005). The Causes and Progression of Desertification (بە ئینگلیزی). Ashgate. ژپنک ٩٧٨-٠-٧٥٤٦-٤٣٢٣-٤.
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
