بەکارھێنەر:Wizardramen/خۆڵەپەتانێ

__LEAD_SECTION__

PSR B1509−58 – تیشکی ئێکس لە چاندرە زێڕین؛ ژێر سوور لە WISE بە ڕەنگی سوور و سەوز و شین/max.

ئەنیمەیشنی پەلسارێکی سووڕاوە. گۆی ناوەڕاست نوێنەرایەتی ئەستێرەی نیوتڕۆن دەکات، کێشەکان ئاماژەن بۆ هێڵەکانی کێڵگە موگناتیسیەکان و کونە دەرکەوتووەکان نوێنەرایەتی ناوچەکانی دەردانی دەکەن.

PSR B1509-58 - تیشکی ئێکس لە چاندرا زێڕە؛ لە ژێر سوورەوە لە سوور و سەوز/ماکس

پەلسار (لە سەرچاوەی ڕادیۆیی پەلسینگەوە ) ^[١] ئەستێرەیەکی نیوتڕۆنی سووڕاوەی زۆر موگناتیسییە کە تیشکی تیشکی کارۆموگناتیسی لە جەمسەرە موگناتیسیەکانیەوە دەردەدات. ^[٢] ئەم تیشکدانەوە تەنها کاتێک دەتوانرێت چاودێری بکرێت کە تیشکێکی دەردانی ئاراستەی زەوی بکات (هاوشێوەی شێوازی بینینی مەنارە تەنها کاتێک ڕووناکی بە ئاراستەی چاودێرێک بێت)، و بەرپرسە لە دەرکەوتنی پەلسی دەردانی. ئەستێرە نیوتڕۆنییەکان زۆر چڕن و ماوەی خولانەوەی کورت و ڕێکوپێکیان هەیە. ئەمە ماوەیەکی زۆر ورد بەرهەم دەهێنێت لە نێوان دڵۆپەکان کە مەودایەکە لە میلی چرکەوە بۆ چرکەیەک بۆ پالسارێکی تاک پالسار یەکێکە لە پاڵێوراوەکان بۆ سەرچاوەی تیشکی گەردوونی وزە بەرز (هەروەها بڕوانە میکانیزمی خێراکردنی ناوەند

ماوەی پالسارەکان ئامرازێکی زۆر بەسوودیان بۆ ئەستێرەناسەکان دروست دەکات چاودێریکردنی پەلسارێک لە سیستەمی ئەستێرەی نیوتڕۆنی دووانەییدا بەکارهێنرا بۆ پشتڕاستکردنەوەی ناڕاستەوخۆ بوونی تیشکی کێشکردن . یەکەم هەسارەی دەرەوەی خۆر لە ساڵی ۱۹۹۲ لە دەوری پالسار دۆزرایەوە بە ناوی PSR B1257+12 لە ساڵی ۱۹۸۳، هەندێک جۆری پالسار دۆزرایەوە کە لەو کاتەدا، لە وردی کاتژمێرە ئەتۆمییەکان زیاتر بوو لە کاتی مانەوەدا

__LEAD_SECTION__

وێنەی خولانەوەی پالسەر گۆی ناوەڕاست نوێنەرایەتی ئەستێرەی نیوترۆن دەکات، چەماوەکان ئاماژە بە هێڵەکانی بواری موگناتیسی دەکەن و قۆچەکانی پێشەوە نوێنەرایەتی ناوچەی دەرچوون دەکەن

وێناکردنی کاریگەری " فانۆس " کە لەلایەن پەلسارێکەوە بەرهەم دێت.

پالسار (بە ئینگلیزی: Pulsar) ئەستێرەیەکی نیوترۆنی خولانەوەی موگناتیسییە کە تیشکدانەوەی کارۆموگناتیسی لە گۆشە موگناتیسییەکەیەوە دەردەکات ئەم تیشکدانەوەیە تەنها دەتوانرێت تێبینی بکرێت کاتێک تیشکێکی دەرچوون ئاڕاستەی زەوی دەکات (هاوشێوەی ئەو ڕێگایەی کە ڕووناکییەکە تەنها کاتێک دەبینرێت کە ڕووناکیەکە بە ئاراستەی چاودێرێک ئاماژەی پێ دەکرێت) ، و بەرپرسیارە لە دەرکەوتنی دەرچوون ئەستێرە نیوترۆنییەکان زۆر چڕن و ماوەی خولانەوەی کورتیان هەیە ئەمە ماوەیەکی زۆر ورد بەرهەم دەهێنێت لە نێوان دڵۆپەکان کە مەودایەکە لە میلی چرکەوە بۆ چرکەیەک بۆ پالسارێکی تاک پالسار یەکێکە لە پاڵێوراوەکان بۆ سەرچاوەی تیشکی گەردوونی وزە بەرز هەروەها بڕوانە میکانیزمی خێراکردنی ناوەند

ماوەی پالسارەکان ئامرازێکی زۆر بەسوودیان بۆ ئەستێرەناسەکان دروست دەکات تێبینیەکانی پالسار لە سیستەمی ئەستێرەی نیوترۆنی دوانی بەکارهێنرا بۆ پشتڕاستکردنەوەی بوونی تیشکدانەوەی کێشکردنی ناڕاستەوخۆ یەکەم هەسارەی دەرەوەی خۆر لە ساڵی ۱۹۹۲ لە دەوری پالسار دۆزرایەوە بە ناوی PSR B1257+12 لە ساڵی ۱۹۸۳، هەندێک جۆری پالسار دۆزرایەوە کە لەو کاتەدا، لە وردی کاتژمێرە ئەتۆمییەکان زیاتر بوو لە کاتی مانەوەدا

^ «Definition of PULSAR». www.merriam-webster.com. 31 May 2023. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
^ «NASA's NICER Delivers Best-ever Pulsar Measurements, 1st Surface Map». 11 December 2019. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[1] «Definition of PULSAR». www.merriam-webster.com. 31 May 2023. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[2] «NASA's NICER Delivers Best-ever Pulsar Measurements, 1st Surface Map». 11 December 2019. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[١]

[٢]