بەکارھێنەر:Twana Shwan Abdoolrazaq/خۆڵەپەتانێ
William Caxton | |
|---|---|
 | |
| لەدایکبوون | نز. 1422 |
| مردن | نز. 1491 |
| گۆڕ (گڵکۆ) | St Margaret's, Westminster |
| پیشە |
|
| ماوە | Late Plantagenet, early English Renaissance |
| کارە بەرچاوەکان | Recuyell of the Historyes of Troye Dictes or Sayengis of the Philosophres |
ویلیام کاکستن ( نز. 1422 – نز. 1491 ) بازرگان و دیپلۆماتکار و نووسەرێکی ئینگلیزی بووە. وا بیر دەکرێتەوە کە یەکەم کەس بێت کە چاپخانەی ناساندووە بۆ ئینگلتەرا ، لە ساڵی ١٤٧٦، و وەک چاپکەر یەکەم فرۆشیاری تاکەکەسی ئینگلیزی بووە بۆ کتێبی چاپکراو.
دایک و باوکی و بەرواری لەدایکبوونی بە دڵنیاییەوە نازانرێت، بەڵام لەوانەیە لە نێوان ساڵانی ١٤١٥ و ١٤٢٤ لەدایکبووبێت، ڕەنگە لە ویلد یان زەوی دارستانی کێنت ، ڕەنگە لە هادلۆ یان تێنتەردن . لە ساڵی 1438 شاگردی ڕۆبەرت لارج بوو کە دەوڵەمەندێکی بازرگانی ئاوریشمی لەندەن بوو .
دوای ماوەیەکی کەم لە مردنی لارج، کاکستن ڕووی لە بروج لە بەلجیکا کرد، شارێکی دەوڵەمەند و ڕۆشنبیری و تا ساڵی ١٤٥٠ تێیدا نیشتەجێ بوو. سەرکەوتوو بوو لە بازرگانیدا، بوو بە حاکمی کۆمپانیای بازرگانانی سەرگەردانانی لەندەن ; لە گەشتە بازرگانییەکانیدا، چاودێری پیشەسازی چاپی نوێی لە کۆڵن کرد، ئەمەش وای لێکرد بە هاوکاری لەگەڵ کۆلارد مانشن لە بروج دەست بە چاپخانە بکات. کاتێک مارگریتی یۆرک خوشکی ئێدوارد چوارەم هاوسەرگیری لەگەڵ دوکی بۆرگۆندی کرد، ڕوویان لە بروج کرد و هاوڕێیەتی کاکستنیان کرد. مارگریت هانی کاکستنی دا کە وەرگێڕانی خۆی بۆ کتێبی ( Recuyell of the Historyes of Troye) تەواو بکات ، کە کۆمەڵە چیرۆکێکە و پەیوەندی بە ئیلیادی هۆمەرەوە هەیە، کە لە ساڵی ١٤٧١دا کردوویەتی.
لە گەڕانەوەیدا بۆ ئینگلتەرا، داواکارییەکی زۆر بۆ وەرگێڕانەکەی بووە هۆی ئەوەی کاکستن لە ساڵی ١٤٧٦دا چاپخانەیەک لە وێستمینستەر دابمەزرێنێت. هەرچەندە یەکەم کتێب کە ناسراوە کە بەرهەمی هێناوە چاپی چیرۆکەکانی کانتربێری چۆسەر بووە، بەڵام دواتر ڕۆمانسی سوارچاکی و بەرهەمی کلاسیک و مێژووی ئینگلیزی و ڕۆمانی بڵاوکردەوە و چەندین کتێبی دیکەی دەستکاری کردووە. یەکەم کەس بوو کە لە ساڵی ١٤٨٤دا کتێبی ئەفسانەی ئیسۆپی وەرگێڕا. کاکستن وەرگێڕێکی گونجاو نەبوو و لە ژێر فشاردا بۆ ئەوەی تا دەتوانێت بە خێرایی بڵاوی بکاتەوە، هەندێک جار بە سادەیی وشەی فەرەنسی دەگواستەوە بۆ زمانی ئینگلیزی؛ بەڵام بەهۆی سەرکەوتنی وەرگێڕانەکانیەوە، ئەو شانازیی بەوە دەکرێت کە یارمەتی داوە بۆ بەرەوپێشبردنی ئینگلیزی شانسی کە بەکاری هێناوە بۆ پێگەی زاراوەی ستاندارد لە سەرانسەری ئینگلتەرا.
لە ساڵی ٢٠٠٢دا کاکستن لە ڕیزی ١٠٠ گەورەترین بەریتانی لە ڕاپرسییەکی بی بی سیدا ناوی هات. [١]
By. Twana Shwan
- ^ "Great Britons 11-100". BBC. Archived from the original on 4 December 2002. Retrieved 1 August 2012.