بانکی ناوەندیی ئەرمەنستان
بانکی ناوەندیی ئەرمەنستان | |
---|---|
دامەزران | ٢٧ی نیسانی ١٩٩٣ |
پۆستی سەرۆکی ئەم ڕێکخراوە | پارێزگاری بانکی ناوەندی ئەرمەنستان |
وڵات | ئەرمەنستان |
پۆتانی شوێن | ٤٠°١٠′٣٣″N ٤٤°٣٠′٣٨″E |
شوێنی بارەگاکان | Q42808509 |
وێبگە | https://www.cba.am/ |
بانکی ناوەندیی ئەرمەنستان (بە ئەرمەنی: Հայաստանի Կենտրոնական Բանկ) بانکی ناوەندی ئەرمینیایە و بارەگا سەرەکییەکەی لە یەریڤانە. CBA دامەزراوەیەکی سەربەخۆیە و بەرپرسیارە لە دەرکردنی سەرجەم دراو و دراوەکان لە وڵاتدا و سەرپەرشتیکردن و ڕێکخستنی کەرتی بانکی و ھێشتنەوەی یەدەگی دراوی حکوومەت. ھەروەھا کۆمپانیای CBA تاکە خاوەنی نەعنای ئەرمەنییە.
بانکەکە سەرقاڵی سیاسەتەکانی پێشخستنی گشتگیری دارایییە و ئەندامی ھاوپەیمانی گشتگیری دارایییەn.[١]
لە ٣ی تەممووزی ٢٠١٢ بانکی ناوەندی ئەرمینیا ڕای گەیاند کە پابەندبوونی تایبەت بە گشتگیری دارایی بەپێی جاڕنامەی مایا دەدات.
لە ٢٨ی ئەیلوولی ٢٠١٢ لە کۆڕبەندی سیاسەتی جیھانی ٢٠١٢، بانکی بەڵێنێکی زیادەی بەپێی جاڕنامەی مایا بۆ ھاندانی بڵاوکردنەوەی بەرھەمەکانی کەرتی تایبەت کە وەڵامی پێداویستییەکانی… ھەژاران، لەگەڵ جەختکردنەوە لەسەر کەناڵە داھێنەرەکانی وەک پارەی مۆبایل و ئەلیکترۆنی. ھەروەھا بۆ جێبەجێکردنی سیستەمێکی خێرا و کاریگەر و ئازاد بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ سکاڵا لە ڕێگەی ئۆفیسی نێوەندگیری دارایییەوە، و باشترکردنی چوارچێوەی ڕێکخستن بۆ ئەوەی بەکارھێنەران زانیاری و پاراستن و توانای دەستڕاگەیشتنیان بە ھەموو خزمەتگوزارییەکان ھەبێت.
دراوی نیشتمانی
[دەستکاری]دراوی نیشتمانی کۆماری ئەرمینیا بریتییە لە dram (کۆدی ISO - AMD، نیشانەی -). یەک درام یەکسانە بە سەد لوما. CBA مافی تایبەتی دەرکردنی دراوی ھەیە. دراوی نیشتمانی لە ٢٢ی تشرینی دووەمی ١٩٩٣ خرایە بازاڕەوە. دیزاینی ھێمای گرافیکی (نیشانە)ی درامی کۆماری ئەرمینیا کە لەلایەن کارێن کۆمێنداریان و ڕوبێن ئاروتچیان نووسراوە پەسەندکرا و لە پێشنیازەکانی تری دیزاین لەژێر بانکی ناوەندیدا ھەڵبژێردرا بڕیاری ژمارە ٢٥ی دەستەی ئەرمینیا، لە ڕێکەوتی ٩ تشرینی دووەم ٢٠٠١. ھێمای درام لە ساڵی ٢٠٠٧ لە ستانداردی دەوڵەتی کۆماری ئەرمینیا و لە ساڵی ٢٠١٢ لە ستانداردە نێودەوڵەتییەکانی ئایسۆ/یونیکۆد تۆمارکرا. لە ٢١ی ئەیلوولی ١٩٩١ ئەرمینیا وەک کۆمارێکی سەربەخۆ ڕاگەیەندرا. لەم بۆنەیەدا پێویستییەک بۆ دروستکردنی دراوێکی نیشتمانی سەریھەڵدا. لە ٢٧ی ئازاری ١٩٩٢ ناوەکە بۆ دراوی ئەرمینیا ھەڵبژێردرا کە بریتی بوو لە درام و سکێچی دراوی داھاتوو ئامادەکرا. یەکەم زنجیرەی دراوی بانکی بە بڕی ١٠ و ٢٥ و ٥٠ و ١٠٠ و ٢٠٠ و ٥٠٠ درام لە ٢٢ی تشرینی دووەمی ١٩٩٣ کەوتە بازاڕەوە. پاشان لە ساڵی ١٩٩٤زنجیرەی دراوەکان بە دراوی ١ ٠٠٠ درام زیادکرا، و دواتر، لە ساڵی ١٩٩٥، بە دراوی ٥ ٠٠٠ درام. دیزاینی دراوەکان وێنەی شوێنەوارە مۆدێرن و مێژوویی و تەلارسازی و کولتوورییەکانی ئەرمینیای تێدابوو. بانکی ناوەندی کۆماری ئەرمینیا لەکاتی کارکردن لەسەر زنجیرە یەکەمی دراوەکان، لە ڕاستیدا دەستی بە نەریتێک کرد کە لەسەریان گرنگترین لایەنەکانی میراتی کولتووری و مێژوویی ئەرمەنی نوێنەرایەتی دەکات. دراوی زنجیرەی یەکەم تا ساڵی ٢٠٠٥ سووڕایەوە، ھەرچەندە لە ساڵی ١٩٩٥ەوە کارکردن لەسەر پەرەپێدانی زنجیرەیەکی نوێ و دووەمی دراو دەستی پێکرد. چەمکی دیزاین بە دڵنیایییەوە گۆڕا. دراوەکان لە ڕووی پارامێتەرەکانی تەکنیکییەوە ئاڵۆزتر بوون: زیاتر لەگەڵ ستانداردە نێودەوڵەتییەکان و نوێترین ڕەوتە نێودەوڵەتییەکان ھاوتەریبن. ئەو دراوانەی کە جێگەی زنجیرەی یەکەمیان گرتەوە دەستیان کرد بە وێناکردنی بەناوبانگترین کەسایەتییەکان کە جێپەنجەیەکی بێ نرخیان لەسەر کولتوور و میراتی مێژوویی ئەرمینیا بەجێھێشتووە. لە ماوەی ساڵی ١٩٩٩ تا ٢٠١٠ دراوی بانکی بە بڕی ٥٠، ١٠٠، ٥٠٠، ١٠٠٠، ٥ ھەزار، ١٠ ھەزار، ٢٠ ھەزار، ١٠٠ ھەزار درام لە بازاڕدا بوون. دووی یەکەمیان لەم سەردەمەدا ناسووڕێنەوە. لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٠١ یەکەم دراوی یادگاری بە بڕی ٥٠ ھەزار درام بۆ یادی ١٧٠٠ ساڵەی وەرگرتنی ئایینی مەسیحی وەک ئایینی دەوڵەت لە ئەرمینیا دەرکرا. دیزاینی دراوەکە جیاواز بوو لەو چەمکە گشتییەی کە بۆ زنجیرەی دووەمی دراوەکانی ئەرمینیا وەرگیرا. دراوەکانی زنجیرەی دووەم، لەنێویاندا دراوی یادگاری، لە شێوەی دووبارە چاپکردنەوەدا دووبارە دەرکرانەوە، بە پابەندبوون بە دیزاینی گشتی و ھەروەھا نووسراوەکان. لە پرۆسەی دووبارە چاپکردنەوەدا گرنگییەکی تایبەت بە باشترکردنی ئاسایشی دراوەکان و باشترکردنی کوالیتی گشتییان درا. نزیکەی ھەموو دەستکەوتەکانی تەکنەلۆژیای ئاسایشی مۆدێرن – ڤاڕنیشکردن، بەکارھێنانی ھۆلۆگرام، OVI و ھتد – خرایە ڕوو. ژمارەی تایبەتمەندییە ئەمنییەکان لە ئێستادا دەگاتە ١٧ تایبەتمەندی، ھەر بۆیە ئەرمەنی دراوەکان توانای ئەوەیان ھەیە کە بەرزترین ستانداردەکان بەدی بھێنن کە لە چاپی ئاسایشدا وەرگیراون. گرنگترین کار لە کاتی دوا چاپکردنەوەی دراوی دراوی ١ ٠٠٠، ٥ ٠٠٠، ١٠ ٠٠٠ و ٢٠ ٠٠٠ درامدا ئەنجامدرا. ھەموو توخمەکانی دیزاین باشتر و چەسپێنران؛ تایبەتمەندییە ئەمنییە مۆدێرنەکان نەک تەنھا لە ڕووی پێشەوە، بەڵکو لە پشتەوەی دراوەکانیشدا دەرکەوتن. ئەم کارە ستایشی زۆری کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەدەستھێناوە. بە تایبەتی لە کۆنفرانسی نێودەوڵەتی دراوی بانکی لە سەنگافورە لە ساڵی ٢٠١١ ئەم ڕێبازە بە پەیوەندیدار و کاریگەر ھەژمار کرا. سووڕانەوەی ئێستا بەبێ سووڕانەوەی دراوەکان ئەستەمە خەیاڵ بکرێت. یەکەم زنجیرەی دراوی سووڕاوە لە ساڵی ١٩٩٤ لە ئەرمینیا دەرچوو، ئەوانە ئەو دراوانە بوون کە بەھای ناوەکی ١٠، ٢٠، ٥٠ لوما و ١، ٣، ٥، ١٠ درام بوون. جگە لەوەش لە ساڵی ٢٠٠٣ەوە دراوی زنجیرەی دووەم بە بەھای ناوەکی ١٠، ٢٠، ٥٠، ١٠٠، ٢٠٠، ٥٠٠ درام دەرچووە. بەرزترین بەھای ناوەکی زنجیرەکە کە ٥٠٠ درامە بە مەبەستی گۆڕینی دراوەکان دەرچووە بە ھەمان بەھای ناوەکی. ھەموو دراوەکان جگە لە ١٠، ٢٠، ٥٠ لوما و ١، ٣، ٥ درام کە بەھۆی بەرزی ھەڵاوسان لەو کاتەدا بە خێرایی پەیوەندییان لەدەست دا، چەندین جار لێیان درا. سێیەم زنجیرەی دراوی درامی ئەرمینیا لە ساڵی ٢٠١٨ دەرچوو، بۆ ئاھەنگگێڕان بەبۆنەی ٢٥ ساڵەی دراوی نیشتمانی ئەرمینیا. ھەموو دراوەکان بۆ ئەم زنجیرەیە ھەمان ژمارەکانی پێشوویەتی جگە لە دراوی ٢٠٠٠ درام کە دراوێکی تازە ناسێنراوە. بۆ ئەم زنجیرەیە دووبارە دەرچووی دراوی ٥٠ ھەزار درام و نەھێشتنی دراوی ١٠٠ ھەزار درامی بۆ ئەم دەرچوونە دەرکرایەوە. سێ ئایینەکەی یەکەم، ١٠٬٠٠٠ ֏، ٢٠٬٠٠٠ ֏ و ٥٠٬٠٠٠ ֏، لە ٢٢ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ دەرچوون. سێ ئایینەکەی کۆتایی، ١٠٠٠ ֏، ٢٠٠٠ ֏ و ٥٬٠٠٠ ֏ لە ٢٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨ دەرچوون[٢] لە ساڵی ١٩٩٦–٩٧، دراوی یادەوەری سووڕانەوە (دوو دراوی مس-نیکل کە تایبەتە بە ٣٢ھەمین ئۆڵۆمپیادی شەترەنج و ١٠٠ ساڵەی لەدایکبوونی چارێنتس، و دراوێکی زێڕین کە تایبەتە بە خوداوەندە ئاناھیت) بۆ یەکەمجار دەرکرا. ژمارەی داھاتووی دراوی یادەوەری لە ساڵی ٢٠١٢ جێگەی سەرنج بوو چونکە بۆ یەکەمجار چەمکێکی سەرنجڕاکێش و مۆدێرن جێبەجێ دەکرا. جگە لە ٥٠ دراوی سووڕانەوەی درام بە دیزاینی ستاندارد، دراوی یادگاری بە تایبەتمەندی ھاوشێوە دەرچووە وەک تایبەت بە ١٠ ناوچەی ئەرمینیا و یەریڤانی پایتەختی ئەرمینیا. پێشەوەی ئەم دراوانە تایبەتترین وێنەکانی پەیوەست بەو ناوچانەی کە نوێنەرایەتی دەکەن، نیشان دەدا. ھەموو دراوەکانی یادگاری لە سووڕانەوەدان بە یەکسانی لەگەڵ ستانداردەکان و سەرچاوەیەکی باشن بۆ زیادبوونی سەرنجی کۆکەرەوەکان. لە پێناو فێربوون لە ئەزموونی وڵاتانی وەک ئەمریکا، نەمسا، کەنەدا و ھتد، لە ساڵی ٢٠١١ەوە بانکی ناوەندی ئەرمینیا خەریکی دەرکردنی دراوی زیوینی زنجیرەی «کەشتیی نوح» بووە. ئەم دراوانە نوێنەرایەتی ٧ پۆلی کێش دەکەن لە ١/٤ ئۆنسەوە تا ٥ کیلۆگرام. مەبەست لەم پڕۆژەیە بۆ ڕەخساندنی دەرفەتە بۆ ماڵان بۆ وەبەرھێنانی پارەی زیادەیان لە دراوی زیودا. بابەتێکی باش ھەڵبژێردراوی ژمارەکە و ھەروەھا کوالێتییەکی نایاب وای کرد بتوانرێت زیاتر لە ملیۆن پارچە لەم دراوانە تەنھا لە ماوەی ساڵێکدا بفرۆشرێت. چەمکی ڕەنگدانەوەی گرنگترین لایەنە کولتووری و مێژوویییەکان لەسەر دراو و دراوەکان بە ڕوونیترین و زیندووترین شێوە لە دەرکردنی دراوی کۆکەرەوەدا بەدی دێت. لە ساڵی ١٩٩٤ تا ئێستا زیاتر لە ١٧٠ دراوی کۆکەرەوەی کوالیتی بەرز دەرچووە. ئەم دراوانە تایبەتن بە دەوڵەتی ئەرمینیا، ژەنەڕاڵە گەورەکانی ئەرمەنستان، مێژووی دراوی ئەرمینیا، پێکھێنانی ھێزە چەکدارەکانی ئەرمینیا. ھەروەھا چەندین دراو بۆ یادی لەدایکبوونی کەسانی بەناوبانگی زانست و ئەدەب و ڕۆشنبیری و وەرزش دەرکراون. زۆر گرنگی بە بەھا مەسیحییەکان دەدرێت: ئەمانە پەرستگا و کڵێسا کۆنەکانن، و بەھا ڕۆحییەکانی ڕابردوون. جۆراوجۆری ئاژەڵەکان و ژیانی ڕوەک لەو پرسانەدا ڕەنگ دەداتەوە کە باس لە جۆرە دەگمەن و ناوازەکانی گیانلەبەران و ڕوەکی ئەرمینیا دەکەن. کاری پلان بۆ داڕێژراو و سیستماتیک بۆ باشترکردنی کوالیتی دراو و دراوەکان لە ئەرمینیا نەدەکرا بە بێ نرخ بھێڵرێتەوە. زۆرێک لە ژمارەکان لە بەناوبانگترین کۆڕبەندی نێودەوڵەتیی دراوسازی خەڵاتیان بەدەستھێناوە. ئەم کتێبە تایبەتە بە یادی بیستەمین ساڵیادی درامی ئەرمەنی، گشتگیرترین لیستی ژمارەکانی دراو و دراوی ئەرمینیا لەخۆدەگرێت. ھیوادارین ئەم کارە سەرنجڕاکێش و بەسوود بێت نەک تەنھا بۆ زانایانی دراو، بەڵکو بۆ ئەو کەسانەی کە گرنگی بە ئەرمینیا دەدەن بەو کولتوور و مێژووە دەوڵەمەندەیەوە[٣][٤]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «AFI members». AFI Global. 2011-10-10. لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی شوباتی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە 2012-02-23 ھێنراوە.
{{cite web}}
: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=
و|archive-url=
دیاری کراوە (یارمەتی) - ^ "Arguments in Armenia over new banknote design". Jam News. November 27, 2017. Archived from the original on 12ی Januaryی 2018. Retrieved 26ی Julyی 2022.
{{cite news}}
: Check date values in:|access-date=
و|archive-date=
(help); Unknown parameter|ناونیشانی ئەرشیڤ=
ignored (help) - ^ Notes and Coins of The Republic of Armenia
- ^ «Banknotes And Coins». Cba.am. لە 2022-04-20 ھێنراوە.
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە بانکی ناوەندیی ئەرمەنستان تێدایە. |