سەرچاوەی ویکیپیدیا:خراپکاری ببینە

{{پپ}}
{{سیاسەتی ڕەسمی}}
<div style="text-align:justify;">
ھەرجۆرە دەستکاری وەک زیادکردن، لابردن یا تێکەڵ کردن بە ''مەبەستی'' سووککردنی ویکیپیدیا بێت، یا لەئەنجامدا ئەوە بێتە ئاڕا، '''خراپکاری''' لە قەڵەم دەدرێت. لەگەڵ خراپکاری ڕێکەوتن ''ناکرێت'' و ''نابێ بکرێت''. زۆرترین شێوەکانی خراپکاری ئەمانەن: زیادکردنی قسەی سووک، بەتاڵکردنی پەڕە و دادانی دەقێ بێ مانا.

ھەرجۆرە ھەوڵێک بە [[:en:Wikipedia:Assume good faith|گومانی چاکە]] بۆ پێشخستنی زانستنامەکە، ئەگەرچی لە تەواو نەبێت و لە شوێنی خۆیدا نەبێت، ''نابێ خراپکاری لەقەڵەم بدرێت''. تەنانەت دەستکارییەکی خراپ کە گۆمانی خراپەی ڕوون نەبێ، خراپکاری نییە. بۆ نموونە، زیادکردنی ڕوانگەی تاکەکەسی بە وتار، بۆ یەکجار خراپکاری نییە، بەڵام دووبارە دانانەوەی دوای ئاگادارکردنەوە لە ھەڵەبوونی، ئەوە خراپکارییە. ھەموو خراپکارییەکان ڕوون و ئاشکرا و بەرچاو نیین ھەروا ھەموو گۆڕانکارییە گەورەکان و پڕکێشەکان خراپکاری نین. سەرنج و وردبوونەوە تایبەتی دەوێ بۆ لێککردنەوەی دەستکاری بەسوود (لە شوێنی ھەڵە، یا بە شێوەی نەزانانە) لەگەڵ خراپکاریدا.

وەرنە ڕیزی بەرگریکەران لە خراپکاری لە ویکیپیدیادا. ئەگەر بەکارھێنەرێکتان دیت کە لە ویکیپیدیا خراپکاری دەکات، دەستکارییەکان بگەڕێننەوە، ھەروا دەبێ ئاگاداری بدەن بەو بەکارھێنەرە (لە خوارەوە سەبارەت بەوە زیاتر بخوێنە). ئەو بەکارھێنەرانەی لەگەڵ ئاگادارکردنەوەیان، یەک لەدوای یەک خراپکاری دەکەن لە ویکیپیدیا،  دەبێ گوزارشت بکرێن بۆ [[ویکیپیدیا:بەڕێوبەران|ڕێکخراوەی بەڕێوبەران]] بۆ بەرگری لە خراپکاری، و بەڕێوبەر دەبێ ئەوانە [[:en:Wikipedia:Blocking policy|بەربەست]] بکات. لەیادتان بێت کە ئاگادارکردنەوە ھەمیشە پێویست نییە؛ ھەژماری وا ھەیە کە تەنھا بە مەبەستی خراپکاری درووستکراون، ئاشکرایە ئاگادارکردنەوەی ئەوانە بێسوود دەبێت.

== دۆزینەوەی خراپکاری ==
باشترین رێگە بۆ دۆزینەوە و ئاشکراکردنی خراپکاری، چاودێری کردنی [[تایبەت:recentchanges|دوایین گۆڕانکارییەکانە]] (یا [[تایبەت:watchlist|لیستی چاودێری]]). دیتنی ئەو پەڕانەی [[:en:Help:What links here|بەستەریان داوە بێرەۆە]] بۆ ئەو پەڕانەی "''<nowiki>[[نێوی بەستەر]]</nowiki>"، "<nowiki>http://www.example.com</nowiki> سەردێڕی بەستەر"، "<nowiki>== دەقی سەردێڕ ==</nowiki>"، "پەڕگە:نموونە.jpg"'' و "''میدیا:نموونە.ogg''" بگەڕێی.

[[:en:Wikipedia:Automatic edit summaries|پوختەی دەستکاری خۆکار]] دەتوانێ یارمەتی بدات بۆ ئاسانتر دۆزینەوەی خراپکارییەکان، لەبەر ئەوەی ئەو کەسانەی خراپکاری دەکەن بەدەگمەن (قەد) پوختەی دەستکاری نانووسن، بۆیە سیستەمی ویکی خۆکار پوختەی دەستکاری بۆ ھێندێ لەوانە زیاد دەکات. بۆ نموونە کاتێ ھەموو دەقەکانی پەڕەیەک بسڕیەوە و پاشەکەوتی بکەی، خۆکار لە پۆختەی دەستکاریدا دەنووسرە "پەڕەکە ئاوەڵا کرا"؛ بۆ زانیاریی زیاتر بڕوانە [[:en:Wikipedia:Automatic edit summaries|پوختەی دەستکاری خۆکار]]. لەیادت بێ کە تەنھا ھێندێ لە دەستکارییەکان کە بەم شێوە نیشان دەکرێن، خراپکاریین، نەک ھەموویان؛ بۆیە نابێ بێ سەرنج پووچەڵ کرێنەوە.

== ھەڵسوکەوت لەگەڵ خراپکاری، وەڵام دانەوە ==
ئەگەر لە وتارێکدا خراپکاریت بەرچاوکەوت، ساکارترین کار ئەوەیە کە لایبەریت. بەڵام وریا ببە! جاری وایە خراپکاری ون دەبێ؛ لە وتارێکدا خراپکاری دەکرێت و بەکارھێنەرێکی دیکە بێ ئەوەی بەو خراپکارییە بزانێت دەستکارییەکی دیکەی پەڕەکە دەکات؛ بەم شێوە خراپکاری لە نێوان دەستکارییەکان ون دەبێت و بە ئاسانی ناکرێ گەڕاندنەوەی بکرێ یا پووچەڵ بکرێتەوە.

ھێندێ جار، بۆتەکان ھەوڵی چاککردنەوەی گۆڕانکارییە نەخوازراوەکان دەدەن. کاتی گەڕاندنەوە، بەباشی سەرنجی [[یارمەتی:مێژووی پەڕە|مێژووی پەڕە]] بدەن تا دڵنیابن کە بۆ وەشانێکی خاوێنی [[:en:Help:Reverting|دەگەڕێننەوە]]. ئەگەر ناتوانی دڵنیابیت، باشترین پێشنیاری خۆت لە پەڕەی لێداندا بنووسە تاکوو کەسێک کە شارەزاترە لە بوارەکەدا، بەوە ڕابگات؛ یا دەتوانی گەڕاندنەوە نەکەیت و بۆخۆت بە دەستکاریکردن، خراپکارییەکان لابەریت.
<!--If you see vandalism on a list of changes (such as your watchlist), then revert it immediately. You may use the "undo" button (and the automatic edit summary it generates), and mark the change as minor. It may be helpful to check the page history to determine whether other recent edits by the same or other editors also represent vandalism. Repair all vandalism you can identify. -->
لە وتارێکی نوێدا ئەگەر ھەموو پێداچوونەوەکانی ھەر خراپکاری تێدایە و ناکرێ گەڕانەوە بکەیت بۆ وەشانێکی خاوێن، [[ویکیپیدیا:پێوەرەکانی سڕینەوەی خێرا|'''تاگی سڕینەوەی خێرای''']] لێبدە.

بۆ ئاسانترکردنەوەی گەڕاندنەوەی خراپکارییەکان، دەتوانی داوای مافی بەکارھێنانی تایبەتمەندیی [[:en:Wikipedia:Rollback feature|گەڕاندنەوە]] بکەیت (ئەگەر ھەژمارت ھەیە). ئەم تایبەتمەندییە ڕێگە دەدات کە چەن دوایین دەستکاریی بەکارھێنەرێک لەسەر پەڕەیەک بە تەنھا یەک کرتە پووچەڵ بکەیتەوە. بڕوانە: [[ویکیپیدیا:داواکردنی ماف]].

ئەگەر دیتت بەکارھێنەرێک ھەوڵی خراپکاری داوە، لە ھەنگاوی یەکم،  بڕوانە '''[[یارمەتی:بەشدارییەکانی بەکارهێنەر|پەڕەی بەشدارییەکانی]]''' ئەو بەکارھێنەرە (کاتێ لە پەڕەی بەکارھێنەردای، لە بەرپاڵی ڕاستەوە کرتە بکە سەر "بەشدارییەکانی بەکارھێنەر"). ئەگەر دیتت کە ھەموو یا زۆربەی بەشدارییەکانی وەک خراپکاری وایە، دەبێ بەخێرایی [[ویکیپیدیا:بەڕێوبەران|بەڕێوبەران]] بۆ بەرگری ئاگاداربکەیتەوە. ھەڵبەت دەتوانی پێش ئەوە، تاگی ئاگادارکردنەوە لە '''پەڕەی لێدوانی بەکارھێنەردا''' دابنەیت، بەڵام وەک ڕووی داوە، بەکارھێنەر ئەوەی ناھێڵێتەوە و تەنھا لە پەڕەی مێژوودا ئاسەواری دەمینێت. ئەگەر دوای ئەو ئاگادار کردنەوە، ئەو بەکارھێنەرە ھەر بەردەوام بوو لە خراپکاری، ئینجا دەتوانی بە دڵنیایەوە [[ویکیپیدیا:بەڕێوبەران|بەڕێوبەران]] ئاگادار بکەیتەوە؛ بەرێوبەر لەسەر بەربەست کردنی، بڕیاردەدات.

بۆ خراپکاری دووپاتکراو لەلایەن ناونیشانی ئای-پی نەناسراوەوە، دەتوانی لە چەن ماڵپەر لەسەر ئینتەرنەت (وەک: http://www.domaintools.com) کەڵک وەرگریت بۆ ئەوەی بزانی کێیە یان لە کوێڕایە.
<!--For repeated vandalism by an anonymous IP address, it is helpful to take the following additional steps:

   1. Trace the IP address (e.g. http://www.domaintools.com) and add {{whois|Name of owner}} to the user talk page of the address. If it appears to be a shared IP address, add {{SharedIP|Name of owner}} or {{SharedIPEDU|Name of owner}}. The OrgName on the IP trace result should be used as the Name of owner parameter in the above three templates.
   2. For repetitive anonymous vandalism, particularly where registered to a school or other kind of responsive ISP, consider listing it on Wikipedia:Abuse response.
-->

=== خراپکاری بێبـڕانەوە (داڕێژە و سی-ئێس-ئێس) ===
ئەگەر کردەوەیەکی خراپکاریی بێبڕانەوە بێت، یان ھێچ نیشانێکی لە پەڕەی مێژوودا لێ نەبینیت، یا دەستگەیشتنت بۆ تابەکانی پەڕەی مێژوو یان دەستکاری بەربەست بکات، ئەوە لەوانەیە جۆرێک خراپکاری لە شێوەی داڕێژە یا سی-ئێس-ئێس (CSS) بێت. چاککردنەوەی ئەم خراپکارییەک دژوار نییە، بەڵام لەوانەیە سەرسووڕھێنەر بێت.

کاتێ خراپکارییەکە دەستگەیشتنی بە تابی "مێژوو" یان "دەستکاری" بەربەست کردووە، دەتوانی لە قەدبـڕی تەختەکلیل کەڵک وەربگریت؛ بۆ تابی مێژوو ''shift-alt-h''  و بۆ تابی دەستکاری ''shift-alt-e'' لێبدە. دەتوانی لە ئامرازەکانی چادوێریی خراپکاری سوود وەربگریت. ئەگەر لە پێشدا ئەو پەڕەت زیادکردبێتە سەر یەکێ لە لیستەکانت (چاودێری یان بەشدارییەکانت)، دەتوانی لەوێڕا بگەییتە شوێنی مەبەست. ساکارترین ڕێگە ئەوەیە کە لەم ناونیشانەیە خوارەوەدا لە جێگەی XXX ناوی وتارەکە بنووسە؛ لە جێگەی YYY بە پێی مەبەستت edit یان history بنووسە.{{ltr}}
<code><nowiki>http://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=XXX&action=YYY</nowiki>
</code>
</div>

ئەگەر ھیچ دەستکارییەکی پەیوەندیدار بە خراپکاری لە پەڕەی مێژووی وتاردا نابینرێت، بەڵام لە وتارەکەدا خراپکاریی کراوە، لەوانەیە ھۆ و سەرچاوەی ئەو خراپکارییە یەکێک لە داڕێژە بەکارھێنراوەکان، لەو وتارەدا بێت. داڕێژەکان پەڕەیەکی چکۆلەی ویکیپیدیایە کە بۆ ئەوەی بەشێک بن لە پەڕەکانی دیکە دابین کراون؛ کاتێ سەردانی پەڕەیەک دەکەی، ئەگەر کۆدی دارێژە تێیدا بەکارھەتبێت، سەرجەم ناوەڕۆکی ئەو داڕیژە لەو پەڕەدا دەبینیت، لەگەڵ ھەر خراپکارییەک کە تێیداکرابێت. بۆ دۆزینەوەی خراپکاری لە داڕێژەدا، تابی دەستکاریی وتارەکە لێبدە؛ لە خوار خوارەوە (لە خوار چوارچێوەی دەستکاری) ناوی داڕێژە بەکارھێنراوەکان لەو پەڕەدا ڕیزکراون، وەک ''<nowiki>{{ناوی داڕێژە}}</nowiki>'' یا ''<nowiki>{{ناوی داڕێژە|یەکەم|دووھەم}}</nowiki>''، بۆ گەیشتن بە پەڕەی سەرچاوەی داڕێژە دەبێ بڕۆیتە '''داڕێژە:نای داڕێژە''' (قاڵب:ناوی قاڵب). دەتوانی لەوێدا خراپکارییەکان چاک بکەیتەوە. ئینجا بۆ دیتنی گۆڕانکارییەکان لە وتارە ھەوەڵیەکەدا، نەختێک ڕاوەستە و پەڕەکە نوێ بکەوە؛ دەبینیت کە خراپکارییەکە نەماوە.

== ھەڵسوکەوت لەگەڵ خراپکاری، وەڵام نەدانەوە ==
<!--کاتێ لە وتارێکدا خراپکاری کرا، بۆ سڕینەوەی خێرا پێشنیاری مەکەن. ئەوە وەک ئەوە وایە مناڵێک خۆی پیس کات..... -->
باوەشێنی ئاگر تەنھا باروودۆخەکە خراپتر دەکات. [[:en:Wikipedia:Do not insult the vandals|سووکایەتی مەکە]] بە خراپکار؛ ئەگر کەسێک خراپکاری دەکات و خۆی لە ھەڵەبوونی ئاگایە، سووکایەتی کردن پێی، وەک ھاندانیەتی بۆ خراپکاری زیاتر. زیادە لەوە، [[:en:Wikipedia:No personal attacks|ویکیپیدیا شوێنی پێکدادانی تاکەکەسی نییە]] و [[:en:Wikipedia:What Wikipedia is not#BATTLE|ئێرە مەیدانی شەر نیێە]]. ھەمیشە لە یادت بێت کە [[:en:Two wrongs make a right|دوو ه‏‏‏ە‏‏‏ڵە قەت یەک درووستی پێک ناهێننن]]. لە جیاتی ئەوە، گۆزارشتی خراپکاری بدە بە [[ویکیپیدیا:بەڕێوبەران|بەڕێوبەران]] و ئەوان درێژە دەدەن بە پرۆسەکە.

لە بەکارھێنانی وشەی "خراپکار"، بۆ ئەو کەسانەی بە بڕوای ئێوە خراپکارییان کردووە، پارێز بکەن. بێگومان ئەوە بێسوود دەبێت. لەباتی ئەوە بیر و ڕای خۆت سەبارەت بەو گۆڕانکارییە، نەک سەبارەت بە کەسایەتیی بەکارھێنەر، لە پەڕەی '''لێدواندا''' بنووسە.

== ئاگادارکردنەوەکان ==
دوای ئەوەی بەکارھێنەرێک دوای ئاگادارکردنەوەشی ھەر لە خراپەکاری بەردەوام بوو، ئەوا بەربەست دەکرێت. خراپکاری سوود بە ھیچ لایەک ناگەێنێت و [[ویکیپیدیا:قسەی ناڕاست دروست مەکە|زۆرجار ویکیپیدیا تووشی کێشەی یاسایی دەکات]].

== جۆرەکانی خراپکاری ==
{{سیاسەتەکان و ڕێساکانی ویکیپیدیا}}