لۆگۆ
.svg){kind=logo}
لۆگۆ (کە کورتکراوەی لۆگۆتایپ) بریتییە لە نیشانەیەکی گرافیکی، نیشانە، یان ھێمایەک کە بەکاردێت بۆ یارمەتیدانی خەڵک بۆ ناسینەوە و بیرھێنانەوەی براندێک یان ڕێکخراوێک. دەتوانێت دیزاینێکی ئەبستراکت یان مەجازی بێت یان دەقی ناوەکە لەخۆبگرێت، وەک لە ھێماکانی وشەدا دەبینرێت.[١]
لە ڕووی مێژوویییەوە، لە تایپکردنی کانزای گەرمدا، لۆگۆتایپ ئاماژەی بە تاکە وشەیەک دەکرد کە وەک یەک پارچە جۆر کاست کراوە (وەک "The" لە ATF Garamond)، بە پێچەوانەی بەستنەوە، کە دوو پیت یان زیاتر بەیەکەوە دەبەستێتەوە بەڵام وشەیەک پێکناھێنێت. ھەروەھا ئەم زاراوەیە درێژ بووەوە بۆ تایپفایس یان کۆلۆفۆنی ناوازە دانراو و ڕێکخراو. ئەمڕۆ زۆرجار لۆگۆی کۆمپانیایەک وەک نیشانەی بازرگانی یان براندەکەی سەیر دەکرێت.[٢]
ئیتیمۆلۆژی
[دەستکاری]فەرھەنگی ئیتیمۆلۆژیای ئۆنلاین دۆگلاس ھارپەر دەڵێت کە زاراوەی 'لۆگۆ' کە لە ساڵی ١٩٣٧ بەکارھاتووە «پێدەچێت کورتکردنەوەی لۆگۆگرام بێت».
مێژوو
[دەستکاری]زۆرێک لە داھێنان و تەکنیکەکان یارمەتیدەر بوون لە داڕشتنی لۆگۆکانی ئەمڕۆ. لەوانە مۆری سلندەری کۆن لە دەوروبەری ٢٣٠٠ پێش زایین، دراوەکانی نزیکەی ٦٠٠ پێش زایین، سیستەمی نووسینی جۆراوجۆر، ئاڵای چەک، نیشانە ئاوییەکان، نیشانەی زیو و تەکنەلۆژیای چاپکردن.
کاتێک شۆڕشی پیشەسازی لە سەدەی ١٨ و ١٩ کۆمەڵگەی ڕۆژاوای لە کشتوکاڵەوە بۆ پیشەسازی گۆڕی، فۆتۆگرافی و چاپکردن ڕۆڵی گەورەیان لە دروستکردنی پیشەسازی ڕێکلامدا ھەبوو. ئەم پیشەسازییە دەستی کرد بە تێکەڵکردنی دەق و وێنە لە لاپەڕەکاندا. لە ھەمان کاتدا تایپۆگرافی (ستایل و دیزاینی دەق) لە فۆنتێکی سادە و کلاسیکی کە لە کتێبەکاندا بەکاردەھێنرا، دەگۆڕا بۆ فۆنتەکانی سەرنجڕاکێشتر و دیکۆراتی کە لە پۆستەرەکاندا بەکاردەھێنران.
ھونەریش لە پەرەسەندندا بوو. دەستی پێکرد نەک تەنھا وەک ڕازاندنەوە یان چیرۆکگێڕان بەڵکو وەک ڕێگەیەک بۆ جیاکردنەوەی براند و بەرھەمە جیاوازەکان بۆ چینی ناوەڕاستی گەشەسەندوو. تا ساڵی ١٨٩٠ لە ئەمریکا ٧٠٠ کۆمپانیای چاپکردن ھەبوون کە زیاتر لە ٨ ھەزار کرێکاریان ھەبووە. زۆرجار، شانازیی ئەو ھونەرە بۆ کۆمپانیاکانی چاپکردن دەچوو نەک ئەو تاکە ھونەرمەندانەی کە کارەکەیان ئەنجامدا.
ھونەرمەندان و کۆمپانیاکانی چاپخانە، وەک ڕۆشۆن لە فەڕەنسا لە ساڵانی ١٨٤٠، جۆزێف مۆرس لە نیویۆرک لە ساڵانی ١٨٥٠، فرێدریک واکەر لە ئینگلتەرا لە ساڵانی ١٨٧٠ و جووڵس شێرێت لە فەرەنسا لە ساڵانی ١٨٧٠، شێوازێکی نوێی ھونەریان پەرەپێدا. ئەم شێوازە ڕەنگی گەشاوە و تەختی بەکارھێناوە و زیاتر بووە لە تەنھا وێنەی ورد و واقیعی. کتێب و ڕۆژنامە و گۆڤارەکانی منداڵان ھەریەکەیان شێوازی ناوازەی خۆیان پەرەپێدا لەگەڵ ھەرزانبوونی چاپکردن و بەرزبوونەوەی ڕێژەی خوێندەواری و گۆڕانی شێوازە بینراوەکان. بزووتنەوەی ھونەر و پیشەسازی لە کۆتایی سەدەی نۆزدەھەمدا وەڵامی شێوازە سەروو بەرزەکانی ڤیکتۆریای دایەوە بە گرنگیدان بە کاری دەستی و کوالیتی ڕاستگۆیانە، ئەمەش بووە ھۆی دروستکردنی لۆگۆی ناوازە.
تا ساڵانی ١٩٥٠ مۆدێرنیزم لە بزووتنەوەیەکی ھونەری ئەورووپییەوە ڕۆیشت بۆ شێوازێکی بازرگانی جیھانی. لۆگۆی مۆدێرنیستی کە بە سادەیی و ڕوونی ناسراوە، بووە جێی بایەخ. ئەم شێوازە بە باشی لەگەڵ سەردەمی نوێی میدیای گشتی لە ڕێگەی تەلەڤیزیۆن و چاپی باشتر و پێشکەوتنی دیجیتاڵییەوە کاردەکات، ئەمەش دوای بیرۆکەی لودویگ میس ڤان دێر ڕۆھی ھات کە «کەمتر زیاترە».
لۆگۆی ھاوچەرخ
[دەستکاری]
سەردەمی مۆدێرن بۆ دیزاینی لۆگۆ لە ساڵانی ١٨٧٠ بە یەکەم لۆگۆی ئەبستراکت دەستی پێکرد کە سێگۆشەی سووری باس بوو. تا ساڵی ٢٠١٤ زۆرێک لە کۆمپانیاکان، بەرھەمەکان، براندەکان، خزمەتگوزارییەکان و گرووپەکانی دیکە لۆگۆ بەکاردەھێنن کە نیشانە (یان ئایکۆن)، ھێمایەک (یان نیشانەیەک)، یان تێکەڵەیەک لە ھەردووکی لەخۆدەگرن. بەھۆی ئەمەوە تەنھا چەند ھێمایەک لەو ھێما زۆرانەی کە ئەمڕۆ بەکاردەھێنرێن، بەبێ ناو دەناسرێنەوە.
زۆرجار لۆگۆیەکی کاریگەر نیشانەیەک یان ھێمایەک لەگەڵ ناوی کۆمپانیاکە (کە پێی دەوترێت لۆگۆتایپ) تێکەڵ دەکات بۆ ئەوەی ناوەکە زیاتر لە گرافیکەکە دەربکەوێت. ھەروەھا دیزاینی ناوازە بە پیت و ڕەنگ و توخمە گرافیکییەکانی تر بەکاردەھێنێت.
ئایدیۆگرام و ھێماکان ھەندێک جار دەتوانن کاریگەرتر بن لە ناوی نووسراو، بە تایبەت بۆ بازاڕە جیھانییەکان کە ڕەنگە لۆگۆیەک بە چەندین زمانی جیاواز ببینرێت. بۆ نموونە ڕەنگە ناوێک کە بە زمانی عەرەبی بنووسرێت لە وڵاتانی ئەورووپادا بەو مانایە نەبێت، بەڵام دەتوانرێت ھێمایەک بە شێوەیەکی گشتگیر بناسرێتەوە. ھەر لەبەر ئەمەشە ھێماکانی وەک خاچی سوور کە لە وڵاتانی موسڵمان بە مانگی سوور و لە ئیسرائیل بە ئەستێرەی سووری داود ناسراوە، زۆر باش کاردەکەن. ئەم ھێمایانە لە سەرانسەری جیھاندا ناسراون و پێویستیان بە ھیچ دەقێکی زیادە نییە بۆ گەیاندنی پەیامەکەیان.
ئایا دەزانی دیزاینی لۆگۆ دەتوانێت کاریگەری لەسەر چۆنییەتی ھەستکردن بە متمانە و متمانەپێکراوی براندێک ھەبێت؟
زۆرجار ئامانجی براندکردنە کە مارکێتینگ کاریگەر بکات لە سەرانسەری زمانە جیاوازەکاندا. بۆ نموونە لۆگۆی کۆکاکۆلا لە سەرانسەری جیھاندا دەناسرێتەوە، تەنانەت کاتێک ناوەکە بە ئەلفوبێی جیاواز نووسراوە. ئەمەش بەھۆی ڕەنگە جیاوازەکانی و دیزاینی «شەپۆلی شریت»ەوەیە. دەقی ئەسڵی بە سپێنسەری سکریپت نووسراوە، کە شێوازێکی بەناوبانگ بوو لەو کاتەی لۆگۆی کۆکاکۆلا دروست کرا.
دیزاینی لۆگۆ
[دەستکاری]لۆگۆ بەشێکی سەرەکییە لە دیزاینی گرافیک چونکە بە شێوەیەکی بینراو نوێنەرایەتی ڕێکخراوێک دەکات. پارچەی سەرەکییە لە سیستەمێکی ئاڵۆزی ناسینەوە کە پێویستی بە کارکردنە لە سەرانسەری ھەموو پەیوەندییەکانی ڕێکخراوێکدا. دیزاینکردنی لۆگۆ و جێگیرکردنیان لە سیستەمێکی ناسنامەی بینراودا ھەم چالاکە و ھەم گرنگە.
دەتوانرێت لۆگۆکان بۆ سێ جۆر پۆلبەندی بکرێت:
- ئایدیۆگرافەکان: فۆڕمی تەواو ئەبستراکت، وەک لۆگۆی چەییز بانک.
- وێنەیی: دیزاینی ئایکۆنی، نوێنەرایەتی.
- لۆگۆتایپ (یان ھێمای وشە): ناو یان سەرەتای ناو کۆمپانیاکە پیشان بدە.
ئەم توخمانە دەتوانرێت بە شێوەیەکی دیاریکراو کۆبکرێنەوە، کە پێی دەوترێت لۆگۆ قفڵکردن، کە توخمەکان بەیەکەوە "قفڵ" دەکرێن و نابێت بە تاک جیابکرێنەوە یان قەبارەیان بگۆڕدرێت.
بەو پێیەی لۆگۆکان نوێنەرایەتی براندی کۆمپانیایەک دەکەن و یارمەتیدەرن لە ناسینەوەی خێرای کڕیاران، بەگشتی بیرۆکەیەکی باش نییە کە زۆرجار دیزاینیان بکەیتەوە.
پیشەی دیزاینی لۆگۆ لە ساڵانی ١٩٥٠ەوە گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە، بەشێکی بەھۆی بزووتنەوەی مۆدێرنیستی ئەمریکاوە دەگەڕێتەوە. سێ پێشەنگی سەرەکی لە بواری دیزاینی لۆگۆ و ناسنامەی کۆمپانیاکان لەم سەردەمەدا بریتین لە:
١. چێرمایف و گەیسمار: ئەم کۆمپانیایە چەندین لۆگۆی ئایکۆنی دروست کردووە، لەوانە Chase Bank (1964)، Mobil Oil (1965)، PBS (1984)، NBC (1986)، و National Geographic (2003). دیزاینە سادە و بوێرەکانیان تا ئەمڕۆش لە بەکارھێناندا ماونەتەوە. ھەروەھا لۆگۆیان بۆ کتێبخانەی کۆنگرێس و ئاڵوگۆڕی ئارمانی دیزاین کردووە.
٢. پاوڵ ڕاند: بە شێوازی سویسری گرافیک دیزاین ناسراوە، ڕاند لۆگۆی بەناوبانگی بۆ کۆمپانیاکانی IBM و UPS و ABC دروست کردووە. ھەروەھا کارەکانی پۆستەری جۆراوجۆر و ناسنامەی کۆمپانیاکانی لەخۆدەگرێت.
٣. شاول باس: باس چەندین لۆگۆی ناسراوی لە ئەمریکای باکوور دیزاین کردووە، لەوانە لۆگۆی Bell Telephone (1969) و AT&T globe (1983). ھەروەھا لۆگۆی بۆ ھێڵی ئاسمانی کۆنتینێنتاڵ (١٩٦٨)، دیکسی (١٩٦٩) و یونایتد وەیی (١٩٧٢) دروست کردووە، ھەروەھا دواتر بۆ کۆمپانیا ژاپۆنییەکان.
پێشکەوتنێکی گرنگ لە لێکۆڵینەوە لە دیزاینی لۆگۆ، لێکۆڵینەوەی مێژوونووس ئیدیت ئەمیۆت و فەیلەسوف جان لویس ئەزیزوڵڵایە لەسەر نیشانە بازرگانییەکانی فەرەنسی.
ڕەنگی لۆگۆ
[دەستکاری]ڕەنگ بەشێکی گرنگی دیزاینی لۆگۆیە و ڕۆڵێکی بەرچاوی ھەیە لە جیاکردنەوەی براندەکان. ڕەنگەکان دەتوانن کاریگەری قووڵی لەسەر باری دەروونیمان ھەبێت و تەنانەت دەتوانن کاریگەرییان ھەبێت لەسەر ھەست و کاردانەوەکانمان. ئەمەش لەبەر ئەوەیە کە مێشکمان زۆر ھەستیارە بە ڕەنگ و کۆنتراست، ئەمەش یارمەتیدەرمانە بۆ تێبینیکردنی وردەکارییەکان.
ھەروەھا ڕەنگەکان ھەڵگری مانا و پەیوەندی جیاوازن لەسەر بنەمای ھۆکارە کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان. ئەم مانایانە دەتوانن کاریگەرییان ھەبێت لەسەر چۆنییەتی ھەستکردن و ھەڵسەنگاندنی لۆگۆیەک. لەکاتێکدا ڕەنگ گرنگە بۆ ناساندنی براند، بەڵام نابێت دەستوەردان بکات لە کارکردنی لۆگۆیەک. ھەروەھا گرنگە لەبیرت بێت کە مانای ڕەنگەکان دەتوانێت لە نێوان کولتوورەکاندا جیاواز بێت. بۆ نموونە لە ئەمریکا زۆرجار لە لۆگۆکاندا سوور و سپی و شین بەکاردەھێنرێن بۆ گەیاندنی ھەستی نیشتمانپەروەری، بەڵام ڕەنگە وڵاتانی دیکە ڕەنگی جیاواز بەکاربھێنن بۆ دەربڕینی شانازی نەتەوەیی.
ھەڵبژاردنی ڕەنگێک بۆ لۆگۆی ڕێکخراوێک بڕیارێکی چارەنووسسازە و کاریگەری درێژخایەنی ھەیە. یارمەتی جیاکردنەوەی کۆمپانیایەک دەدات لە ڕکابەرەکانی. یەکێک لە ڕێگاکانی ھەڵبژاردنی ڕەنگی لۆگۆی کاریگەر بریتییە لە **نەخشەکێشانی ڕەنگەکان**. ئەمەش بریتییە لە ناسینەوە و نەخشەکێشان و ھەڵسەنگاندنی سیستماتیکی ئەو ڕەنگانەی کە لە لۆگۆکانی ئێستادا لە ھەمان کەرتی پیشەسازیدا بەکاردەھێنرێن. ئەم پرۆسەیە یارمەتیدەرە بۆ تێگەیشتن لە ڕەوتی ڕەنگەکان و ھەڵبژاردنێک کە لە بازاڕدا جیاواز بێت.
پرۆسەی دیزاینی لۆگۆ
[دەستکاری]دروستکردنی لۆگۆیەکی کاریگەر بە شێوەیەکی گشتی ھاوکاری نێوان تیمێکی بازرگانی و ستۆدیۆیەکی دیزاینی گرافیک دەگرێتەوە. پێش دیزاینکردنی لۆگۆکە گرنگە بە ڕوونی چەمک و بەھاکانی براندەکە دیاری بکەیت و لە ئامانجەکان تێبگەیت.
پرۆسەی دیزاینی لۆگۆ بەگشتی ئەم ھەنگاوانە لەخۆدەگرێت:
- توێژینەوە: زانیاری لەسەر براندەکە و پیشەسازییەکەی کۆبکەرەوە.
- چەمکسازی: پەرەپێدانی بیرۆکە و چەمکی سەرەتایی بۆ لۆگۆکە.
- لێکۆڵینەوە لە بەدیلەکان: بژاردەی دیزاین و گۆڕانکارییە جیاوازەکان بکۆڵەرەوە.
- پاڵاوتنی: باشترکردن و کۆتاییھێنان بە دیزاینی ھەڵبژێردراو.
- تاقیکردنەوە: بزانە لۆگۆکە چۆن دەردەکەوێت لە سەرانسەری بەرھەم و کۆنتێکستە جیاوازەکاندا.
- وەرگرتن و بەرھەمھێنان: جێبەجێکردن و بەرھەمھێنانی لۆگۆی کۆتایی.
ھەر ھەنگاوێک یارمەتیدەرە بۆ دڵنیابوون لەوەی کە لۆگۆکە بە شێوەیەکی کاریگەر نوێنەرایەتی براندەکە دەکات و دەنگ دەداتەوە لەگەڵ ئامانجەکان.
لۆگۆی داینامیکی
[دەستکاری]لە ساڵی ١٨٩٨ کۆمپانیای تایەی فەرەنسی میشێلین (Michelin Man)ی ناساند، کە کارەکتەری کارتۆنییە و لە چالاکییە جۆراوجۆرەکانی وەک خواردن و خواردنەوە و وەرزشکردندا نیشان دەدرێت. لە سەرەتای سەدەی بیست و یەکەمدا زۆرێک لە کۆمپانیا گەورەکانی وەک MTV, Nickelodeon, Google, Morton Salt و Saks Fifth Avenue دەستیان کرد بە بەکارھێنانی لۆگۆی داینامیکی کە بەپێی کۆنتێکست یان شوێنەکە دەگۆڕێت.
لۆگۆی گونجاو لەگەڵ ئینتەرنێت
[دەستکاری]کۆمپانیایەک کە لۆگۆتایپ (نیشانەی وشە) بەکاردەھێنێت، لەوانەیە لۆگۆیەکی بوێت کە لەگەڵ ناونیشانی ئینتەرنێتەکەیدا بگونجێت. بۆ لۆگۆتایپی کورت کە تەنھا دوو یان سێ پیتیان ھەیە، باو و ئاسایییە کە کۆمپانیا جیاوازەکان ھەمان پیت بەکاربھێنن. بۆ نموونە لۆگۆی "CA" لەلایەن کۆمپانیای Credit Agricole (بانکێکی فەرەنسی)، C&A (فرۆشیارێکی جل و بەرگی ھۆڵەندی) و CA Technologies (کۆمپانیایەکی نەرمەکاڵای ئەمریکی) بەکاردەھێنرێت؛ بەڵام تەنھا یەکێک لەوانە دەتوانێت ناوی دۆمەینی ئینتەرنێتی CA.com ی ھەبێت.
لە جیھانی دیجیتاڵی ئەمڕۆدا، لۆگۆکان پێویستە لەسەر ھەموو شتێک باش دەرکەون لە مۆنیتەری گەورەوە تا ئامێرە بچووکەکانی دەستی. لەبەر ئەوەی زۆرجار قەبارەی لۆگۆکان دەگۆڕدرێن و فۆرمات دەکرێنەوە، ئێستا دیزاینەران لایەنگری دیزاینە قەڵەم و سادەکانن کە ھێڵ و شێوە و ڕەنگی تۆکمەیان بەھێزە. ئەم ڕێگایە یارمەتیدەرە بۆ دوورکەوتنەوە لە سەرلێشێواوی کاتێک لۆگۆکان لە نزیک یەکتر دادەنرێت یان لە سەرانسەری میدیای جیاوازدا قەبارەیان بۆ دەکرێت. تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی وەک تویتەر، فەیسبووک، لینکیدئین و گووگڵ+ ئەم جۆرە لۆگۆیانە بەکاردەھێنن بۆ پاراستنی ڕوونی و یەکگرتوویی.
پاراستنی دیزاین
[دەستکاری]لۆگۆ و دیزاینەکانیان دەتوانرێت بە مافی چاپکردن و یاسای جۆراوجۆری خاوەندارێتی فیکری لە سەرانسەری جیھاندا بپارێزرێت. بۆ پاراستنی لۆگۆیەک بە شێوەیەکی یاسایی، دەتوانیت داواکاری پێشکەش بکەیت بۆ تۆمارکردنی لە ڕێکخراوەکانی خاوەندارێتی فیکری. بۆ نموونە لە بەریتانیا، فەرمانگەی خاوەندارێتی فیکری مامەڵە لەگەڵ تۆمارکردنی دیزاین و پاتێنت و نیشانە بازرگانییەکان دەکات.
بە شێوەیەکی ئاسایی، تۆمارکردنی نیشانە بازرگانییەکان ئیدیعای ڕەنگی تایبەت ناکات. بەڵکو پارێزگاری لە دیزاینی بینراوی خودی لۆگۆکە دەکات، تەنانەت ئەگەر بە ڕەنگی جیاواز یان باکگراوندی جیاواز بەکاربھێنرێت.
لە ھەندێک وڵاتدا، بە تایبەتی ئەوانەی کە سیستەمی یاسای مەدەنییان ھەیە، ستانداردی ڕەسەنایەتی کە پێویستە بۆ پاراستنی مافی کۆپیکردن دەتوانێت زۆر بەرز بێت. ئەمەش بەو مانایەیە کە لۆگۆیەک کە شێوەی ئەندازەیی سادەی یان دەقی تێدایە لەوانەیە شایستەی پاراستنی مافی چاپکردن نەبێت؛ بەڵام ھێشتا دەتوانرێت لۆگۆیەکی لەو جۆرە وەک نیشانەیەکی بازرگانی پارێزراو بێت.
وەرزش
[دەستکاری]بۆ زۆرێک لە تیپەکان لۆگۆ یان «کرێست» ھێمایەکی سەرەکی مێژووی خۆیانە و تەنانەت دەتوانێت ڕکابەرەکانیش بترسێنێت. زۆرجار لۆگۆ و ڕەنگەکان پەیوەندییەکی نزیکیان بە یاریزانان و ناسنامەی تیپەکەوە دەبێت. بۆ نموونە تیپەکانی وەک مانچستەر یونایتد و تۆرۆنتۆ مەیپڵ لیفس و نیویۆرک یانکیز ھەموویان لۆگۆی ئایکۆنییان ھەیە کە بە ئاسانی لەلایەن ھاندەرانی وەرزشەکانیانەوە دەناسرێنەوە.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «What is a logo? | VistaPrint US». Vistaprint Ideas and Advice US (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣. لە ٢٢ی تەممووزی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ Goldstein، Kylie (٢٥ی حوزەیرانی ٢٠٢٤). «What Is a Logo and Why Is It Important For Your Brand». Wix Blog (بە ئینگلیزی). لە ٢٢ی تەممووزی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە لۆگۆ تێدایە. |