تیان شان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
فەرهاد (لێدوان | بەشدارییەکان) No edit summary تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد |
فەرهاد (لێدوان | بەشدارییەکان) No edit summary تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد |
||
| ھێڵی ٢: | ھێڵی ٢: | ||
تیان شان، هەروەها ناسراوە بە تاغ تێنگری یان تێنگیر- توو، (تورکی کۆن:واتە چیاکانی ئاسمان )یان، سیستەمێکی گەورەی زنجیرەچیاکانی تورکستان و ئاسیای ناوەڕاستە. بەرزترین لوتکە لە تیان شان جێنگیش چۆکوزوە کە ٧,٤٣٩ مەتر بەرزە. نزمترین خاڵی کەندەڵانی تورپانە، کە ١٥٤ م لە خوارەوەی ئاستی دەریادایە. |
تیان شان، هەروەها ناسراوە بە تاغ تێنگری یان تێنگیر- توو، (تورکی کۆن:واتە چیاکانی ئاسمان )یان، سیستەمێکی گەورەی زنجیرەچیاکانی تورکستان و ئاسیای ناوەڕاستە. بەرزترین لوتکە لە تیان شان جێنگیش چۆکوزوە کە ٧,٤٣٩ مەتر بەرزە. نزمترین خاڵی کەندەڵانی تورپانە، کە ١٥٤ م لە خوارەوەی ئاستی دەریادایە. |
||
یەکێک لە کۆنترین سەرچاوە مێژووییەکان بۆ ئەم شاخانە لەوانەیە پەیوەندی بە وشەی شیونگنوی Qilian (چینی سادە: 祁连؛ چینی نەریتی: 祁連) - بەپێی لێدوانی تانگ یان شیگو سیما چیان لە تۆماری مێژوونووسە گەورەکاندا ئاماژەی بە قیلیان کردووە لە پەیوەندی بە نیشتیمانەکەی یوژی و باوەڕ وایە ئەو زاراوەیە ئاماژە بە تیان شان بکات نەک چیاکانی قیلیان ١٥٠٠ کیلۆمەتر زیاتر لە ڕۆژهەڵاتی ئێستا بەم ناوەوە ناسراوە چیاکانی تانو ئۆلا لە توڤا هەمان مانای هەیە لە ناوی ("چیای ئاسمان/ئاسمانی" یان "چیای خودا/ڕۆح"). ناوەکە لە چینی تیان شان بە زۆری وەرگێڕانی ڕاستەوخۆیە بۆ ناوی قرغیزستانە تەقلیدیەکان بۆ چیاکان، تێنیەر هەروەها. تیان شان لە تێنگریزم پیرۆزە و دووەم لوتکەی بەرزەکەی بە خان تێنگری ناسراوە کە لەوانەیە وەک "پەروەردگاری ڕۆحەکان" وەربگێڕدرێت. لە کۆنفرانسی |
یەکێک لە کۆنترین سەرچاوە مێژووییەکان بۆ ئەم شاخانە لەوانەیە پەیوەندی بە وشەی شیونگنوی Qilian (چینی سادە: 祁连؛ چینی نەریتی: 祁連) - بەپێی لێدوانی تانگ یان شیگو سیما چیان لە تۆماری مێژوونووسە گەورەکاندا ئاماژەی بە قیلیان کردووە لە پەیوەندی بە نیشتیمانەکەی یوژی و باوەڕ وایە ئەو زاراوەیە ئاماژە بە تیان شان بکات نەک چیاکانی قیلیان ١٥٠٠ کیلۆمەتر زیاتر لە ڕۆژهەڵاتی ئێستا بەم ناوەوە ناسراوە چیاکانی تانو ئۆلا لە توڤا هەمان مانای هەیە لە ناوی ("چیای ئاسمان/ئاسمانی" یان "چیای خودا/ڕۆح"). ناوەکە لە چینی تیان شان بە زۆری وەرگێڕانی ڕاستەوخۆیە بۆ ناوی قرغیزستانە تەقلیدیەکان بۆ چیاکان، تێنیەر هەروەها<ref> https://books.google.com/books/about/%E6%BC%A2%E6%9B%B8.html?id=qo9kCgAAQBAJ </ref>. تیان شان لە تێنگریزم پیرۆزە و دووەم لوتکەی بەرزەکەی بە خان تێنگری ناسراوە کە لەوانەیە وەک "پەروەردگاری ڕۆحەکان" وەربگێڕدرێت. لە کۆنفرانسی ٢٠١٣ی کەلەپووری جیهانیدا، بەشی ڕۆژهەڵاتی تیان شان لە هەرێمی سینکیانگی ڕۆژئاوای چین وەک شوێنەوارێکی کەلەپووری جیهانی ڕیزکرا بەشی ڕۆژئاوا لە کازاخستان، قرغیزستان و ئۆزبەکستان دواتر لە ساڵی ٢٠١٦دا بە فەرمی تۆمارکران<ref> https://books.google.com/books/about/Myths_and_Legends.html?id=bJ7Lxae-bmIC </ref>. |
||
==سەرچاوەکان== |
==سەرچاوەکان== |
||
[[پۆل:پێگەکانی کەلەپووری جیھانی لە چین]] |
[[پۆل:پێگەکانی کەلەپووری جیھانی لە چین]] |
||
وەک پێداچوونەوەی ٠٥:٥٥، ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠٢١
| تیان شان | |
|---|---|
 | |
| ناو بە زمانی فەرمی | 天山 |
| کیشوەر | ئاسیا |
| وڵات | قرغیزستان، کازاخستان، چین، ئوزبەکستان |
| دابەشکاریی کارگێڕی | قرغیزستان، کازاخستان، چین |
| پۆتانی شوێن | ٤٢°٢′١٥″N ٨٠°٧′٣١″E |
| بەرزترین خاڵ | Jengish Chokusu |
| بەرزی لە ئاستی دەریا | ٧٬٤٣٩ مەتر |
| سەردەم | Devonian |
 | |
تیان شان، هەروەها ناسراوە بە تاغ تێنگری یان تێنگیر- توو، (تورکی کۆن:واتە چیاکانی ئاسمان )یان، سیستەمێکی گەورەی زنجیرەچیاکانی تورکستان و ئاسیای ناوەڕاستە. بەرزترین لوتکە لە تیان شان جێنگیش چۆکوزوە کە ٧,٤٣٩ مەتر بەرزە. نزمترین خاڵی کەندەڵانی تورپانە، کە ١٥٤ م لە خوارەوەی ئاستی دەریادایە.
یەکێک لە کۆنترین سەرچاوە مێژووییەکان بۆ ئەم شاخانە لەوانەیە پەیوەندی بە وشەی شیونگنوی Qilian (چینی سادە: 祁连؛ چینی نەریتی: 祁連) - بەپێی لێدوانی تانگ یان شیگو سیما چیان لە تۆماری مێژوونووسە گەورەکاندا ئاماژەی بە قیلیان کردووە لە پەیوەندی بە نیشتیمانەکەی یوژی و باوەڕ وایە ئەو زاراوەیە ئاماژە بە تیان شان بکات نەک چیاکانی قیلیان ١٥٠٠ کیلۆمەتر زیاتر لە ڕۆژهەڵاتی ئێستا بەم ناوەوە ناسراوە چیاکانی تانو ئۆلا لە توڤا هەمان مانای هەیە لە ناوی ("چیای ئاسمان/ئاسمانی" یان "چیای خودا/ڕۆح"). ناوەکە لە چینی تیان شان بە زۆری وەرگێڕانی ڕاستەوخۆیە بۆ ناوی قرغیزستانە تەقلیدیەکان بۆ چیاکان، تێنیەر هەروەها[١]. تیان شان لە تێنگریزم پیرۆزە و دووەم لوتکەی بەرزەکەی بە خان تێنگری ناسراوە کە لەوانەیە وەک "پەروەردگاری ڕۆحەکان" وەربگێڕدرێت. لە کۆنفرانسی ٢٠١٣ی کەلەپووری جیهانیدا، بەشی ڕۆژهەڵاتی تیان شان لە هەرێمی سینکیانگی ڕۆژئاوای چین وەک شوێنەوارێکی کەلەپووری جیهانی ڕیزکرا بەشی ڕۆژئاوا لە کازاخستان، قرغیزستان و ئۆزبەکستان دواتر لە ساڵی ٢٠١٦دا بە فەرمی تۆمارکران[٢].