گالاتێیا (مانگ)

گالاتێیا
گالاتێیا
ناونراوە لەدوای	Galatea
زانا	Stephen P. Synnott، ڤۆیجر ٢
کاتی دۆزینەوە	٢٨ی تەممووزی ١٩٨٩
Parent astronomical body	نێپتوون
Provisional designation	S/1989 N 4
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

گالاتێیا ھەروەھا بە نەپتونی شەشەم ناسراوە، چوارەم نزیکترین مانگی ناوەوەی نەپتون. ناوی گالاتیایە کە یەکێکە لە پەنجا نێریدەکانی ئەفسانەی یۆنانی، کە سایکلۆپس پۆلیفیمۆس بە بێھودە عاشقی بوو

دۆزینەوە

گالاتیا لە کۆتایی مانگی تەممووزی ساڵی ١٩٨٩ لە وێنەکاندا دۆزرایەوە کە لەلایەن پشکنەری ڤۆیجر ٢ گیراوە. ناوی کاتی S/1989 N 4 ی پێدرا.^[١] دۆزینەوەکە لە ٢ی ئابی ١٩٨٩ ڕاگەیەندرا (IAUC 4824)، و باس لە «١٠ چوارچێوە دەکات کە لە ماوەی ٥ ڕۆژدا گیراوە»، ئەمەش ئاماژەیە بۆ ڕێکەوتی دۆزینەوەکە لەکاتێکدا پێش ٢٨ی تەممووز بووە. ناوەکە لە ١٦ی ئەیلوولی ١٩٩١ دانراوە^[٢]

تایبەتمەندییە فیزیایییەکان

گالاتیا شێوەی ناڕێکی ھەیە و ھیچ نیشانەیەکی ھیچ گۆڕانکارییەکی جیۆلۆجی نیشان نادات. پێدەچێت کەڵەکەیەکی داروپەردوو بێت کە لە پارچە مانگە دەستکردە ڕەسەنەکانی نەپتون دووبارە کۆکراوەتەوە، کە بەھۆی تێکچوونەکانی تریتۆنەوە شکێندرابوون ھەر زوو دوای گرتنی ئەو مانگە بۆ خولگەیەکی سەرەتایی زۆر سەرنجڕاکێش^[٣]

خولگە

خولگەی گالاتیا لە خوار تیژڕەوی خولگەی ھاوکاتی نەپتون دایە، بۆیە بە ھێواشی بەرەو ناوەوە دەسوڕێتەوە بەھۆی خاوبوونەوەی مەل و با و لەوانەیە لە کۆتاییدا کاریگەری لەسەر ھەسارەکە ھەبێت یان بشکێت بۆ سیستەمێکی ئەڵقەی ھەسارەی نوێ لەگەڵ تێپەڕبوونی سنووری ڕۆشەکەی بەھۆی کشانی مەل و با. پێدەچێت گالاتیا مانگێکی شوان بێت بۆ ئەڵقەی ئادەمز کە ھەزار کیلۆمەتر (٦٢٠ میل) لە دەرەوەی خولگەکەیەوە دوورە. ھەروەھا دەنگدانەوەکان لەگەڵ گالاتیا بە ڕێژەی ٤٢:٤٣ بە ئەگەریترین میکانیزم دادەنرێت بۆ سنووردارکردنی کەوانە ناوازەکانی ئەڵقە کە لەم ئەڵقەیەدا ھەن^[٤] بارستەی گالاتیا بە پشتبەستن بەو تێکچوونە تیشکیانەی کە لەسەر ئەڵقەکە دەیکات خەمڵێندراوە^[٥]

سەرچاوەکان

^ Marsden، Brian G. (August 2, 1989). «Satellites of Neptune». IAU Circular. 4824. لە 2011-10-26 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
^ Marsden، Brian G. (September 16, 1991). «Satellites of Saturn and Neptune». IAU Circular. 5347. لە 2011-10-26 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
^ «A dynamical history of the inner Neptunian satellites». Icarus. 99 (2): 390–401. October 1992. Bibcode:1992Icar...99..390B. doi:10.1016/0019-1035(92)90155-Z.
^ Namouni، F. (2002). «The confinement of Neptune's ring arcs by the moon Galatea». Nature. 417 (6884): 45–7. Bibcode:2002Natur.417...45N. doi:10.1038/417045a. PMID 11986660. S2CID 4430322.
^ Porco، C.C. (1991). «An Explanation for Neptune's Ring Arcs». Science. 253 (5023): 995–1001. Bibcode:1991Sci...253..995P. doi:10.1126/science.253.5023.995. PMID 17775342. S2CID 742763.

[IAUC_4824-1] Marsden، Brian G. (August 2, 1989). «Satellites of Neptune». IAU Circular. 4824. لە 2011-10-26 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[IAUC_5347-2] Marsden، Brian G. (September 16, 1991). «Satellites of Saturn and Neptune». IAU Circular. 5347. لە 2011-10-26 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[BanfieldMurray1992-3] «A dynamical history of the inner Neptunian satellites». Icarus. 99 (2): 390–401. October 1992. Bibcode:1992Icar...99..390B. doi:10.1016/0019-1035(92)90155-Z.

[NamouniPorco-4] Namouni، F. (2002). «The confinement of Neptune's ring arcs by the moon Galatea». Nature. 417 (6884): 45–7. Bibcode:2002Natur.417...45N. doi:10.1038/417045a. PMID 11986660. S2CID 4430322.

[Porco1991-5] Porco، C.C. (1991). «An Explanation for Neptune's Ring Arcs». Science. 253 (5023): 995–1001. Bibcode:1991Sci...253..995P. doi:10.1126/science.253.5023.995. PMID 17775342. S2CID 742763.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]