کەشو ھەوای عێراق
تێکڕای پلەکانی گەرما لە عێراق لە نێوان ٣٨ پلەی سەدی (١٠٠٫٤ پلەی فەھرەنھایت) لە مانگەکانی تەممووز و ئاب و لەژێر سفرەوەیە لە مانگەکانی یەک و دوو. ناوچەی شاخاوی باکووری عێراق بەشێوەیەکی بەرچاو بارانبارینی زیاترە لە ناوچەکانی ناوەڕاست و باشوور واتە نزیکەی ١٠٠٠ ملم یان زیاتر، تا ئەو کاتەی زۆرترین بارانبارین لە عێراق لە چیای شێخە دار لە مانگی نیساندا تۆمارکرا، کە گەیشتە ٢٩٥٤ملم.
نزیکەی٩٠٪ی بارانبارینی ساڵانە لە نێوان مانگەکانی تشرینی دووەم و نیسان و بەتایبەتی لە نێوان مانگەکانی کانوونی دووەم و ئازاردا ڕوودەدات. سەبارەت بە باقی مانگەکان، بە تایبەت ئەوانەی پلەی گەرمایان بەرزە وەکو حوزەیران و تەممووز و ئاب، بارانبارین دەگمەنە.
جگە لە باکوور و باکووری ڕۆژھەڵات، ئەو زانیاریانەی کە لە وێستگەکانی دامێنی گردەکان و دەشتەکانی باشوور و باشووری ڕۆژاوای شاخەکانەوە بەردەستن، ئاماژە بەوە دەکەن کە تێکڕای بارانبارینی ساڵانە لە نێوان ١٥٠٠ بۆ ٢٠٠٠ ملم بۆ ئەو ناوچەیە. بارانبارین لە شاخەکاندا زۆرترە، ڕەنگە ساڵانە لە ھەندێک شوێن بگاتە ٢٦٠٠ ملم، بەڵام زەوییەکە ڕێگری دەکات لە چاندنی بەرفراوان. کشتوکاڵ بە شێوەیەکی سەرەکی سنووردارە بە زەوییە ئاودێری نەکراوەکان لە دۆڵی شاخ و دامێنی گردەکان و چەمەکاندا، کە ساڵانە ٧٠٠ ملیمەتر یان زیاتر باران دەبارێت. تەنانەت لەم ناوچەیەشدا ساڵانە تەنھا یەک بەرھەم دەتوانرێت بچێنرێت و زیادبوونی بارانبارین زۆرجار دەبێتە ھۆی لەکارکەوتنی بەرھەم. کەمترین پلەی گەرمی زستان لە نزیک بەستن (پێش بەیانی) لە گردە بیابانییەکانی باکوور، باکووری ڕۆژھەڵات و ڕۆژاوا، تا -٨ بۆ -١ پلەی سەدی (١٧٫٦–٣٠٫٢ پلەی فەھرەنگی)، و -٥ بۆ ٢ پلەی سەدی (٢٣ بۆ ٣٥٫٦ پلەی فەھرەنگی) دەست پێدەکات ج) فارنھایت)، لە دەشتەکانی ڕۆژاوای باشووری عێراق. لە بیابانی ڕۆژاوا بەرز دەبێتەوە بۆ زۆرترین تێکڕای نزیکەی ١٠ پلەی سەدی (٥٠ پلەی فەھرەنگی)، و لە باکووری ڕۆژھەڵات، ١٣ پلەی سەدی (٥٥٫٤ پلەی فەھرەنگی) لە باشوور. لە ھاویندا نزمترین پلەی گەرما لە دەوروبەری ٢٢ بۆ ٣٠ پلەی سەدی (٧١٫٦–٨٦ پلەی فەھرەنگی) و بەرزبوونەوەی بەرزترین پلەی گەرما لە دەوروبەری ٣٢ بۆ ٣٦ پلەی سەدی (٨٩٫٦ و ٨٦٫٨ پلەی فەھرەنگی)، ھەندێک ڕۆژ پلەی گەرمی ٣٨ پلەی سەدی و زیاتر تۆمار دەکات. پلەی گەرمی شەوانە زۆربەی کاتەکان لە خوار بەستنەوە دادەبەزێت و پلەی گەرمی لە ڕوتبا لە بیابانی ڕۆژاوای پارێزگای ئەنبار تۆمارکراوە کە دەگاتە -٢٢ پلەی سەدی (-٧٫٦ پلەی فەھرەنگی). ناوچە شێدارەکان زیاتر لە مانگەکانی ھاویندا پلەی گەرمی زیاتر لە ٤٠ پلەی سەدی (١٠٤ پلەی فەھرەنگی)یان دەبێت.
مانگەکانی ھاوین بە دوو جۆر با دەناسرێتەوە. لە باشووری ڕۆژھەڵات و باشووری ڕۆژھەڵات، بای وشک و تۆزاوی، لەگەڵ بای ناوبەناو بە خێرایی ٨٠ کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا (٥٠ میل لە کاتژمێرێکدا)، لە مانگی نیسانەوە تا سەرەتای مانگی حوزەیران ڕوودەدات و دیسانەوە، لە کۆتایی مانگی ئەیلوول تا مانگی تشرینی دووەم ڕوودەدات. لەوانەیە لە سەرەتا و کۆتایی وەرزی ئێستادا بۆ ماوەی یەک ڕۆژ یان چەند ڕۆژێک بخایەنێت. زۆرجار ئەم بایانە تۆز و خۆڵیان لەگەڵدایە، کە ڕەنگە بۆ ئاستی چەند ھەزار مەتر بەرزبێتەوە، لە ناوەڕاستی مانگی حوزەیران تا ناوەڕاستی مانگی ئەیلوول، بای زاڵ لە باکوورەوە (لە باکوور و باکووری ڕۆژاواوە).
سەرچاوەکان[دەستکاری]
بەشداربووانی ویکیپیدیا، «مناخ العراق»، ویکیپیدیای عەرەبی. سەردان لە ١٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢.
