٣ی موحەڕڕەم

٣ی موحەڕڕەم یان ٣ موحەڕڕەم حەرام یان ١/٣ (سێیەم ڕۆژی مانگی یەکەم) سێیەم ڕۆژی ساڵە بەپێی ساڵنامەی کۆچی مانگی (عەرەبی). تا کۆتایی ساڵ ٣٥١ یان ٣٥٢ ڕۆژی ماوە.

ڕووداوەکان

1. ٢٤ی کۆچی - موسڵمانان بەیعەتیان بە عوسمان بن عەفان دا بۆ خەلافەت.
2. ٦٤٨ کۆچی - موسڵمانان لە کاتی جەنگی خاچپەرستی حەوتەمدا لە فەراسکور لە میسردا شکستیان بە خاچپەرستان ھێنا و پاشای فەرەنسا لویسی نۆیەمیان لە مەنسوورە بۆ ماوەی دە ساڵ گرت، دوای ئەوە دەبێتە پیرۆز.
3. ١٣٢١ی کۆچی - گۆڤاری ژنان «خانمان و کچان» لە ئەسکەندەرییە دەرچوو، لەلایەن لوبنانی «ڕۆزا ئەنتۆنی ” دەرچوو، بەڵام لە کۆتایی ساڵی دووەمیدا وەستا، پاشان لە ساڵی ١٩٢٠ لەژێر ناوێکی نوێدا گەڕایەوە بۆ چاپکردن، “خانمان و پیاوان.»
4. ١٣٦٠ی کۆچی - ئاگربەستێک بە سەرپەرشتی ژاپۆن ئەنجامدرا بۆ کۆتاییھێنان بەو شەڕەی کە لە نێوان تایلەند و ھیندۆچینای فەرەنسیدا ڕوویدا لە بەرامبەردا ژاپۆنییەکان برنج و لاستیک و خەڵوز و کانزایان لە ھیندۆچین بەدەستھێنا.
5. ١٣٦٢ی کۆچی - حەبیب بۆرگویبا لەگەڵ سەرۆکی فاشیستی ئیتاڵیا مۆسۆلینی لە کۆشکی یسبێرگ کۆبووەوە، دوای ئەوەی ھێزەکانی ئەڵمانیا ئازادیان کرد دوای دەستگیرکردنی لە فەرەنسا.
6. ١٣٧٢ی کۆچی - کامیلی شامون بە سەرۆکی کۆماری لوبنان ھەڵبژێردرا، چەند ڕۆژێک دوای دەستلەکارکێشانەوەی سەرۆک بێچارا خوری لەژێر فشاری شەقامەکاندا.
7. ١٣٧٦ی کۆچی - سەربەخۆیی سەنگافورە لە مالیزیا.
8. ١٣٨٣ کۆچی - دامەزراندنی ڕێکخراوی یەکێتی ئەفریقا کە دوای ٣٩ ساڵ لە دامەزراندنی یەکێتی ئەفریقا ھەڵوەشایەوە ئامانجی ئەم ڕێکخراوە کۆتاییھێنان بە کۆلۆنیالیزم و نەھێشتنی سیستەمی جیاکاری ڕەگەزی بوو.
9. ١٣٨٤ کۆچی - ئاھەنگ گێڕان بە لادانی ڕووباری نیل لە بەنداوی بەرز، بە ئامادەبوونی سەرۆکی سۆڤیەت نیکیتا خرۆشۆڤ. کەناڵی گواستنەوە ئاوێک بوو کە ڕێگەی بە کارپێکردنی گەورەترین وێستگەی کارەبای ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست دەدا.
10. ١٣٩٠ کۆچی - حکوومەتی عێراق ڕێککەوتنێکی لەگەڵ چەکدارانی کورد لە باکووری عێراق واژووکرد کە بە ڕێککەوتنی ١١ی ئازار ناسراوە، کە مافی خۆبەڕێوەبەریی کوردەکانی دیاریکردووە، ڕێککەوتنەکە لەلایەن سەدام حوسێن و حکوومەت و مەلا مستەفا بارزانی واژووکرا.
11. ١٤١٨ کۆچی - بوومەلەرزەیەک لە باکووری ڕۆژھەڵاتی ئێرانی گرتەوە و بەھۆیەوە ٢٤٠٠ کەس گیانیان لەدەستدا.
12. ١٤٢٢ی کۆچی - ئەمریکا ڤیتۆی خۆی لە دژی بڕیارنامەیەکی ئەنجومەنی ئاسایش بەکارھێنا کە داوای ناردنی چاودێرانی نێودەوڵەتی دەکرد بۆ پاراستنی فەلەستینییەکان و ھۆکاری ڕەتکردنەوەی ئەوە بوو کە بڕیارنامەکە ناھاوسەنگ و کارپێنەکراو بوو.
13. ١٤٢٨ کۆچی - لیبیا نیازی خۆی بۆ دوورخستنەوەی ٤٠٠ ھەزار کارمەندی حکوومەت ڕاگەیاند کە نوێنەرایەتی یەک لەسەر سێی ھێزی کار دەکەن، ئەمەش ھەنگاوێکە کە ئامانجی کەمکردنەوەی خەرجییەکانە.
14. ١٤٣١ کۆچی - سەعد دین حەریری سەرۆکوەزیرانی لوبنان سەردانێکی فەرمی بۆ سووریا ئەنجامدا، کە یەکەم سەردانەکەیە لە دوای تیرۆرکردنی باوکی، سەرۆکوەزیرانی پێشووی ڕەفیق حەریری، و دواتر ئەو تۆمەتانەی ئاراستەی سووریا کرا سەبارەت بە پەیوەندییەکەی بە تیرۆرەکەوە لەگەڵ بەشار ئەسەد سەرۆکی سووریا.
15. ١٤٣٣ی کۆچی - یەکەم خولی ھەڵبژاردن بۆ ئەنجومەنی گەلی میسر بەڕێوەچوو، کە یەکەم ھەڵبژاردنی یاسادانان بوو کە میسر دوای شۆڕشی ٢٥ی ژانویە شاھیدی بوو.
16. ١٤٣٦ کۆچی - یەکەم ھەڵبژاردنی یاسادانانی تونس دوای دەستووری نوێ و دووەم ھەڵبژاردنی دوای شۆڕش بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی گەل بەڕێوەچوو.
17. ١٤٤٣ کۆچی - جەزائیر سێ ڕۆژ ماتەمینی ڕاگەیاند، دوای مردنی لانیکەم ٦٥ کەس لە ئەنجامی شەپۆلی دووەمی ئاگرکەوتنەوە لە دارستانەکان کە باکووری وڵاتەکەی گرتەوە.
18. ١٤٤٤ کۆچی - ئەیمەن زەواھیری سەرۆکی ڕێکخراوی قاعیدە لە تەمەنی ٧١ ساڵیدا لە ھێرشێکی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئەمریکیدا لە کابولی پایتەختی ئەفغانستان کوژرا.
19. ١٤٤٥ کۆچی - خۆپیشاندەرانی عێراق ھەڵیانکوتایە سەر باڵیۆزخانەی سوید لە بەغدا دوای ئەوەی قورئانیان لە سوید لەلایەن پەنابەرێکی مەسیحی عێراقییەوە سووتاند.

لەدایکبوونەکان

1. ١٣٠٨ی کۆچی - ئیبراھیم عەبدولقادر مەزنی شاعیر و ڕەخنەگر و ڕۆژنامەنووس و ڕۆماننووسی میسری.
2. ١٣١٤ کۆچی - ڕادی یاسین، فەقێ موسڵمانی عێراقی.
3. ١٣١٥ کۆچی - ئەسعەد ڕوستوم مێژوونووسی لوبنانی.
4. ١٣٣١ی کۆچی
   1. ساڵح جەودەت شاعیری میسری.
   2. فواد جارداک شاعیر و ڕۆژنامەنووسی لوبنانی.
5. ١٣٣٣ی کۆچی - عەبدوڵڵا عەلایلی، زمانزان و پۆلیمات و فەقێ لوبنانی.
6. ١٣٤٠ کۆچی - شاژنە فەریدە، یەکەم ھاوسەری شا فاروقی یەکەم.
7. ١٣٦٨ کۆچی - ئەحمەد تومانی تۆرێ سەرۆکی وڵاتی مالی.
8. ١٣٨٨ی کۆچی - جوولیا بۆترۆس گۆرانیبێژی لوبنانی.
9. ١٣٨٩ کۆچی - عەلی دائی یاریزان و ڕاھێنەری تۆپی پێی ئێران.
10. ١٣٩١ی کۆچی -
11. بەدریا تۆلبا ئەکتەری میسری.
12. واعیل ئەبو غەزالە ئەکتەری سووری.
13. ١٣٩٥ کۆچی - ناسر محەممەد ئەکتەری قەتەری.
14. ١٣٩٩ کۆچی - دیما بەیا، ئەکتەری سووری.

مردن

1. ٢٣٩ کۆچی - عوسمان بن محەممەد بن دەبی شەیبا، فەرموودە گێڕەرەوە و وەرگێڕ.
2. ١٢٨٩ی کۆچی - موسا موحسینی، فەقێ جەعفەری، نووسەری ئایینی و شاعیری ئێرانی.
3. ١٣٠٥ی کۆچی - ئەحمەد فارس شیدیاق، ڕۆژنامەنووس و نووسەری لوبنانی.
4. ١٣٨٦ کۆچی - نایما ئاکێف، ئەکتەری میسری.
5. ١٣٩٠ کۆچی - محەممەد یوسف شورەیقی، فەقێ و سیاسەتمەدار و شاعیرێکی سووری -ئۆردنی.
6. ١٣٩٧ی کۆچی - محەممەد تابیعی، نووسەری میسری.
7. ١٤١٨ کۆچی - زیاد مەولەوی ئەکتەری سووری.
8. ١٤١٩ی کۆچی - نزار قەببانی، نووسەر و شاعیر و دیپلۆماتکاری سووری.
9. ١٤٣١ی کۆچی -
   1. حەمەد تەیار، گۆرانیبێژی سعودی.
   2. حسێن عەلی مۆنتەزەری دەسەڵاتدارێکی شیعەی ئێران.
10. ١٤٤٤ کۆچی - ئەیمەن زەواھیری دووەم سەرۆکی قاعیدە.

بەستەرە دەرەکییەکان

• ماڵپەڕی چیرۆکی ئیسلام: لە مانگی موحەڕەمدا ڕوویدا.