مێژووی کتێبخانە لە ئێران

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

کتێبخانەی شاهانەی ئاشوربانیپاڵ کتێبخانەیەکە بە ھەزاران لوحی گڵین و پارچە پارچەی تێدایە کە دەقی جۆراوجۆری سەدەی حەوتەمی پێش زایین لەخۆدەگرێت، لە نێو ئەو گەنجینانەشدا دەتوانین ئاماژە بە لوحی داستانی بەناوبانگی گیلگامێش بکەین.

هەخامەنییەکان[دەستکاری]

لە سەردەمی ئیمپراتۆریەتی هەخامەنییەکان لە ئێران (٥٥٨-٣٣٠ پێش زایین). م. ) کتێبە زانستی و ئایینیەکانی ئێران لە سەردەمی زەردەشتەوە لە کتێبخانەکانی "گەنج حەپیگان" لە تەخت سلێمان و "دێزی نەپشێت" لە تەخت جەمشید ئەرشیف کراون. [١] پێدەچێت ئەم کتێبانە لەسەر بابەتەکانی فەلسەفە ، فەلەکناسی ، کیمیا و زانستە پزیشکییەکان بوون، ئەو بابەتانەی کە موغەکانی ئێران وەستابوون تێیدا. دەوترێت دوای فەتحکردنی ئێران لەلایەن ئەسکەندەری مەکدۆنەوە ، ھەموو ئەم کتێبانە لە ئاگردا سووتێنراون. [٢]

پارتییەکان[دەستکاری]

لە فیلمەکانی نێسا و ئۆرمان و دۆرا ئۆرۆپوسدا، چەندین پارچە چەرمە نووسراوەکانی سەردەمی پارتییەکان دۆزرایەوە، کە بابەتە ئابووری و سیاسییەکانی لەسەر نووسرابوو. زۆرێک لەو پۆستانە ھێشتا نەخوێندراونەتەوە.

گاندیشاپور[دەستکاری]

دوای ئیسلام[دەستکاری]

کتێبخانەکانی ئێران لە سەدەکانی سەرەتای ھاتنی ئیسلام بۆ ئێران بەم شێوەیە بوون:

لە ژیاننامەی حەبیب ئیبن ئەوس تاعی یان ئەبی تەمما، یەکێک لە شاعیرە بەناوبانگەکانی عەرەب، باس لەوە کراوە کە لە هەمەدان لە ماڵی ئەبو الوفا بن سەلمە ماوەتەوە و لە ماوەی مانەوەی لە هەمەدان کتێبخانە گەورەکەی بەکارهێناوە و کتێبی دیڤان ئەلحەمەسە ، کە بەرھەمی ٣٠٠ شاعیری عەرەبی تێدایە بێ گومان زیاتر لە سێ سەد بەرگی کتێب لەوێ ھەبوون. [٣]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ Denkard (۴:۱۵)
  2. ^ Arda Viraf (۱:۱:۴-۸)
  3. ^ "همایونفرخ". Archived from the original on 10 اكتبر 2008. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help) ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.