مێژووی کتێبخانە لە ئێران
کتێبخانەی شاهانەی ئاشوربانیپاڵ کتێبخانەیەکە بە ھەزاران لوحی گڵین و پارچە پارچەی تێدایە کە دەقی جۆراوجۆری سەدەی حەوتەمی پێش زایین لەخۆدەگرێت، لە نێو ئەو گەنجینانەشدا دەتوانین ئاماژە بە لوحی داستانی بەناوبانگی گیلگامێش بکەین.
هەخامەنییەکان
[دەستکاری]لە سەردەمی ئیمپراتۆریەتی هەخامەنییەکان لە ئێران (٥٥٨-٣٣٠ پێش زایین). م. ) کتێبە زانستی و ئایینیەکانی ئێران لە سەردەمی زەردەشتەوە لە کتێبخانەکانی "گەنج حەپیگان" لە تەخت سلێمان و "دێزی نەپشێت" لە تەخت جەمشید ئەرشیف کراون. [١] پێدەچێت ئەم کتێبانە لەسەر بابەتەکانی فەلسەفە ، فەلەکناسی ، کیمیا و زانستە پزیشکییەکان بوون، ئەو بابەتانەی کە موغەکانی ئێران وەستابوون تێیدا. دەوترێت دوای فەتحکردنی ئێران لەلایەن ئەسکەندەری مەکدۆنەوە ، ھەموو ئەم کتێبانە لە ئاگردا سووتێنراون. [٢]
پارتییەکان
[دەستکاری]لە فیلمەکانی نێسا و ئۆرمان و دۆرا ئۆرۆپوسدا، چەندین پارچە چەرمە نووسراوەکانی سەردەمی پارتییەکان دۆزرایەوە، کە بابەتە ئابووری و سیاسییەکانی لەسەر نووسرابوو. زۆرێک لەو پۆستانە ھێشتا نەخوێندراونەتەوە.
گاندیشاپور
[دەستکاری]دوای ئیسلام
[دەستکاری]کتێبخانەکانی ئێران لە سەدەکانی سەرەتای ھاتنی ئیسلام بۆ ئێران بەم شێوەیە بوون:
لە ژیاننامەی حەبیب ئیبن ئەوس تاعی یان ئەبی تەمما، یەکێک لە شاعیرە بەناوبانگەکانی عەرەب، باس لەوە کراوە کە لە هەمەدان لە ماڵی ئەبو الوفا بن سەلمە ماوەتەوە و لە ماوەی مانەوەی لە هەمەدان کتێبخانە گەورەکەی بەکارهێناوە و کتێبی دیڤان ئەلحەمەسە ، کە بەرھەمی ٣٠٠ شاعیری عەرەبی تێدایە بێ گومان زیاتر لە سێ سەد بەرگی کتێب لەوێ ھەبوون. [٣]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Denkard (۴:۱۵)
- ^ Arda Viraf (۱:۱:۴-۸)
- ^ «همایونفرخ». لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.