مایتۆکۆندریا
مایتۆکۆندریا یان وزەماڵە ( بە ئینگلیزی: Mitochondria ) ژمارەیەک ئەندامۆچکە (Organelle)ی تا ڕادەیەک قەبارە گەورەن. لە هەموو بەشەکانی سایتۆسۆلدا بڵاو بوونەتەوە، کە لە ناو خانە ناو ڕاستەقینەکاندا هەیە ، وەکو ئاژەڵ ڕووەک و کەڕوو . مایتۆکۆندریا بە پەردەیەکی دوو چین دەورەدراوە . مایتۆکۆندریا بە شوێنی کارلێکە کیمیاییەکان دادەنرێت کە گواستنەوەی وزە لە ئاوێتە ئەندامیەکانەوە بۆ ئەدینۆسینی سێ فۆسفات ( ATP ) دەگوێزێتەوە ، کە بە سەرچاوەی کیمیکە وزە دادەندرێت کە خانەکان بەکاریدەهێنن .
هەندێ لە خانەکان لەناو هەندێ لە زیندەوەرە فرەخانەکاندا مایتۆکۆندریایان لەناودا نیە وەکو (خڕۆکەی سووری شیردەرە پێگەیشتووەکان) ، وە ژمارەیەکی زۆر لە زیندەوەرە تاک خانەکان ژمارەی مایتۆکۆندریاکانیان کەم دەکەنەوە یاخود دەیانگۆڕن بۆ جۆرێکی دیکە لە ئەندامۆچکەی نێو خانە . فرمانی سەرەکی مایتۆکۆندریا بریتیە لە دابینکردنی وزە بۆ خانە بەڵام لەهەمان کاتدا بەشدارە لە کۆمەڵێک فرمانی دیکەی ناو خانەدا وەکو (سیگناڵی خانەکان ، هەمەجۆرکردنی خانە (cellular differentiation ) ، مردنی خانە ( cell death)) .
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- Holt : Modern Biology
- https://web.archive.org/web/20160112164000/http://www.en.wikipedia.org/
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە مایتۆکۆندریا تێدایە. |