بۆ ناوەڕۆک بازبدە

دەروازە:شەڕی سارد/وتاری هەڵبژێردراو/١

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

دیواری بەرلین (بە ئاڵمانی:Berliner Mauer) ئەم دیوارە لە ١٣ی ئەیلوولی ١٩٦١، لەلایەن ئاڵمانیای ڕۆژھەڵات بۆ ڕێگەگرتن لە کۆچکەرانی ئاڵمانیای ڕۆژھەڵات و چوونیان بۆ ئاڵمانیای ڕۆژاوا دروست کرا. ئەم دیوارە بوو بە نیشانی شەڕی سارد، بەڵام دوای کۆتایی ھاتنی شەڕی سارد ئەم دیوارە ڕووخێنرا، ئەمەش لە ساڵی ١٩٨٩ ڕووی دا و پاش ئەمە بووە نیشانی کۆتایی ھاتنی شەڕی سارد.

لە دوای ڕووخانی رژێمی نازی، ئاڵمانیا و شاری بەرلین بوون بە دوو بەشەوە. بەشی رۆژاوا کە کەوتە بن دەستی ھاوپەیمانەکان (واتە: فەڕانسە، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و بریتانیا)؛ بۆ خۆی کرا بە چوار بەشی دیکە. ئەم چوار بەشە بوون بە شوێنی جێگیر بوونی ئەو ئاڵمانیایییانەی کە لە وڵاتە دراوسێکان بە ھۆی دژایەتی دەر کرا بوون. ئەم بەشانە لە ٢٣ی مەیی ١٩٤٩ زایینی پێکەوە لکێندران و بوون بە کۆماری فیدرالی ئاڵمانیا. بەشەکەی دیکە کەوتە بن دەستی یەکێتی سۆڤیەت و لە ٧ی ئۆکتۆبری ھەمان ١٩٤٩دا بوو بە کۆماری دیموکراتی ئاڵمانیا. ئەم دوو کۆمارە بە شێوەی نافەرمی بە ناوی "ئاڵمانیای رۆژاوا" و "ئاڵمانیای رۆژھەڵات" دەناسران. ئاڵمانیای رۆژھەڵات بەرلینی کرد بە پایتەختی خۆی، بەڵام ئاڵمانیای رۆژاوا پایتەختی خۆی گواستەوە بۆ شاری بۆن، بەڵام ئەم شارەی بە ناوی پایتەختی کاتی ناساند و بەم جۆرە نواندی کە کۆماری رۆژھەڵات دەبێ ڕۆژێک بڕوات و ئاڵمانیا یەک بگرێتەوە.

زیاتر...