دروستیی سیاسی
دەستەواژەی ڕاستیی سیاسی یان دروستیی سیاسی (بە ئینگلیزی: Political correctness؛ کورت دەکرێتەوە بۆ PC) بەکاردێت بۆ پێناسەکردنی ھەر زمان، سیاسەت یاخود حوکمێک، کەوا بەو نیازەوە دەردەبڕدرێن کە ھیچ بەشێکی کۆمەڵگە پێ ھەراسان نابێت بەھۆی ئەوەی کە شێوەی دەربڕینەکە وریایانەیە و گونجاوە.[١][٢][٣][٤][٥] یاخود بریتیە لەو وشە و ڕەفتارانەی کە لە کاتی دەبڕینیاندا، ھیچ چینێکی کۆمەڵگە ئیھانە ناکات. لە کۆتاییەکانی ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوو، دەستەواژەکە تایبەت کراوە بۆ ئاماژەدان بەو جۆرە قسانەی کەوا دوورە لە بێبەشکردن یان شێواندنی ھەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگا، بە تایبەت ئەو چین و توێژانەی کەوا بەھۆی ڕەچەلەک و ڕەگەزیانەوە پێناسە دەکرێن.[٦][٧]
سەرەتای بەکارھێنانی دەستەواژەکە دەگەڕێتەوە بۆ دەیەی حەفتاکان و ھەشتاکان لەلایەن چەپگەڕەکانەوە وەک دەستەواژەیەکی تەنز ئامێز بەکارھاتووە، دواتر و لەکۆتاییەکانی سەدەی بیستەم مانای دەستەواژەکە گۆڕانکاری بەسەردا ھات و بووە دەستەواژەیەکی نوێ کە بنچینەی لە ڕەخنەکانی شۆپپارێزیەوە گرتبوو.[٨][٩][١٠][١١]
بەشێک لەو وشە کۆنانەی کەوا جیاکاری تیادا بەدی دەکرێت ئێستا گۆڕاون و بەو وشانە دەگوترێت "لەڕووی سیاسیەوە درووستن - Politically Correct". بۆ نموونە وشەی "Mankind" کرا بە "Humankind" لە زمانی ئینگلیزیدا تاکو جیاکاری لەنێوان ڕەگەزی نێر و مێ بنبڕ بکات. دروستیی سیاسی کاریگەری گەورەی لەسەر زۆربەی زمانەکانی جیھان کردووە تاکو وشەکان بەشێوەیەک دابنرێن کە جیاکاری تیادا بەدی نەکرێت.[١٢][١٣]
دروستیی سیاسی بێبەش نەبووە لەوەی کە ڕەخنەی توندی لێبگیرێت و ھەندێکجار بەشێک لەو وشانەی دەستکاری دەکرێن بە وشەی "شێتانە" ناویان دەبردرێ. بۆ نموونە وشەی "کورتەباڵا-dwarf" گۆڕدراوە بۆ "vertically challenged - واتا کێشەی درێژی ھەیە). بە بڕوای چاودێرانی سیاسی، سەپاندنی وشە درووستە سیاسیەکان بۆ ئەوەی کە شۆپپارێزی بتوانێ زاڵبێت بەسەر لیبرالیزم و لە بەرژەوەندی خۆیاندا بیقۆزنەوە.[١٤]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ For definitions, see:
- ^ Gibson، Caitlin (١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦). «How 'politically correct' went from compliment to insult». The Washington Post. لە ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ Gibson، Caitlin (١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦). «How 'politically correct' went from compliment to insult». The Washington Post. لە ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ Florence، Joshua (٣٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥). «A Phrase in Flux: The History of Political Correctness». Harvard Political Review. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی ئابی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ Chow، Kat (١٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦). «'Politically Correct': The Phrase Has Gone From Wisdom To Weapon». National Public Radio (NPR). لە ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ Friedman، Marilyn؛ Narveson، Jan (1995). Political correctness: for and against. Lanham: Rowman & Littlefield. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٤٧٦-٧٩٨٦-٧. لە ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
- ^ Whitney، D. Charles؛ Wartella، Ellen (١٩٩٢). «Media Coverage of the "Political Correctness" Debate». Journal of Communication. ٤٢ (2): ٨٣. doi:١٠.١١١١/j.١٤٦٠-٢٤٦٦.١٩٩٢.tb٠٠٧٨٠.x.
{{cite journal}}: پارامەتری نەناسراوی|lastauthoramp=چاوپۆشیی لێ کرا (|name-list-style=پێشنیار کراوە) (یارمەتی) - ^ Bernstein، Richard (٢٨ی تشرینی یەکەمی ١٩٩٠). «Ideas & Trends: The Rising Hegemony of the Politically Correct». The New York Times.
- ^ Bernstein، Richard (٢٨ی تشرینی یەکەمی ١٩٩٠). «Ideas & Trends: The Rising Hegemony of the Politically Correct». The New York Times.
- ^ Berman، edited by Paul (1992). Debating P.C. : the controversy over political correctness on college campuses. لاپەڕە Introduction. ژپنک ٩٧٨-٠-٣٠٧-٨٠١٧٨-٤.
{{cite book}}:|یەکەم1=has generic name (یارمەتی) - ^ Smith، Dorothy E. (1999). Writing the social: critique, theory, and investigations (چاپی Repr.). Toronto (Ont.): University of Toronto Press. لاپەڕە ١٧٥. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٠٢٠-٨١٣٥-٣. لە ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
- ^ Bernstein، Richard (٢٨ی تشرینی یەکەمی ١٩٩٠). «Ideas & Trends: The Rising Hegemony of the Politically Correct». The New York Times.
- ^ Smith، Dorothy E. (1999). Writing the social: critique, theory, and investigations (چاپی Repr.). Toronto (Ont.): University of Toronto Press. لاپەڕە ١٧٥. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٠٢٠-٨١٣٥-٣. لە ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
- ^ Kaufman، Scott Barry (٢٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦). «The Personality of Political Correctness; The idea of political correctness is central to the culture wars of American politics». Scientific American. لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
