تەبەسوم عەدنان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
تەبەسوم عەدنان

تەبەسووم لە ساڵی ٢٠١٥، لەکاتی وەرگرتنی خەڵاتی ئازایەتی ژنانی نێودەوڵەتی
لەدایکبوون١٩٧٧
دۆڵی سوات، پاکستان
نەتەوەپاکستانی
پیشەچالاکوانی مافەکانی ژنان
چالاکبوون٢٠١٣ - ئێستا
ناسراوە بەدامەزراندنی یەکەم کۆمەڵەی بڕیاردانی ژنان

تەبەسوم عەدنان (لە دایکبووی ١٩٧٢) ژنە چالاکوانی مافەکانی ژنانی پاکستانییە، لە دۆڵی سوات. لە ساڵی ٢٠١٥، لەلایەن حکوومەتی ئەمریکا خەڵاتی ئازایەتی ژنانی نێودەوڵەتی پێدرا.[١]

ژیان[دەستکاری]

تەبەسووم دایکبووی ١٩٧٢، لە دۆڵەکانی سوات لە پاکستان گەورەبووە.[٢] لە ١٣ ساڵی شووی کردووە، دایکی چوار منداڵبووە و ڕووبەڕووی تووندووتیژی بۆتەوە، دواتر لە ھاوسەرەکەی جیابووەتەوە و بێ پشتگیری لەژیان ماوەتەوە.[١]

بەبەشداریکردنی لە پڕۆگرامێکی بەھێزکردنی ژنان لە ناوچەکەی، ئەوا ھانی دەدات کە ببێتە ژنێکی چالاک و خاوەن بڕیار. لە ئایاری ٢٠١٣، شوێنێکی کۆبوونەوەی دامەزراند بەناوی "Khwendo".[٣] ئەو کۆمەڵەیەی تەبەسوم کە لە ٢٥ ئەندامی ژن پێکھاتبوو، ھەوڵی گۆڕانکاریکردن و فشارکردنە سەر سیستمی دادگا و نەھێشتنی بیرووباوەڕە کۆنەکانی دەدا لەسەر ژنان، ھەروەھا ڕاوێژکاری یاسایی بۆ قوربانییە ژنەکانی دابین دەکرد.[٤] کۆمەڵەکەیان داوای خوێندنی کچان، دابینکردنی تەندرووستی باش بۆ مێینە و پاراستنی ژنانی دەکرد لە تووندووتیژی، کووشتن لەژێرناوی شەڕەف، ھەڕەشەکردنی کووشتن لەپێناو میرات، پرژاندی ئەسید و گشت جۆرە تووندووتیژییەکانی دیکە.[٥] لە سەرەتای چالاکییەکانیدا، گرووپەکەی تەبەسووم لەلایەن پیاوان و چالاکوانە ژنەکانی مافەکانی مرۆڤ ڕەخنەی لێدەگیرا.[٦]

لە ساڵی ٢٠١٤، دوای ڕووداوێک بۆچوونی خەڵک لەبارەی ڕێکخراوەکە گۆڕا. کاتێک منداڵێک دەستدرێژی کرایە سەر و حکوومەت نەیتوانی ھەڵوێست وەربگرێت. دەزگاکەی تەبەسوم گردبوونەوەیەکی ناڕازیی درووستکرد بۆ بەرچاوخستنی کەیسەکە. کەسە گومانلێکراوەکان دەستگیرکران، بۆیەکەمینجار لە مێژووی پاشتون ژنێکیش بانگێشتکرا بۆئەوەی لەکۆبوونەوەی پیاوەکان بەشداربێت بۆ بڕیاردان لەسەر کەیسەکە.[٧] لە دوای سەرکەوتنی ئەو چالاکییەیان،[٨] ئەوا لە تەممووزی ٢٠١٤، تەبەسوم و ڕێکخراوەکەی داوای پشتگیریکردنیان دەکرد بۆ دانانی یاسایەک بۆ قەدەغەکردنی ھاوسەرگیری خوار ١٨ ساڵان.[٩] لە کانوونی یەکەمی ٢٠١٤، ئەنجومەنی خۆجێی پەنجاب بڕیارێکی لەسەر جێبەجێکردنی یاسایەک لەمبارەیەوەدا.[١٠]

دوای سەرکەوتنەکانی ئەوا تا ئێستا تەبەسووم عەدنان بەردەوامە لە ھاوکاریکردنی ئەو ژنانەی کە لەژێر ھەڕەشەدان.[١١][١٢]

خەڵاتەکان[دەستکاری]

لە ساڵی ٢٠١٣، خەڵاتی بەرگریکاری مافەکانی مرۆڤی پێدرا.[١٣] لە ساڵی ٢٠١٥، لەلایەن حکوومەتی ئەمریکا خەڵاتی ئازایەتی ژنانی نێودەوڵەتی پێدرا.[١]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ ئ ا ب she is the best human rights defender awardee in 2014 recently in 2015 she honoured with nelson mandela award for her great work in her area swat "Biographies of 2015 Award Winners". U.S. State Department. March 2015. Archived from the original on 2015-03-07. Retrieved 10 March 2015.
  2. ^ Majeed, A (11 July 2013). "Pakistan's Women-Only Jirga Fights for Equal Rights". Newsweek Pakistan. Retrieved 15 March 2015. ٨ی ئایاری ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  3. ^ Siddiqui, Taha (March 4, 2014). "World Asia: South & Central In former Taliban fiefdom, Pakistan's first female council tackles abuses". The Christian Science Monitor. Retrieved 15 March 2015.
  4. ^ Ali, Syed Mohammad (August 8, 2013). "Significance of the female jirga". The Express Tribune. Retrieved 15 March 2015.
  5. ^ "పాక్ మహిళకు అమెరికా అవార్డు.. సాహస స్త్రీగా ఎంపిక.. !". తెలుగు వార్తలు. 6 March 2015. Retrieved 15 March 2015.
  6. ^ Guerin, Orla (25 July 2013). "Pakistani women use jirga to fight for rights". BBC News. Retrieved 15 March 2015.
  7. ^ "Tabassum Adnan A monumental moment for Pashtun women". N-Peace Network. Retrieved 15 March 2015.[بەستەری مردوو]
  8. ^ Ul Islam, Nazar (24 October 2014). "Nobody Cares". Newsweek Pakistan. Retrieved 15 March 2015. ٨ی ئابی ٢٠٢٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  9. ^ Asif, Sundas (June 5, 2014). "Child Marriages Restraint Bill passed unanimously". Taste Pakistan. Archived from the original on 15 March 2015. Retrieved 15 March 2015. ١٥ی ئازاری ٢٠١٥ لە Archive.is، ئەرشیڤ کراوە
  10. ^ Shaukat, Aroosa (December 24, 2014). "PA session: Lawmakers pass resolution against child marriages". The Express Tribune. Retrieved 15 March 2015.
  11. ^ بلوچ, سحر (February 22, 2015). "سوات کی خواتین کی لیی منفرد جرگھ". Dawn News Urdu. Retrieved 15 March 2015.
  12. ^ "Swat activist honored with International Women of Courage Award". Pakistan Defence. 6 March 2015. Archived from the original on 19ی Aprilی 2015. Retrieved 15 March 2015. {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  13. ^ "Tabassum Adnan Khwendo jirga". Retrieved 15 March 2015.