بۆ ناوەڕۆک بازبدە

تەبەسوم عەدنان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
تەبەسوم عەدنان

تەبەسووم لە ساڵی ٢٠١٥، لەکاتی وەرگرتنی خەڵاتی ئازایەتی ژنانی نێودەوڵەتی
لەدایکبوون١٩٧٧
دۆڵی سوات، پاکستان
نەتەوەپاکستانی
پیشەچالاکوانی مافەکانی ژنان
چالاکبوون٢٠١٣ - ئێستا
ناسراوە بەدامەزراندنی یەکەم کۆمەڵەی بڕیاردانی ژنان

تەبەسوم عەدنان (لە دایکبووی ١٩٧٢) ژنە چالاکوانی مافەکانی ژنانی پاکستانییە، لە دۆڵی سوات. لە ساڵی ٢٠١٥، لەلایەن حکوومەتی ئەمریکا خەڵاتی ئازایەتی ژنانی نێودەوڵەتی پێدرا.[١]

تەبەسووم دایکبووی ١٩٧٢، لە دۆڵەکانی سوات لە پاکستان گەورەبووە.[٢] لە ١٣ ساڵی شووی کردووە، دایکی چوار منداڵبووە و ڕووبەڕووی تووندووتیژی بۆتەوە، دواتر لە ھاوسەرەکەی جیابووەتەوە و بێ پشتگیری لەژیان ماوەتەوە.[١]

بەبەشداریکردنی لە پڕۆگرامێکی بەھێزکردنی ژنان لە ناوچەکەی، ئەوا ھانی دەدات کە ببێتە ژنێکی چالاک و خاوەن بڕیار. لە ئایاری ٢٠١٣، شوێنێکی کۆبوونەوەی دامەزراند بەناوی "Khwendo".[٣] ئەو کۆمەڵەیەی تەبەسوم کە لە ٢٥ ئەندامی ژن پێکھاتبوو، ھەوڵی گۆڕانکاریکردن و فشارکردنە سەر سیستمی دادگا و نەھێشتنی بیرووباوەڕە کۆنەکانی دەدا لەسەر ژنان، ھەروەھا ڕاوێژکاری یاسایی بۆ قوربانییە ژنەکانی دابین دەکرد.[٤] کۆمەڵەکەیان داوای خوێندنی کچان، دابینکردنی تەندرووستی باش بۆ مێینە و پاراستنی ژنانی دەکرد لە تووندووتیژی، کووشتن لەژێرناوی شەڕەف، ھەڕەشەکردنی کووشتن لەپێناو میرات، پرژاندی ئەسید و گشت جۆرە تووندووتیژییەکانی دیکە.[٥] لە سەرەتای چالاکییەکانیدا، گرووپەکەی تەبەسووم لەلایەن پیاوان و چالاکوانە ژنەکانی مافەکانی مرۆڤ ڕەخنەی لێدەگیرا.[٦]

لە ساڵی ٢٠١٤، دوای ڕووداوێک بۆچوونی خەڵک لەبارەی ڕێکخراوەکە گۆڕا. کاتێک منداڵێک دەستدرێژی کرایە سەر و حکوومەت نەیتوانی ھەڵوێست وەربگرێت. دەزگاکەی تەبەسوم گردبوونەوەیەکی ناڕازیی درووستکرد بۆ بەرچاوخستنی کەیسەکە. کەسە گومانلێکراوەکان دەستگیرکران، بۆیەکەمینجار لە مێژووی پاشتون ژنێکیش بانگێشتکرا بۆئەوەی لەکۆبوونەوەی پیاوەکان بەشداربێت بۆ بڕیاردان لەسەر کەیسەکە.[٧] لە دوای سەرکەوتنی ئەو چالاکییەیان،[٨] ئەوا لە تەممووزی ٢٠١٤، تەبەسوم و ڕێکخراوەکەی داوای پشتگیریکردنیان دەکرد بۆ دانانی یاسایەک بۆ قەدەغەکردنی ھاوسەرگیری خوار ١٨ ساڵان.[٩] لە کانوونی یەکەمی ٢٠١٤، ئەنجومەنی خۆجێی پەنجاب بڕیارێکی لەسەر جێبەجێکردنی یاسایەک لەمبارەیەوەدا.[١٠]

دوای سەرکەوتنەکانی ئەوا تا ئێستا تەبەسووم عەدنان بەردەوامە لە ھاوکاریکردنی ئەو ژنانەی کە لەژێر ھەڕەشەدان.[١١][١٢]

خەڵاتەکان

[دەستکاری]

لە ساڵی ٢٠١٣، خەڵاتی بەرگریکاری مافەکانی مرۆڤی پێدرا.[١٣] لە ساڵی ٢٠١٥، لەلایەن حکوومەتی ئەمریکا خەڵاتی ئازایەتی ژنانی نێودەوڵەتی پێدرا.[١]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ ئ ا ب she is the best human rights defender awardee in 2014 recently in 2015 she honoured with nelson mandela award for her great work in her area swat «Biographies of 2015 Award Winners». U.S. State Department. March 2015. لە ڕەسەنەکە لە ٧ی ئازاری ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 10 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
  2. ^ «Pakistan's Women-Only Jirga Fights for Equal Rights». Newsweek Pakistan. 11 July 2013. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی ئایاری ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  3. ^ «World Asia: South & Central In former Taliban fiefdom, Pakistan's first female council tackles abuses». The Christian Science Monitor. March 4, 2014. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  4. ^ «Significance of the female jirga». The Express Tribune. August 8, 2013. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  5. ^ «పాక్ మహిళకు అమెరికా అవార్డు.. సాహస స్త్రీగా ఎంపిక.. !». తెలుగు వార్తలు. 6 March 2015. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  6. ^ «Pakistani women use jirga to fight for rights». BBC News. 25 July 2013. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  7. ^ «Tabassum Adnan A monumental moment for Pashtun women». N-Peace Network. لە ١٥ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.[بەستەری مردوو]
  8. ^ «Nobody Cares». Newsweek Pakistan. 24 October 2014. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی ئابی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  9. ^ «Child Marriages Restraint Bill passed unanimously». Taste Pakistan. June 5, 2014. لە ڕەسەنەکە لە 15 March 2015 ئەرشیڤ کراوە. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate=، |date=، و |archivedate= (یارمەتی) ١٥ی ئازاری ٢٠١٥ لە Archive.is، ئەرشیڤ کراوە
  10. ^ «PA session: Lawmakers pass resolution against child marriages». The Express Tribune. December 24, 2014. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  11. ^ «سوات کی خواتین کی لیی منفرد جرگھ». Dawn News Urdu. February 22, 2015. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  12. ^ «Swat activist honored with International Women of Courage Award». Pakistan Defence. 6 March 2015. لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی نیسانی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 15 March 2015 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |dead-url= چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
  13. ^ «Tabassum Adnan Khwendo jirga». لە ١٥ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.