باھیا

باھیا یەکێکە لە ٢٦ ویلایەتی بەڕازیل، دەکەوێتە ھەرێمی باکووری ڕۆژھەڵاتی وڵاتەکە. چوارەم گەورەترین ویلایەتی بەڕازیلە لە ڕووی ژمارەی دانیشتووانەوە (دوای ساوپاولۆ و میناس جیرایس و ڕیۆ دی جانیرۆ) و پێنجەم گەورەترین ویلایەتە لە ڕووی ڕووبەرەوە. پایتەختی باھیا شاری سەلڤادۆرە، لەسەر زەوییەکی تف کە کەنداوی ھەموو پیرۆزەکان لە زەریای ئەتڵەسی جیا دەکاتەوە. سەردەمانێک قەڵایەکی پاشایەتی بوو کە بەرژەوەندی کشتوکاڵی و کۆیلایەتی و ڕەنجداری زاڵ بوو، ئێستا دەوڵەتێکی پیشەسازی و کشتوکاڵی چینی کرێکارە. ئەم ویلایەتە ٧٪ی دانیشتووانی بەڕازیلە^[١] و ٤٫٢٪ی بەرھەمی ناوخۆیی وڵاتەکە بەرھەم دەھێنێت.^[٢]^[٣]^[٤]

ئاسایشی گشتی

باھیا یەکێکە لە بەرزترین ڕێژەی تاوان لە وڵاتەکەدا، چوار لە دە شاری توندوتیژترین شاری بەڕازیل ھەیە.^[٥] توندوتیژی بە دەمانچە لەم ویلایەتەدا لە ساڵی ٢٠٠٤ تا ٢٠١٤ زیاتر لە دوو ھێندە زیادی کردووە و لە کۆی ٢٦ ویلایەتی بەرازیل لە پلەی یەکەمدایە.^[٦] ھەروەھا لە ساڵی ٢٠١٤دا، ئەو ویلایەتە زۆرترین ژمارەی کوشتنی لە وڵاتدا ھەبووە.^[٧]^[٨]

ئەمانەش ببینە

زانکۆی فیدراڵی باھیا

سەرچاوەکان

^ «Estimativa da população do Brasil passa de 210 milhões, diz IBGE». Agência Brasil. Aug 28, 2019. لە August 19, 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە Aug 5, 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
^ «Economist' compara economia de Estados do Brasil com países». لە 2021-01-24 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2021-03-20 ھێنراوە.
^ «dos estados e cidades do Brasil». لە 2021-06-25 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2021-03-20 ھێنراوە.
^ «dos estados do Brasil». لە 2017-09-18 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە (PDF). لە 2021-03-20 ھێنراوە.
^ «Os estados mais e menos perigosos do Brasil | EXAME.com – Negócios, economia, tecnologia e carreira». Exame.abril.com.br. لە 5 March 2017 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 April 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
^ «Quatro dos 10 municípios mais violentos do país estăo na Bahia». Tribunadabahia.com.br. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 3 April 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ «Bahia lidera número de assassinatos no Brasil, indica pesquisa divulgada pelo Ministério da Justiça – R7 Brasil». Notícias (بە پورتوگالی). 15 October 2015. لە 17 January 2017 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 April 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
^ Mapa da Violência 2016: Homicídios Por Armas de Fogo no Brasil (PDF) (بە پورتوگالی). Brasília (DF), Brasil: FLACSO Brasil. 2015. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٥ی حوزەیرانی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە 2016-12-14 ھێنراوە. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)

[1] «Estimativa da população do Brasil passa de 210 milhões, diz IBGE». Agência Brasil. Aug 28, 2019. لە August 19, 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە Aug 5, 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)

[2] «Economist' compara economia de Estados do Brasil com países». لە 2021-01-24 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2021-03-20 ھێنراوە.

[3] «dos estados e cidades do Brasil». لە 2021-06-25 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2021-03-20 ھێنراوە.

[4] «dos estados do Brasil». لە 2017-09-18 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە (PDF). لە 2021-03-20 ھێنراوە.

[5] «Os estados mais e menos perigosos do Brasil | EXAME.com – Negócios, economia, tecnologia e carreira». Exame.abril.com.br. لە 5 March 2017 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 April 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)

[6] «Quatro dos 10 municípios mais violentos do país estăo na Bahia». Tribunadabahia.com.br. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 3 April 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[7] «Bahia lidera número de assassinatos no Brasil, indica pesquisa divulgada pelo Ministério da Justiça – R7 Brasil». Notícias (بە پورتوگالی). 15 October 2015. لە 17 January 2017 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 April 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)

[vio-8] Mapa da Violência 2016: Homicídios Por Armas de Fogo no Brasil (PDF) (بە پورتوگالی). Brasília (DF), Brasil: FLACSO Brasil. 2015. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٥ی حوزەیرانی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە 2016-12-14 ھێنراوە. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]