پاڵازینا دی کاچیا لە ستوپینیجی

پاڵازینا دی کچیا لە ستوپینجی: (بە ئینگلیزی Palazzina di caccia of Stupinigi) (بە ئیتاڵی بە واتای 'شوێنی نیشتەجێبوونی ڕاوکردن' Stupinigi) یەکێکە لە شوێنی نیشتەجێبوونی ماڵی شاهانەی ساڤۆی لە باکووری ئیتاڵیا، بەشێکە لە لیستی شوێنەوارە جیهانییەکانی یونسکۆ. لە سەرەتای سەدەی ١٨دا وەک شوێنی ڕاوکردنی شاهانە دروستکراوە، دەکەوێتە شاری ستوپینیجی کە گەڕەکێکی شارۆچکەی نیچێلینۆیە و ١٠ کم (٦ میل) لە باشووری ڕۆژئاوای تۆرینەوە دوورە.

مێژوو

قەڵای ڕەسەن تا ساڵی ١٤١٨ لەلایەن هێڵی ئاکاجای ماڵی ساڤۆی، لۆردەکانی پیدمۆنتەوە خاوەندارێتی کرا و لە ساڵی ١٤٩٣ بە مارکیز ڕۆلاندۆ پالاڤیچینۆ فرۆشرا، دواتر لەلایەن ئیمانوێل فیلیبێرتەوە لە ساڵی ١٥٦٣ کڕدرا، کاتێک پایتەختی دوکاڵی لە شامبێریەوە گواسترایەوە بۆ تۆرینۆ.کۆشکە نوێیەکە لەلایەن تەلارساز فیلیپۆ جوڤارا دیزاین کراوە بۆ ئەوەی وەک پالازینا دی کاچیا ('شوێنی نیشتەجێبوونی ڕاوکردن') بۆ ڤیکتۆر ئامادێوسی دووەم، پاشای سەردینیا بەکاربهێنرێت. کارەکان لە ساڵی ١٧٢٩ دەستی پێکرد، لە ماوەی دوو ساڵدا بیناسازی ئەوەندە پێشکەوت کە یەکەم ڕاوکردنی فەرمی ئەنجامدرا.جوڤارا داوای لە تیمێکی دیکۆراتۆر کرد کە زۆربەیان خەڵکی ڤێنیز بوون بۆ ئەوەی دیکۆری ناوەوەی ئۆتۆمبێلەکە ئەنجام بدەن. لە سەردەمی کارلۆ ئیمانوێلی سێیەم و ڤیکتۆر ئامادێوسی سێیەم، پالازینا و پارکە فەرمیەکەی بەردەوام بوو لە درێژکردنەوە، سەرەتا لەلایەن یاریدەدەری یۆڤارا، جیۆڤانی تۆماسۆ پرۆنۆتۆ، پاشان لەلایەن ژمارەیەکی زۆر لە تەلارسازەکانی باکووری ئیتاڵیا، وەک ئیگناسیۆ بیراگۆ دی بۆرگارو، لودۆڤیکۆ بۆ، ئیگناسیۆ بێرتۆلا و بێنێدێتۆ ئەلفیێری. بینای کۆتایی کۆی گشتی ١٣٧ ژوور و ١٧ گەلەری هەیە، و ٣١ هەزار و ٥٠ مەتر چوارگۆشە دەگرێتەوە. هەروەها پۆلیسێنا لە هێسێ-ڕۆتنبێرگ، هاوسەری کارلۆ ئیمانوێلی سێیەم، باشترکردنی ئەنجامدا.ئامانجی ڕەسەنی کۆشکی ڕاوکردن بە هێمای کۆترە برۆنزییەکە کە لە لوتکەی سەقفی پلیکانەی قوبە ناوەندییەکەیدا دانیشتووە، و سەری سەگەکان کە گوڵدانەکانی سەر هێڵی سەقفەکە دەڕازێننەوە. بیناکە پلانێکی خوێی هەیە – چوار باڵە گۆشەیی لە هۆڵی سەرەکی شێوە هێلکەییەکانەوە پڕۆژە دەکات. درێژکردنەوەکان بووە هۆی دروستبوونی کۆشکی جیاواز کە بە گەلەرییە گۆشە درێژەکان بەیەکەوە گرێدراون و حەوشەیەکی پێشەوەی درێژی هەشتگۆشەیی کە بە باڵەکان داخراوە، کە لە دوو یاریگای دیکەی چوونە ژوورەوەدا بەرەو پێشەوە درێژکراونەتەوە.ستوپینیگی بینایەکی پەسەندکراو بوو کە بۆ ئاهەنگ و ئاهەنگی هاوسەرگیری خانەدانییەکان لەلایەن ئەندامانی ماڵی ساڤۆیەوە بەکاربهێنرێت. لێرەدا لە ساڵی ١٧٧٣ ماریا تێرێزا شازادەی ساڤۆی لەگەڵ چارڵز فیلیپ، کونتی ئارتۆیس، برای لویسی شازدەهەم و چارڵی دەیەمی داهاتووی فەرەنسا هاوسەرگیری کرد.ئەمڕۆ کۆشکی ستوپینیگی مۆزەخانەی هونەر و کەلوپەلەکانی تێدایە، هەندێکیان ڕەسەنن بۆ پاڵازینا، هەندێکی تریان لە شوێنی نیشتەجێبوونی پێشووی خێزانی ساڤۆی مۆنکالیێری و ڤێناریا ڕیالەوە هێنراون. ستوپینیجی گرنگترین کۆمەڵەی مۆبیلیاتی پیدمۆنتی هەیە، لەنێویاندا کارەکانی سێ بەناوبانگترین کابینەسازی شاهانەی تۆرین – جوزێپی ماریا بۆنزانیگۆ، پیترۆ پیفێتی و لویجی پرینۆتی. بەشێک لە پەیکەری فیگەرەکانی ڕاوکردن لەلایەن جیۆڤانی باتیستا بێرنێرۆوە. سەرەڕای ئەوەش، پێشانگای کاتی لە گەلەرییەکانیدا بەڕێوەدەچێت، وەک مۆسترا دێل بارۆکۆ (١٩٦٣).ئانا کاترینا گیلی وەک نیگارکێشی دیکۆرات لە کۆشکەکەدا چالاک بوو..

وەسف

پلانی بیناکە بە چوار قۆڵی خاچی سانت ئەندرۆ پێناسە کراوە، کە بە میحوەرەکەی ناوەندی دابەشکراوە کە لەگەڵ ئەو ڕێگایەی کە لە تۆرینەوە بەرەو کۆشکەکە دەڕوات لە ڕێگەی شەقامێکی دارەوە کە بە درێژایی کێڵگە و ئەستێرەخانەکان و کۆنەکانی تردا دەڕوات وابەستەییەکانی بیناکە.ناوکی ناوەکی پێکدێت لە هۆڵێکی گەورەی ناوەندی هێلکەیی کە چوار باڵەکەی لێیەوە دەردەچن، کە شوقەکانی شاهانە و ئەوانەی بۆ میوانەکانن. هۆڵە گەورەکەی هێلکەیی دوو بەرزی و باڵکۆنەکانی قووڵ-چەقاوە، بە قوبە داپۆشراوە کە پەیکەری "سێرڤۆ"ی لەسەرە، لەلایەن فرانسیسکۆ لاداتەوە. لەگەڵ ڕۆشتنی یوڤارا لە تۆرینۆ، شازادە چارڵز ئیمانوێلی سێیەم ئاراستەکردنی کارەکەی بە جیۆڤانی تۆماسۆ پرۆنۆتۆ سپارد، کە دابینکردنی فراوانکردنی بیناکەی لە سکێچەکانی یۆڤارا بەجێهێشتبوو دەستپێدەکات، بەم شێوەیە هەوڵی پاراستنی یارییە ئاڵۆزەکەی ڕووناکی و... شێوەکان. ناوەوەی بە شێوەی ڕۆکۆکۆی ئیتاڵییە، لە کەرەستەی بەنرخی وەک لاک، پۆرسەلین، ستۆکۆی زێڕین، ئاوێنە و ڕەگ دروستکراوە کە ئەمڕۆ لەسەر ڕووبەری نزیکەی ٣١ هەزار مەتر چوارگۆشە درێژدەبێتەوە، لەکاتێکدا ١٤ هەزار بینای تەنیشت یەکتر و ١٥٠ هەزار لەلایەن پارکەوە و ٣٨٠٠ بای گوڵەبەڕۆژەی دەرەکی؛ بە گشتی ١٣٧ ژوور و ١٧ گەلەری هەیە. لەنێو ئەو مۆبیلیاتە جوانانەی کە بۆ بیناکە دروستکراون، پێویستە ئاماژە بە مۆبیلیاتەکانی نەخشێنەر جوزێپی ماریا بۆنزانیگۆ و پیترۆ پیفێتی و لویجی پرینتۆ بکرێت. بیناکە دیکۆراتەکانی نیگارکێشانی ڤێنیزایی جوزێپی و دۆمێنیکۆ ڤالێرانی و لەلایەن گایتانۆ پێرێگۆ و لەلایەن کریستان وێرلینی ڤیەنزاییەوە پارێزراوە. هەروەها فرێسکۆکانی ڤیتۆریۆ ئەمێدیۆ سیگنارۆلی و جیان باتیستا کرۆساتۆ و کارلۆ ئەندریا ڤان لو جێگەی سەرنجن.

دەروازە

دەرگای چوونە ژوورەوەی کۆمپلێکسەکە ڕێگە بە چوونە ژوورەوە دەدات بۆ ناوچە فراوانەکەی گالێریای دی ڕیتراتی (گەلەری پۆرترێت) کە بەشێک بووە لە ئەستێرەخانە لاوەکییەکان کە لەلایەن فیلیپۆ جوڤارا دیزاین و دروستکراون دوای تەواوبوونی کۆمەڵگەی ناوەندی بیناکە. بۆیە ئەم شوێنە بۆ گالیسکە و ڕاهێنەرەکان و بۆ نیشتەجێکردنی ئەسپەکان لە کاتی ڕاوەکاندا بەکاردەهێنرا. لێرەدا ئەمڕۆ پەیکەری ڕەسەنی ئاسکەکانی ستوپینیجی وەستاوە کە لەلایەن فرانسیسکۆ لاداتەوە لە ساڵی ١٧٦٦ دروستکراوە کە ڕووی لە قوبە هۆڵی ناوەندی بووە. لە ساڵی ١٩٩٢ لەم ژوورەدا دانراوە و سەرەوەی قوبە بە کۆپییەکی برۆنزی مۆدێرن گۆڕدراوە. پەیکەرەکە بە وێنەی دار نەخشێنراو دەورە دراوە کە لەلایەن ڤیتۆریۆ ئیمانوێلی دووەمەوە ڕاسپێردراوە و لە سەرەتادا بۆ قەڵای مۆنکالیێری دانراوە. لە کتێبخانەی یەکەم و پاشان لە کتێبخانەی دووەمدا دەتوانرێت گۆڕانی تام و چێژ لە ناوەڕاستی سەدەی هەژدەهەمدا بدۆزرێتەوە کاتێک ناوچەی ئەستێرەخانەکان کەمکرایەوە بۆ ئەوەی شوێن بۆ کتێبخانەیەک بکرێتەوە کە بە ڕەفەکان ساندویچ کراوە کە لەلایەن بێنێدێتۆ ئەلفیێریەوە دیزاین کراوە و بە شین و عاج و زێڕ بۆیاخ کراوە ، لەگەڵ تەمثیلەکانی هونەر و زانستەکان کە لەلایەن جوزێپی نۆگارییەوە کێشراون.

شوقەی دوکی چیابلێس

هەروەها ناوی "Appartamento di Levante" (بە پێچەوانەی Appartamento di Ponente ی specular)، کۆمەڵە ژوورەکە لە ژێر ڕێنمایی Benedetto Alfieri لە سەدەی 18 گەورەتر کرا بۆ ئەوەی ژوورەکانی Benedetto di Savoia، دوکی Chiablese، کوڕی پاشا لەخۆبگرێت کارلۆ ئیمانوێلی سێیەم.

هۆڵی قومار

ژوورەکە کە یەکدەنگی زیاتری هەیە بۆ قەبارە و شێواز لە شوقەکانی دوکی چیابلێس بێ گومان هۆڵی قومارە، شوێنێکی گەورەیە کە بۆ کات بەسەربردنی یاریگاکە دانراوە و لە هۆڵێکی چوارگۆشەدا دانراوە کە گۆشەکانی گوڵاو و دوو شوێنی گەورەی لە لایەکانی کورتترە . سەقفەکە لەلایەن جیۆڤانی پیترۆ پۆزۆ لە ساڵی ١٧٦٥ ڕازاوەتەوە، هەمان مۆتیڤی نامۆ و ڕۆژهەڵاتی دیوارەکانی تێدایە کە ڕۆڵی چوارچێوەیەکی ڕەسەن بۆ مۆبیلیاتی یارییەکە لە ناو ژوورەکەدا دەگێڕن: ژوورێکی وێنەکێشانی ناوەڕاستی سەدەی هەژدەهەم، مێزی یاری لویس پازدەهەم ستایلێک بە تەختەیەکی شەترەنج بەنرخ کە بە ئەبنوس و عاج چەسپاوە، هەروەها مێزێک بە فیگەری عاج پاڵاوتە کە لە سەرەتای سەدەی ١٨ەوە چەسپاوە. هەروەها جێگەی سەرنجە چینۆیزەری و پۆرسەلینەکان کە لەم ژینگەیەدا هەن کە بە باشی لەگەڵ ڕازاندنەوەی نامۆی کۆمپلێکسەکەدا دەگونجێن.

هۆڵی ئاوێنە و کابینەی پاولین بۆناپارت

ژووری یەکەم کە بە شێوازێکی زۆر تایبەت ڕۆکۆکۆ ڕازاوەتەوە، بە گچکە و ئاوێنە لە دیوارەکانەوە تا سەقف ڕازاوەتەوە، بیرۆکەی جیۆڤانی پیترۆ پۆزۆ لە ساڵی ١٧٦٦ بە یارمەتی میشێل ئەنتۆنیۆ ڕاپۆس لە بەدیهێنانی بۆیزەری. شاندەرییەکە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ساڵانی چلەکان، کۆنترە و بە پەیکەری باڵندەی ئاسنی درووستکراو ڕازاوەتەوە. کابینەی پاولین بۆناپارت ناوبانگەکەی قەرزاری ئەوەیە کە لەلایەن پاولین بۆناپارت، خوشکی ناپلیۆن، لە ماوەی مانەوەی لە کۆشکەکەدا کاتێک هاوسەرەکەی کامیلۆ بۆرگێزی وەک حاکمی پیدمۆنت دەستنیشانکرا، دروستکراوە بۆ ئەوەی بە شێوەی ئێستا تەیار بکات. ژوورەکە کە قەبارەکەی بچووکە، بانیۆیەکی مەڕمەڕی جوانی تێدایە، کە بە ڕەیلیفی باس ڕازاوەتەوە کە نوێنەرایەتی نیشانەی ئیمپراتۆری دەکات لەگەڵ هەڵۆی ناپلیۆنی.

هۆڵی ناوەندی

هۆڵی ناوەندی کە ناوەکی بیناکە بوو، یەکەم بیرۆکەی جوڤارا بوو کە تەواو بوو و ئەو فۆکەسە بوو کە لە دەوری تەواوی کۆمەڵگەی بیناکەی پەرەی پێدرا. ژوورەکە پێکهاتووە لە ژوورێکی گەورەی شێوە هێلکەیی کە بە قوبەیەک دەگاتە لوتکە کە بە سەقفێکی چەقۆدار داخراوە. هۆڵەکە لە ساڵی ١٧٣٠ تەواو بوو و لە ١٠ی شوباتی ١٧٣١ پاشا فرێسکۆیەکی گەورەی لەسەر خەزنەکە بە برایانی بۆلۆنی جۆزێپی و دۆمێنیکۆ ڤالێرانی ڕاسپارد، کە سەرکەوتنی دیانا، خوداوەندی کلاسیکی ڕاوکردن کە لە نێوان هەورەکاندا دەردەکەوێت، لە سەرووی گالیسکەیەکی ئاسمانییەوە، نیشان دەدات ڕووی لە دارستانەکانە. هەروەها لە دەوروبەریدا پوتی هەیە کە یاری یان تاجە گوڵینەی گوڵی تێدایە، لە لایەکەوە نمفەکانن. لە لوتکەی ئەو چوار ستوونەی کە پشتگیری لە قوبە هۆڵەکە دەکەن، تەنها لە خوار فرێسکۆ گەورەکەدا، چوار مەدالیای تاکڕەنگ هەیە کە نوێنەرایەتی ئەڵقەی هاوشێوە دەکەن کە پەیوەندییان بە هەمان خوداوەندەوە هەیە. کارەکان بۆ وەدیهێنانی ئەم جۆرە فرێسکۆیانە لە ٨ی ئازارەوە دەستیپێکرد و لە ساڵی ١٧٣٣ کۆتایی هات. جوڤارا پلانێکی چوارگۆشەی بەسەر ئەو دوو برایەدا سەپاند بۆ ئەوەی دیزاینە گشتییە ئاڵۆزەکەی تێک نەدات.

فرێسکۆی خەزنەی سەرەوە

دوای ئەوەی جوڤارا ڕۆیشت، بیرۆکەکەی بۆ دانانی گروپە پەیکەرسازییە گەورەکانی سەگ و ئاسک لە پەنجەرە گەورەکانی ساڵۆنەکەدا وازی لێهێنرا، بۆ ئەوەی لەڕادەبەدەر سنووردار نەکرێت بۆ ئەو دیمەنە دیدگاییە نایابەی کە هێشتا چێژ لە سەیرکردنی دەرەوە وەردەگرێت. پڕۆژەکە بە جوزێپی مارۆکۆ سپێردرا، کە سی و شەش هەوادارە دارەکەی (ئەپلیکەیشن) بە سەری ئاسکەوە کە لەسەر دیوارەکانی هۆڵەکە خۆیان پیشان دەدەن، خەیاڵ کرد. لە هەمان سەردەمەوە دارە زێڕینەکانی پەنجەرەی گۆرانیبێژەکان لە بەشی سەرەوەی هۆڵەکە و پاراکامێلەکان کە لەلایەن لۆمبارد جیۆڤانی کریڤێلی (١٧٣٣) کێشراون. هەروەها شایەنی سەرنجە ئەو چوار جەستەی مەڕمەڕییە کە لە ساڵی ١٧٧٣ لەلایەن جیۆڤانی باتیستا بێرنێرۆوە دروستکراون، کە ڕوویان لە هەمان ژمارەی دەرگای چوونە ژوورەوەی هۆڵەکە کردووە و نوێنەرایەتی خوداوەندە بچووکەکان دەکەن کە پەیوەندییان بە ڕاوکردن و کێڵگەکانەوە هەیە: سێریس، پۆمۆنا، نایاد و ناپیا.ساڵۆنەکە کە لە پێکهاتەکەی و لە دیکۆراتەکانی تایبەتمەندی سەدەی هەژدەهەمدا نوقم بوو، هەروەها سەرنجی چەندین هاوچەرخی ڕاکێشا کە توانیان بە شێوەیەکی شەخسی وەکو نەخشێنەری فەرەنسی چارڵز نیکۆلاس کۆچین بیبینن، کە هەرچەندە ڕەخنەی لە زۆری دیکۆراتەکان و زیادەڕەوی لە سەرنجڕاکێشی گرت. لە هەمان بۆچوون جۆزێف جیرۆم لالاندە بوو، کە باسی لەوە کرد کە چۆن جوڤارا نزیکەی تەواو سەرنجی لەسەر ساڵۆنەکە بووە، هەموو ئەوەی دیکەی بەجێهێشتووە و ئاشکرای کردووە کە چۆن وەک "خەونی تەلارسازێک" ڕێکخراوە، کە زۆر مەترسیدارە بۆ کۆشکێکی شار و تەنها بۆ شوێنی نیشتەجێبوونێکی لادێیی گرانبەها.

پاڕکەکە

ئەو پارکە ڕاوکردنەی کە سەر بە لقێکی ماڵی ساڤۆیا بوو، لە ساڵی ١٥٦٣دا درا بە ئیمانوێل فیلیبێرت، دوکی ساڤۆی، کاتێک پایتەختی دوکەکەی لە شامبێریەوە گواستەوە بۆ تۆرینۆ. باخچەی جێگەی ڕاوکردن و ئیستێتی ڕاوکردنی دەوروبەری لە ستوپینیجیدا بە ڕوونی جیا دەکرێنەوە: لە ڕاستیدا کۆمپلێکسەکە بەشێکە لە باخچەیەکی ئەندازەیی گەورەیە، کە بە یەک لە دوای یەکبوونی بەردەوامی گوڵدان و پارتەر و شەقامەکان تایبەتمەندە. ئەم پارکە کە بە دیوارێکەوە هاوسنوورە و بە ڕێگا درێژەکانەوە یەکتر دەبڕێت، لەلایەن باخەوانی فەرەنسی مایکل بێناردەوە لە ساڵی ١٧٤٠ دیزاین کراوە. پارکە ڕاوکردنەکە، یان ئیستێتەکە، لەبری ئەوە بەو ڕووبەرە فراوانە پێکهاتووە کە نزیکەی ١٧٠٠ هێکتار بووە و لە دەرەوەی پارکە سیاجکراوەکە درێژبووەتەوە و کە... لەلایەن دوک ئیمانوێل فیلیبێرتۆ دی ساڤۆیاوە لە ساڵی ١٥٦٣ لە پالاڤیچینی دەستی بەسەردا گیرابوو. ئەم ناوچەیە زەوی و دارستانەکانی لەخۆگرتبوو کە ئەمڕۆ لە شارەوانییەکانی نیچێلینۆ، ئۆرباسانۆ و کاندیۆلۆدا جێگیرکراون.لە ساڵی ١٩٩٢ەوە دارستان و زەوییە کشتوکاڵییەکانی دەوروبەری ستوپینیجی وەک پارکۆ سروشتی دی ستوپینیجی پارێزراون. لە ناوچە هاوبەشەکانی نیچێلینۆ، کاندیۆلۆ و ئۆرباسانودا هاتووە، ڕووبەرەکەی 17.32 کیلۆمەتر دووجایە (6.7 میل چوارگۆشە) کە بەشێک لە دارستانە ڕەسەنەکانی ناوچە نزمەکانی ناوچەکە لەخۆدەگرێت، کە سەردانکەران دەتوانن سەرسام بن بە هەندێک جۆری ڕووەکی دەگمەن کە چیتر بە شێوەیەکی بەرفراوان لە شوێنەکانی دیکەدا نادۆزرێتەوە. گیانلەبەرە کێوییەکان بریتین لە مارتێنەکانی هێشوو، کۆتر، ڕێوی، بەشەناوخۆیی فندق، هاری ئەوروپی، کۆترە سپییەکان، کۆترە دارەکان و ئەوانی تر.