مێردەزمە
مێردەزمە | |
---|---|
لقی | خەون |
ھۆکار | Inguma |
ناسنامەی زاراوەی NCI | C117263 |
مێردەزمە یان دێوەزمە یاخود شەوە (کابووس)[١] ھەروەھا بە خەونێکی خراپ ناودەبرێت، خەونێکی ناخۆشە کە دەتوانێت ببێتە ھۆی وەڵامدانەوەیەکی سۆزداری بەھێز لە مێشکەوە، بە شێوەیەکی ئاسایی ترس بەڵکو نائومێدی، دڵەڕاوکێ یان خەمێکی گەورە.[٢] ھەرچۆنێک بێت، دەروونناسان جیاوازی دەکەن لەنێوان مێردەزمە و خەونە خراپەکاندا؛ بە تایبەتی، خەڵک لە کاتی خەونە خراپەکاندا لە خەودا دەمێننەوە، لەکاتێکدا کە مێردەزمەکان دەتوانن تاکەکان بەھیوا بکەن خەونەکە لەوانەیە حاڵەتی ناڕەحەتی، تیرۆری دەروونی یان جەستەیی، یان ترس و دڵەڕاوکێی تێدابێت. لە دوای ھەر مێردەزمەیەک، مرۆڤ زۆر جار لە حاڵەتی تەنگانەدا بێدار دەبێتەوە و لەوانەیە نەتوانێت بۆ ماوەیەکی کورت بگەڕێتەوە بۆ خەوتن. مێردەزمە دووبارەکان لەوانەیە پێویستی بە یارمەتی پزیشکی ھەبێت، چونکە ئەوان دەتوانن دەست لە شێوازی خەوتن وەربگرن و ببێتە ھۆی بێ خەوتنی.[٣]
مێردەزمەکان دەتوانن ھۆکاری فیزیکییان ھەبێت وەک خەوتن لە پێگەیەکی ناڕەحەت یان تاو بوون، یان ھۆکاری دەروونی وەک دڵەڕاوکێ. خواردنی پێش خەوتن، کە دەبێتە ھۆی زیادبوونی میتابۆلیزم و چالاکی مێشکی جەستە، دەتوانێت ببێتە ھاندەرێکی شاراوە بۆ کابوسەکان.
بڵاوبوونەوەی مێردەزمەکان لە منداڵدا (تەمەن ٥–١٢ ساڵ) لە نێوان ٢٠ بۆ ٣٠٪ و بۆ گەورەکانیش لە نێوان ٨ بۆ ٣٠٪دایە. لە زمانی ھاوبەشدا مانای مێردەزمە درێژ بووەتەوە بۆ زۆر شتی خراپ، وەک بارودۆخێکی خراپ یان دڕندەیەکی ترسناک یان کەسێک.[٤]
ڕیشەسازی ناوەکەی
[دەستکاری]لە زمانی کوردی بۆ ئەم ڕووداوە دەروونییە ھەریەک لە بەختەک، خەوناگران، دێوەزمە _ دێوەزمۆکە، شەڤپەست، شەوە، کامووسک، مووەتەکە، مێردەزمە _ مێردەزمووکەمان ھەیە،[٥] کە وەھا پێناسەکراوە: ئەوەی لە خەو دا دەتترسێنێت و ھاوارت بۆ ناکرێت یان گرانایییەکە لە خەودا سواری مرۆڤ دەبێت.
نیشانەکانی
[دەستکاری]ئەو کەسانەی کە مێردەزمەیان ھەیە شارەزایی ناوازەی خەوتن دەکەن کاریگەری بوونی مێردەزمەیەک لە شەودا دەرکەوتووە کە زۆر ھاوشێوەی ئەو بێ خەویەیە. ئەمە وا بیردەکرێتەوە کە بەھۆی بێداریی زۆر لە شەوانە و ترس لە خەوتن دروست دەبێت. نیشانەکانی بێسەروبەریی مێردەزمە بریتییە لە بێداری دووبارە لە کاتی خەوی سەرەکی یان نەپ لەگەڵ بیرھێنانەوەی ورد لە خەونە درێژکراوەکان و زۆر ترسناکەکان، کە زۆربەی کات ھەڕەشەکان بۆ مانەوە، ئاسایش، یان خۆبەڕێوەبەری لەخۆدەگرێت. بە گشتی لە ماوەی نیوەی دووەمی کاتی خەوتندا بەئاگابوونەکان ڕوودەدەن.[ژێدەر پێویستە]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ "hobgoblin | کوردستانیکا | ڤەژینلێکس". lex.vejin.net (بە کوردی). Retrieved 2021-09-23.
- ^ "nightmare | Origin and meaning of nightmare by Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-09-23.
- ^ https://web.archive.org/web/20070831193305/http://www.psychologytoday.com/conditions/nightmare.html
- ^ https://psychcentral.com/disorders/nightmare-disorder-symptoms/,%20https://psychcentral.com/disorders/nightmare-disorder-symptoms[بەستەری مردوو]
- ^ "Search Results for "دێوەزمە" – فەرهەنگی زمانی یەکگرتووی کوردی هاوچەرخ". ferheng.info. Retrieved 2021-09-23.
ئەم وتار پێویستی بە پۆلی زیاتر یان چەند پۆلێکی دیاریکراو ھەیە. |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە مێردەزمە تێدایە. |