زووفیلیا

ئاژەڵبازی

زانیاری گشتی

لقێکە لە

نووسین بە فۆنتی"كانا"

じゅうかん

پسپۆڕی پزیشکی

دەروونی
دەروونناسی

نۆیەمین پۆلێنکردنی نێودەوڵەتی بۆ نەخۆشیەکان - گۆڕین بە دەرمان (ICD-9-CM)

302.1

زووفیلیا یاخوود ئاژەڵبازی بریتیە لە تێکچوونێکی سێکسی کە مرۆڤ سێکس لەگەڵ گیاندارەکان دەکات بۆ تێرکردنی حەزەکانی و ئەم حاڵەتە لە زۆرێک لە وڵاتانی جیهاندا قەدغەیە. ^[١] ^[٢]

ئاژەڵبازی لە بنەڕەتدا ئاماژەیە بۆ چالاکیەکی سێکسی لە نێوان مرۆڤ و گیاندارە نامرۆڤەکاندا. ^[ئ] بەهۆی کەمی لێکۆڵینەوە لەسەر ئەم بابەتە، ئەستەمە بتوانین بگەینە ئەو ئەنجامەی کە ئاژەڵداری چەندە بەرەبڵآوە لە کۆمەڵگەدا. ^[٤] لە بەرامبەر ئەمەدا مەزەندە دەکرێت کە لە ساڵی 2021دا لە %2ی دانیشتوانی زەوی زووفیلیایان هەبێت کە دەکاتە زیاتر لە 140 ملیۆن کەس. ^[٥]

مێژوو

دیدگای مێژوویی سەبارەت بە زۆفیلیا (ئاژەلبازی) زۆر جیاوازە، لە سەرەتادا لە سەردەمی پێش مێژوودا، کە وێنەکردنی وێنەی ئاژەڵبازی لە هونەری بەردی ئەوروپیەکاندا دەردەکەوێت،^[٦] هەتا سەدەکانی ناوەڕاست، کە بە ئاژەڵبازیکردن سزای لەسێدارەدانت تووشەبوو. لە زۆر شوێنی جیهاندا، بەپێی یاساکانی دەستدرێژیکردنە سەر ئاژەڵان یان یاساکانی مامەڵەکردن لەگەڵ لووتی بوون یان تاوانەکانی دژی سروشت سێکس کردن لەگەڵ ئاژەڵدا نایاساییە.

زاراوەسازی

گشتی

سێ زاراوەی سەرەکی کە بە شێوەیەکی باو سەبارەت بە بابەتەکە بەکاردەهێنرێن- zoophilia, bestiality, and zoosexuality--- بە شێوەیەکی گۆڕاو بەکاردەهێنرێن. هەندێک لە توێژەران جیاوازی دەکەن لە نێوان زۆفیلیا (وەک حەزێکی سێکسی بەردەوام بۆ ئاژەڵان) و ئاژەڵبازی (وەک کردەوەی سێکسی لەگەڵ ئاژەڵەکاندا)، هەندێک لە توێژینەوەکان دەریانخستووە کە خۆشویستن بۆ ئاژەڵەکان دەگمەنە لەنێو ئەو کەسانەی کە پەیوەندی سێکسی لەگەڵ ئاژەڵەکاندا دەکەن. ^[٧] جگە لەوەش هەندێک لە ئاژەڵدۆستەکانیش باس لەوە دەکەن کە هەرگیز پەیوەندی سێکسیان لەگەڵ هیچ ئاژەڵێکدا نەبووە. ^[٨] ئەو کەسانەی کە تووشی زۆفیلیا بوون بە "زۆفیل" ناسراون، هەرچەندە هەندێکجار بە "زۆسێکسول"یش، یان تەنانەت زۆر بە سادەیی ^[٩] Zooerasty, sodomy, و zooerastia ^[١٠] کە زاراوەی دیکەن و پەیوەندییەکی نزیکیان بە بابەتەکەوە هەیە بەڵام کەمتر هاوواتای زاراوەی پێشوون و بە دەگمەن بەکاردەهێنرێن. "بێستیۆسێکسوالیتی" بە کورتی لەلایەن Allen (1979) باسکراوە، بەڵام هەرگیز بە شێوەیەکی بەرفراوان جێگیر نەبووە.

زووفیلیا

زاراوەی زووفیلیا لە تێکەڵکردنی دوو ناو لە زمانی یۆنانیدا وەرگیراوە : ζῷον ( zṓion ، بە واتای "ئاژەڵ") و φιλία ( philia ، بە واتای "خۆشەویستی (پاک)"). دێن، زووفیلیا لە ئەنجامی پارافیلیای تایبەت ( وروژاندنی نائاسایی) کە ئاماژەیە بۆ حەزکردنێکی دیاریکراو بۆ ئاژەڵەکان لەلایەن مرۆڤەکان دێت وەک هاوبەشی سێکسییان. هەرچەندە کرافت-ئیبینگ زاراوەی زۆێراستیشی بۆ پارافیلیای سەرنجڕاکێشانی سێکسی تایبەت بۆ ئاژەڵەکان داهێناوە،

سەرچاوەکان

^ American Psychiatric Association، ed. (٢٠١٣). «Other Specified Paraphilic Disorder, 302.89 (F65.89)». Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. American Psychiatric Publishing. لاپەڕە 705.
^ P. Rafferty، John (٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢٢). «Zoophilia». Encyclopedia Britannica. لە ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «Commentary: Zoophilia and the Law». Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law Online. 42 (4): 421–426. 2014. PMID ٢٥٤٩٢٠٦٧. {{cite journal}}: نرخی |pmid= بپشکنە (یارمەتی)
^ Holoyda، Brian (2018). «Bestiality: An introduction for legal and mental health professionals». Behavioral Sciences & the Law. 36 (6): 687–697. doi:١٠.١٠٠٢/bsl.٢٣٦٨. PMID ٣٠٣٠٦٦٣٠. لە 8 January 2023 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |pmid= بپشکنە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ Campo-Arias، Adalberto (March 2021). «Review of cases, case series and prevalence studies of zoophilia in the general population». Revista Colombiana de Psiquiatría (بە ئینگلیزی). 50 (1): 34–38. doi:١٠.١٠١٦/j.rcp.٢٠١٩.٠٣.٠٠٣. ISSN ٠٠٣٤-٧٤٥٠. PMID ٣٣٦٤٨٦٩٤. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |issn= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |pmid= بپشکنە (یارمەتی)
^ Paul G. Bahn (١٩٩٨). The Cambridge Illustrated History of Prehistoric Art. Cambridge University Press. لاپەڕە 188. ژپنک ٩٧٨-٠-٥٢١-٤٥٤٧٣-٥.
^ Earls، C. M. (2002). «A Case Study of Preferential Bestiality (Zoophilia)». Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment. 14 (1): 83–88. doi:١٠.١١٧٧/١٠٧٩٠٦٣٢٠٢٠١٤٠٠١٠٦. PMID ١١٨٠٣٥٩٧. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |pmid= بپشکنە (یارمەتی)
^ Maratea, R. J. (2011). «Screwing the pooch: Legitimizing accounts in a zoophilia on-line community». Deviant Behavior. 32 (10): 938. doi:١٠.١٠٨٠/٠١٦٣٩٦٢٥.٢٠١٠.٥٣٨٣٥٦. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی)
^ Beetz, Andrea M. (٢٠١٠). «Bestiality and Zoophilia: A Discussion of Sexual Contact With Animals». لە Ascione, Frank (ed.). The International Handbook of Animal Abuse and Cruelty: Theory, Research, and Application. Purdue University Press. ژپنک ٩٧٨-١-٥٥٧٥٣-٥٦٥-٨.
^ «zooerastia definition». Dictionary.com. لە ١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١ ھێنراوە.

بەستەری دەرەکی

ئینسایکلۆپیدیای سێکسییەتی مرۆڤ بۆ "ئاژەڵایەتی" لە بەشی سێکسۆلۆژی زانکۆی هومبۆڵت، بەرلین.
سەرچاوەکانی زۆفیلیا بنکەدراوە لە سێدارەدانی تاوانکاری ئاژەڵداری و زۆوسایدیزم.
بنکەدراوەی تاوانەکانی دەستدرێژیکردنە سەر ئاژەڵان ١١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. Archived </link> فۆڕمی گەڕان بۆ ئەمریکا و بەریتانیا.

ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگەکانی <ref> بۆ گرووپێک بەناوی «kurdish-alpha» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="kurdish-alpha"/> نەدۆزرایەوە

[DSM_5-1] American Psychiatric Association، ed. (٢٠١٣). «Other Specified Paraphilic Disorder, 302.89 (F65.89)». Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. American Psychiatric Publishing. لاپەڕە 705.

[2] P. Rafferty، John (٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢٢). «Zoophilia». Encyclopedia Britannica. لە ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[ranger-3] «Commentary: Zoophilia and the Law». Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law Online. 42 (4): 421–426. 2014. PMID ٢٥٤٩٢٠٦٧. {{cite journal}}: نرخی |pmid= بپشکنە (یارمەتی)

[5] Holoyda، Brian (2018). «Bestiality: An introduction for legal and mental health professionals». Behavioral Sciences & the Law. 36 (6): 687–697. doi:١٠.١٠٠٢/bsl.٢٣٦٨. PMID ٣٠٣٠٦٦٣٠. لە 8 January 2023 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |pmid= بپشکنە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[:0-6] Campo-Arias، Adalberto (March 2021). «Review of cases, case series and prevalence studies of zoophilia in the general population». Revista Colombiana de Psiquiatría (بە ئینگلیزی). 50 (1): 34–38. doi:١٠.١٠١٦/j.rcp.٢٠١٩.٠٣.٠٠٣. ISSN ٠٠٣٤-٧٤٥٠. PMID ٣٣٦٤٨٦٩٤. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |issn= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |pmid= بپشکنە (یارمەتی)

[Bahn1998-7] Paul G. Bahn (١٩٩٨). The Cambridge Illustrated History of Prehistoric Art. Cambridge University Press. لاپەڕە 188. ژپنک ٩٧٨-٠-٥٢١-٤٥٤٧٣-٥.

[earls-8] Earls، C. M. (2002). «A Case Study of Preferential Bestiality (Zoophilia)». Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment. 14 (1): 83–88. doi:١٠.١١٧٧/١٠٧٩٠٦٣٢٠٢٠١٤٠٠١٠٦. PMID ١١٨٠٣٥٩٧. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |pmid= بپشکنە (یارمەتی)

[9] Maratea, R. J. (2011). «Screwing the pooch: Legitimizing accounts in a zoophilia on-line community». Deviant Behavior. 32 (10): 938. doi:١٠.١٠٨٠/٠١٦٣٩٦٢٥.٢٠١٠.٥٣٨٣٥٦. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی)

[Handbookth-10] Beetz, Andrea M. (٢٠١٠). «Bestiality and Zoophilia: A Discussion of Sexual Contact With Animals». لە Ascione, Frank (ed.). The International Handbook of Animal Abuse and Cruelty: Theory, Research, and Application. Purdue University Press. ژپنک ٩٧٨-١-٥٥٧٥٣-٥٦٥-٨.

[11] «zooerastia definition». Dictionary.com. لە ١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[ئ]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]