زووفیلیا

ئاژەڵبازی

زانیاری گشتی

لقێکە لە

نووسین بە فۆنتی"كانا"

じゅうかん

پسپۆڕی پزیشکی

دەروونی
دەروونناسی

نۆیەمین پۆلێنکردنی نێودەوڵەتی بۆ نەخۆشیەکان - گۆڕین بە دەرمان (ICD-9-CM)

302.1

زووفیلیا یاخوود ئاژەڵبازی بریتیە لە تێکچوونێکی سێکسی کە مرۆڤ سێکس لەگەڵ گیاندارەکان دەکات بۆ تێرکردنی حەزەکانی و ئەم حاڵەتە لە زۆرێک لە وڵاتانی جیهاندا قەدغەیە. ^[١] ^[٢]

ئاژەڵبازی لە بنەڕەتدا ئاماژەیە بۆ چالاکیەکی سێکسی لە نێوان مرۆڤ و گیاندارە نامرۆڤەکاندا. ^[ئ] بەهۆی کەمی لێکۆڵینەوە لەسەر ئەم بابەتە، ئەستەمە بتوانین بگەینە ئەو ئەنجامەی کە ئاژەڵداری چەندە بەرەبڵآوە لە کۆمەڵگەدا. ^[٤] لە بەرامبەر ئەمەدا مەزەندە دەکرێت کە لە ساڵی 2021دا لە %2ی دانیشتوانی زەوی زووفیلیایان هەبێت کە دەکاتە زیاتر لە 140 ملیۆن کەس. ^[٥]

مێژوو

دیدگای مێژوویی سەبارەت بە زۆفیلیا (ئاژەلبازی) زۆر جیاوازە، لە سەرەتادا لە سەردەمی پێش مێژوودا، کە وێنەکردنی وێنەی ئاژەڵبازی لە هونەری بەردی ئەوروپیەکاندا دەردەکەوێت،^[٦] هەتا سەدەکانی ناوەڕاست، کە بە ئاژەڵبازیکردن سزای لەسێدارەدانت تووشەبوو. لە زۆر شوێنی جیهاندا، بەپێی یاساکانی دەستدرێژیکردنە سەر ئاژەڵان یان یاساکانی مامەڵەکردن لەگەڵ لووتی بوون یان تاوانەکانی دژی سروشت سێکس کردن لەگەڵ ئاژەڵدا نایاساییە.

زاراوەسازی

گشتی

سێ زاراوەی سەرەکی کە بە شێوەیەکی باو سەبارەت بە بابەتەکە بەکاردەهێنرێن- zoophilia, bestiality, and zoosexuality--- بە شێوەیەکی گۆڕاو بەکاردەهێنرێن. هەندێک لە توێژەران جیاوازی دەکەن لە نێوان زۆفیلیا (وەک حەزێکی سێکسی بەردەوام بۆ ئاژەڵان) و ئاژەڵبازی (وەک کردەوەی سێکسی لەگەڵ ئاژەڵەکاندا)، هەندێک لە توێژینەوەکان دەریانخستووە کە خۆشویستن بۆ ئاژەڵەکان دەگمەنە لەنێو ئەو کەسانەی کە پەیوەندی سێکسی لەگەڵ ئاژەڵەکاندا دەکەن. ^[٧] جگە لەوەش هەندێک لە ئاژەڵدۆستەکانیش باس لەوە دەکەن کە هەرگیز پەیوەندی سێکسیان لەگەڵ هیچ ئاژەڵێکدا نەبووە. ^[٨] ئەو کەسانەی کە تووشی زۆفیلیا بوون بە "زۆفیل" ناسراون، هەرچەندە هەندێکجار بە "زۆسێکسول"یش، یان تەنانەت زۆر بە سادەیی ^[٩] Zooerasty, sodomy, و zooerastia ^[١٠] کە زاراوەی دیکەن و پەیوەندییەکی نزیکیان بە بابەتەکەوە هەیە بەڵام کەمتر هاوواتای زاراوەی پێشوون و بە دەگمەن بەکاردەهێنرێن. "بێستیۆسێکسوالیتی" بە کورتی لەلایەن Allen (1979) باسکراوە، بەڵام هەرگیز بە شێوەیەکی بەرفراوان جێگیر نەبووە.

زووفیلیا

زاراوەی زووفیلیا لە تێکەڵکردنی دوو ناو لە زمانی یۆنانیدا وەرگیراوە : ζῷον ( zṓion ، بە واتای "ئاژەڵ") و φιλία ( philia ، بە واتای "خۆشەویستی (پاک)"). دێن، زووفیلیا لە ئەنجامی پارافیلیای تایبەت ( وروژاندنی نائاسایی) کە ئاماژەیە بۆ حەزکردنێکی دیاریکراو بۆ ئاژەڵەکان لەلایەن مرۆڤەکان دێت وەک هاوبەشی سێکسییان. هەرچەندە کرافت-ئیبینگ زاراوەی زۆێراستیشی بۆ پارافیلیای سەرنجڕاکێشانی سێکسی تایبەت بۆ ئاژەڵەکان داهێناوە،

سەرچاوەکان

^ American Psychiatric Association، ed. (2013). «Other Specified Paraphilic Disorder, 302.89 (F65.89)». Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. American Psychiatric Publishing. p. 705.
^ P. Rafferty، John (٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢٢). «Zoophilia». Encyclopedia Britannica. لە ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «Commentary: Zoophilia and the Law». Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law Online. 42 (4): 421–426. 2014. PMID 25492067.
^ Holoyda، Brian (2018). «Bestiality: An introduction for legal and mental health professionals». Behavioral Sciences & the Law. 36 (6): 687–697. doi:10.1002/bsl.2368. PMID 30306630. لە 8 January 2023 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ Campo-Arias، Adalberto (March 2021). «Review of cases, case series and prevalence studies of zoophilia in the general population». Revista Colombiana de Psiquiatría (بە ئینگلیزی). 50 (1): 34–38. doi:10.1016/j.rcp.2019.03.003. ISSN 0034-7450. PMID 33648694.
^ Paul G. Bahn (1998). The Cambridge Illustrated History of Prehistoric Art. Cambridge University Press. p. 188. ISBN 978-0-521-45473-5.
^ Earls، C. M. (2002). «A Case Study of Preferential Bestiality (Zoophilia)». Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment. 14 (1): 83–88. doi:10.1177/107906320201400106. PMID 11803597.
^ Maratea, R. J. (2011). «Screwing the pooch: Legitimizing accounts in a zoophilia on-line community». Deviant Behavior. 32 (10): 938. doi:10.1080/01639625.2010.538356.
^ Beetz, Andrea M. (2010). «Bestiality and Zoophilia: A Discussion of Sexual Contact With Animals». لە Ascione, Frank (ed.). The International Handbook of Animal Abuse and Cruelty: Theory, Research, and Application. Purdue University Press. ISBN 978-1-55753-565-8.
^ «zooerastia definition». Dictionary.com. لە ١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١ ھێنراوە.

بەستەری دەرەکی

ئینسایکلۆپیدیای سێکسییەتی مرۆڤ بۆ "ئاژەڵایەتی" لە بەشی سێکسۆلۆژی زانکۆی هومبۆڵت، بەرلین.
سەرچاوەکانی زۆفیلیا بنکەدراوە لە سێدارەدانی تاوانکاری ئاژەڵداری و زۆوسایدیزم.
بنکەدراوەی تاوانەکانی دەستدرێژیکردنە سەر ئاژەڵان ١١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. Archived </link> فۆڕمی گەڕان بۆ ئەمریکا و بەریتانیا.

ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگەکانی <ref> بۆ گرووپێک بەناوی «kurdish-alpha» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="kurdish-alpha"/> نەدۆزرایەوە

[DSM_5-1] American Psychiatric Association، ed. (2013). «Other Specified Paraphilic Disorder, 302.89 (F65.89)». Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. American Psychiatric Publishing. p. 705.

[2] P. Rafferty، John (٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢٢). «Zoophilia». Encyclopedia Britannica. لە ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[ranger-3] «Commentary: Zoophilia and the Law». Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law Online. 42 (4): 421–426. 2014. PMID 25492067.

[5] Holoyda، Brian (2018). «Bestiality: An introduction for legal and mental health professionals». Behavioral Sciences & the Law. 36 (6): 687–697. doi:10.1002/bsl.2368. PMID 30306630. لە 8 January 2023 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[:0-6] Campo-Arias، Adalberto (March 2021). «Review of cases, case series and prevalence studies of zoophilia in the general population». Revista Colombiana de Psiquiatría (بە ئینگلیزی). 50 (1): 34–38. doi:10.1016/j.rcp.2019.03.003. ISSN 0034-7450. PMID 33648694.

[Bahn1998-7] Paul G. Bahn (1998). The Cambridge Illustrated History of Prehistoric Art. Cambridge University Press. p. 188. ISBN 978-0-521-45473-5.

[earls-8] Earls، C. M. (2002). «A Case Study of Preferential Bestiality (Zoophilia)». Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment. 14 (1): 83–88. doi:10.1177/107906320201400106. PMID 11803597.

[9] Maratea, R. J. (2011). «Screwing the pooch: Legitimizing accounts in a zoophilia on-line community». Deviant Behavior. 32 (10): 938. doi:10.1080/01639625.2010.538356.

[Handbookth-10] Beetz, Andrea M. (2010). «Bestiality and Zoophilia: A Discussion of Sexual Contact With Animals». لە Ascione, Frank (ed.). The International Handbook of Animal Abuse and Cruelty: Theory, Research, and Application. Purdue University Press. ISBN 978-1-55753-565-8.

[11] «zooerastia definition». Dictionary.com. لە ١٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[ئ]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]