بۆ ناوەڕۆک بازبدە

خەڵکی شول

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
شول
ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو
داڕێژە:ئالا: ناوچه له پارێزگای فارس و پارێزگای بوشێهر
زمانەکان
شولی و فارسی
ئایین
شیعه
گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان
فارس وکورده‌کانی کرماشان و ئیتر خەڵکەکانی ئێرانی

شوول ناوی یەکێک لە هۆزە جیاکراوەکانی له لوڕ و کورد و تورکەوە ، میراتگەرانی ئەم خەڵکە بە شێوەزاری شولی رامەندی قسە دەکەن.[١]

ئەم هۆزە سەرەتا لە عەجام عێراق نیشتەجێ بوون و لە دەوروبەری ساڵی 550ی کۆچی فەرمانڕەوایی نیوەی لوڕستانیان دەکرد و لەلایەن سەیف الدین ماکانی ڕوزبەهانی (کە باوباپیرانی لە سەردەمی ساسانییەکانەوە فەرمانڕەوایی ناوچەکەیان دەکرد) فەرمانڕەوایی دەکرد و لەلایەن ئەوانەوە فەرمانڕەوایی دەکرد ئەوان سەرکردەیان پێشوا دەخوێندەوە. ، بەڵام نەجمەدین کە یەکێک بووە لە نەوەکانی، لە سەردەمی حەمدا مستۆفیدا لەم ناوچەیەدا فەرمانڕەوایی کردووە. ئیبن بەتوتە (٧٤٨ک) لە ڕێگای شیرازەوە بەرەو کازێرون ڕووبەڕووی عەشیرەتی شوول دەبێتەوە و دەڵێت ئەوان عەشیرەتێکی فارسن کە لە دەشت دەژین و لەنێویاندا کەسانی ئیماندارە و خواپەرست هەیە[٢] . شەهاب الدین العمری (کۆچی دوایی ٧٤٩ کۆچی) دەفەرموێت هۆزی شول خزمایەتییەکی بەهێزی لەگەڵ شەبانکەرە هەبووە.[٣]



خەڵکی شول یه‌کێک له نه‌ته‌وه‌کانی فارس له ناو ئێران ، که له سه‌ردمی  ساسانیه‌کان هه‌تا ته‌یموریان خاوه‌ن ده‌سه‌ڵات بوون .

وه‌ڵاتی شولان یان شولستان ناوچه‌یک له نێوانی پارێزگاکانی فارس ، ئه‌سفه‌هان و خووزستان بوو که له سه‌ردمی ساسانیه‌کان له ناوچه ی کووره ی شاپور بوون

و هه‌تا ساڵی  ۵۰۵ کۆچی  نێوی له لوڕستان به‌شیک له شولستان بوو . رێبه‌ری شولان سه‌یفوددین ماکانی روزبه‌هانی ( رۆژبه‌یانی) بوو که به ده‌ستی نه‌سروددین محمد کوڕی هه‌لال کوڕی بدر حاکمی لوڕ کوژراو بوو ..

خاکی خەڵکی شول نیوەی لوڕستان، کوهگیلویە، نیوەی باشووری چاهەرمەحاڵ، باشووری ڕۆژهەڵاتی خوزستان و باکووری ڕۆژئاوای پارێزگای بوشێهر و باکووری ڕۆژئاوای پارێزگای فارس لەخۆ گرتبوو.[٤]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ فەرهەنگی عەلامە عەلی ئەکبەری دێهخۆدا
  2. ^ سەفەرنامە ئیبنی بەتوتە
  3. ^ مەسالەکولئەبسار شەهابوددین عومەری
  4. ^ جوگرافیای مێژوویی خاکەکانی خەلافەتی ڕۆژهەڵات لەلایەن گای لی سترانجەوە