خانەوادەی ویندسۆر

خانەوادەی شاهانەی ویندسۆر

خانەوادەی ویندسۆر خانەوادەیەکی شاهانەی بەریتانیایە، لە ئێستادا ماڵی حوکمڕانی شانشینی یەکگرتوو و ناوچەکانی تری کۆمۆنوێڵسە. لەوەتەی لە ساڵی ١٩١٧ دامەزراوە، پێنج پاشای بەریتانی لە خانەوادەی ویندسۆردا هەبوون کە بریتین لە جۆرج پێنجەم، ئێدوارد هەشتەم، جۆرج شەشەم، ئەلیزابێسی دووەم و چارڵی سێیەم. هەروەها منداڵ و نەوەکانی شاژن ئەلیزابێسی دووەم و شازادە فیلیپ لە ڕووی نەسەبەوە سەر بە ماڵی ئۆلدنبێرگن چونکە فیلیپ لە لەدایکبوونەوە ئەندامی لقی گلوکسبورگی ئەو ماڵە بووە.پادشا سەرۆکی دەوڵەتی پانزە دەوڵەتی خاوەن سەروەرە. ئەمانە بریتین لە شانشینی یەکگرتوو، ئەنتیگوا و باربودا، ئوسترالیا، باهاماس، بیلیز، کەنەدا، گرێنادا، جامایکا، نیوزلەندا، پاپوای نیوگینیا، سانت کیتس و نیڤیس، سانت لوسیا، سانت ڤینسێنت و گرێنادین، دوورگەکانی سلێمان و توڤالۆ. هەروەها ئەم پاشایەتییە جیاوازانە، سێ وابەستەی تاج، چواردە خاکی دەرەوەی بەریتانیا و دوو ویلایەتی بچووکی پەیوەندیدار بە نیوزلەندا هەیە: دوورگەکانی کوک و نیوە.

مێژوو

کارتۆنی پانچ، بەرگی یەکەم. 27ی حوزەیرانی 1917، سەرنجی لەسەر فەرمانی پاشا داوە بۆ دەستبەرداربوون لە هەموو ئەو نازناوە ئەڵمانییانەی کە ئەندامانی خێزانەکەی لەبەردەستیاندا بووە.

لە ساڵی ١٧٠١دا جێنشینی لەسەر تەختی پاشایەتی درا بە سۆفیا لە هانۆڤەر کە لە ماڵی ویتلسباخ لەدایکبووە و لە ماڵی هانۆڤەر هاوسەرگیری کردووە و نەوەیەکی جەیمس شەشەم و منی ماڵی ستوارت بووە. جێنشینی بۆ کوڕەکەی گواسترایەوە کە لە ساڵی ١٧١٤ بوو بە جۆرج یەکەم، ئەمەش دەستپێکردنی قۆناغێکی درێژخایەنی حوکمڕانی بوو لەلایەن ماڵی شاهانەی هانۆڤەرییەوە. لە کۆتاییدا لە ساڵی ١٩٠١ هێڵێک لە ماڵی ساکس-کۆبۆرگ و گۆتا شوێنی ماڵی هانۆڤەری گرتەوە بۆ دەسەڵاتی پاشایەتی بەریتانیا بە هاتنە سەرکاری شا ئێدوارد حەوتەم کوڕی شاژن ڤیکتۆریا و شازادە ئەلبێرت لە ساکس-کۆبۆرگ و گۆتا. لە ساڵی ١٩١٧ ناوی ماڵی شاهانەی بەریتانیا لە ساکس-کۆبورگ و گۆتای ئەڵمانیەوە گۆڕدرا بۆ ویندسۆری ئینگلیزی، ناوەکەی لە شوێنی نیشتەجێبوونی شاهانە لە بێرکشایر وەرگرتووە.شا ئێدوارد حەوتەم و لە بەرامبەردا کوڕەکەی، جۆرج پێنجەم، ئەندامی ماڵی ئەڵمانی ساکس-کۆبۆرگ و گۆتا بوون بەهۆی ڕەچەڵەکیان لە ئەلبێرت، شازادە کۆنسۆرت، هاوسەری شاژن ڤیکتۆریا، دوا پاشای بەریتانیا لە ماڵی... هانۆڤەر. هەستی بەرزی دژە ئەڵمانی لەنێو خەڵکی ئیمپراتۆریەتی بەریتانیادا لە کاتی جەنگی جیهانی یەکەمدا لە مانگی ئازاری ساڵی ١٩١٧دا گەیشتە لوتکە، کاتێک فڕۆکەی گۆتا G.IV کە فڕۆکەیەکی قورس بوو کە توانای تێپەڕاندنی کەناڵی ئینگلیزیی هەبوو، ڕاستەوخۆ دەستیکرد بە بۆردومانکردنی لەندەن و بووە ناوێکی ناوماڵ . هەر لەو ساڵەدا و لە ١٥ی ئازاردا، ئامۆزای یەکەمی شا جۆرج، ئیمپراتۆری نیکۆلاسی دووەمی ڕووسیا ناچار بوو دەست لەکاربکێشێتەوە، ئەمەش ترسی هەڵوەشاندنەوەی دواجار هەموو دەسەڵاتە پاشایەتییەکانی ئەوروپای لێکەوتەوە. دواجار پاشا و خێزانەکەی ڕازی کران کە واز لە هەموو ئەو نازناوانە بهێنن کە لە ژێر تاجی ئەڵمانیادا هەیانبوو و نازناوی ئەڵمانی و ناوی خانووەکان بگۆڕن بۆ وەشانی ئینگلیزی. لێرەوە لە ١٧ی تەمموزی ١٩١٧ بەیاننامەیەکی شاهانەی کە لەلایەن جۆرج پێنجەمەوە دەرچووە، ڕاگەیەندرا"ئێستا، بۆیە، ئێمە، لە ئیرادە و دەسەڵاتی شاهانەی خۆمانەوە، لێرەوە ڕایدەگەیەنین و ڕایدەگەیەنین کە لە بەرواری ئەم ڕاگەیاندنە شاهانەییەکەمانەوە ماڵ و خێزانەکەمان بە ستایل و ناسراو بە ماڵ و خێزانی ویندسۆر دەناسرێتەوە، و هەموو... نەوەکانی هێڵی نێرینەی داپیرەمان شاژن ڤیکتۆریا کە ڕەعیەتەکانی ئەم کایانەین، جگە لە نەوە مێینەکان کە ڕەنگە هاوسەرگیری بکەن یان ڕەنگە هاوسەرگیریان کردبێت، ناوی ویندسۆریان هەڵدەگرن"ناوەکە پەیوەندییەکی درێژخایەنی لەگەڵ دەسەڵاتی پاشایەتی لە بەریتانیا هەبووە، لە ڕێگەی شارۆچکەی ویندسۆر و بێرکشایر و قەڵای ویندسۆرەوە؛ بەستەرەکە لە تاوەری دەوری قەڵای ویندسۆردا ئاماژەی پێکراوە کە بنەمای نیشانەی ماڵی ویندسۆرە. پێشنیاری لەلایەن ئارسەر بیگ، بارۆنی یەکەم ستامفۆردهامەوە کراوە. لەگەڵ بیستنی ئەوەی کە ئامۆزاکەی ناوی ماڵی شاهانەی بەریتانیای گۆڕیوە بۆ ویندسۆر و بە ئاماژەدان بە کتێبی ژنە خۆشەکانی ویندسۆر لە نووسینی شکسپیر، ئیمپراتۆری ئەڵمانیا ویلهێلمی دووەم بە گاڵتەجاڕیەوە تێبینی ئەوەی کرد کە پلانی هەیە "ژنە خۆشەکانی ساکس-کۆبۆرگ-گۆتا" ببینێت. هەروەها جۆرج پێنجەم بەکارهێنانی نازناوی شازادەیی بەریتانیای لە نزیکترین پەیوەندییەکانیدا سنووردار کرد و لە ساڵی ١٩١٩دا، سێ پەیوەندییە ئەڵمانییەکانی لە نازناو و شێوازە بەریتانیەکانیان لە ژێر یاسای بێبەشکردنی نازناوەکانی ساڵی ١٩١٧دا لێیسەندەوە.