کۆمەڵەی خوێن

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە جۆری خوێنەوە ڕەوانە کراوە)
کۆمەڵەکانی خوێن، بە پێی سیستەمی ABO

کۆمەڵەی خوێن (ئینگلیزی: Blood type) بریتییە لە پۆڵێنکردنی خوێن، کە بەندە لەسەر جۆری ئەو دژەپەیداکەرەی کە دەکەوێتە سەر ڕووی خڕۆکە سوورەکان.

دژه‌ په‌یداکه‌ر:ماده‌یه‌که‌ له‌ش ئاگادار ده‌کاته‌وه‌ بۆ به‌رهه‌مهێننی دژه‌ ته‌نێک بۆی.دژه‌ په‌یداکه‌ره‌کان به‌شێوه‌ی سرووشتی له‌ له‌ش دا هه‌ن هانی هیچ وڵام دانه‌وه‌یک ناده‌ن به‌ڵام هه‌رکاتێک دژه‌ په‌یداکه‌ری بێگانه‌ هاتنه‌ ناو له‌ش خانه‌کان وڵام داهنه‌وه‌یان ده‌بێت بۆ به‌رهه‌مهێنانی دژه‌ ته‌نه‌کان. یه‌که‌م گه‌س که‌ توانی کۆمه‌ڵه‌ی خوێن دیاری بکاتKarl Landsteiner که‌سێکی مقاول بوو که‌ نموونه‌ی خێنی چه‌ند کرێکارێکی وه‌رگرت له‌ ئه‌نجامی تێکه‌ڵ کردنیان بینی له‌ هندێکیان خوێن مه‌ینی خرۆکه‌ سووره‌کان روویدا Agglutinating. کاتێک دووسامپڵی جیاوازی خوێن تێکه‌ڵ ده‌کرێ خوێن مه‌ین رووده‌دا له‌ ئه‌نجامی کارلێک کردنی دژه‌ په‌یداکه‌ری خرۆکه‌ی سوور وه‌ دژه‌ ته‌نی پلازما. سه‌رنجی لاندشتاینه‌ر بووه‌ هۆی پۆلێنکردنی کۆمه‌ڵه‌ خوێنه‌کان به‌پێی ئه‌ودژه‌په‌یداکه‌رانه‌ی له‌ خرۆکه‌ی سووردا هه‌ن.