شەڕی سارد: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
TjBot (لێدوان | بەشدارییەکان) ب r2.7.2) (ڕۆبۆت: زێدەکردنی ilo:Nalamiis a Gubat |
Xqbot (لێدوان | بەشدارییەکان) ب r2.7.3) (ڕۆبۆت: زێدەکردنی mzn:سرد جنگ؛ دەستکاریی جوانکاری |
||
ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
''' |
'''شەڕی سارد''' ڕێبازێکی دوژمنکارانە بوو کە ئەوەندە ئیمپریالیستەکان گرتیانە بەر لە پێش ھەموویانەوە ئەمەریکا بۆڕووبەڕوو بوونەوەی لە بەرامبەر یەکێتی سۆڤیەت و دەوڵەتە سۆسیالیستەکانی ئەوروپادا دوای کۆتایی ھاتنی جەنگی دووەمی جیھانی بە تایبەتی لە کۆتایی ساڵانی چلەکان دا . |
||
لە |
لە تایبەتمەندنیەکانی ئەم جەنگە پێشبڕکێ لە خۆ پڕ چەک کردن بە تایبەتی چەکی ناووکی ،وە دامەزراندنی بنکەی سەربازی بە دەوری یەکێتی سۆڤیەت دا ، بەگەڕ خستنی ھێز لە پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا ، ھەروەھا ڕەتکردنەوەی ھەموو ھەوڵێک بۆ چارەسەر کردنی ناکۆکیە نێو دەوڵەتیەکان لە ڕێگای دانوستانەوە. |
||
سەرەڕای نەتوانینی زۆربەی لێکۆلەران و زانایانی بواری پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا لە دیاری کردنی ماوەی دەست پێ کردنی ئەم جەنگە ، بەڵام لەگەڵ ئەوەش دا زۆربەیان کۆکن لەسەر ئەوەی کە ماوەی ٥ ئازاری ساڵی ١٩٤٦ بە سەرەتای سەر ھەڵدانی ئەم جەنگەیە ئەمەش لەبەر ڕۆشنایی وتارەکەی"چرچڵ" بۆ دامەزراندن و پێکھێنانی یەکێتی سەربازی "ئەنگلۆ ئەمریکی" بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی مەترسی پەرەسەندنی کۆمۆنیزم. |
|||
== |
== ھۆکارەکانی شەڕی سارد == |
||
تیۆرو بیر بۆ چوونەکان سەبارەت بە |
تیۆرو بیر بۆ چوونەکان سەبارەت بە ھۆکارەھاندەرەکانی شەڕی سارد و بنەڕەتی ئەم شەڕە ھەمەجۆرن ، ئەو بیر و بۆ چوونانەش دەیگێڕنەوە بۆ دوژمنایەتی کردنی یەکتری و دوو دڵی و نەبوونی متمانە بە یەکتری و بوونی ترسی لایەنەکان بەرامبەر بە یەکتری . سەرۆکی یەکێتی سۆڤیەت و سەرۆکی ئەمەریکا ھەستیان بە بوونی مەترسیەکی گەورە دەکرد بەرامبەر یە یەکتر، ھەروەھا دەستپێشخەرییەکی دوژمنکارانە لەلایەن ھەریەکە لە وڵاتانەوە بکرایە زۆر بە توندی بەر پەرچی دەدرایەوە لەلایەن لایەنی بەرامبەرەوە ، لەبەر ئەوە ناتوانرێت بە سادەیی سەیری شەڕی سارد بکرێت. |
||
[[پۆل: |
[[پۆل:شەڕی سارد]] |
||
[[af:Koue Oorlog]] |
[[af:Koue Oorlog]] |
||
ھێڵی ٨٣: | ھێڵی ٨٣: | ||
[[mwl:Guerra Frie]] |
[[mwl:Guerra Frie]] |
||
[[my:စစ်အေးတိုက်ပွဲ]] |
[[my:စစ်အေးတိုက်ပွဲ]] |
||
[[mzn:سرد جنگ]] |
|||
[[nds:Koolt Krieg]] |
[[nds:Koolt Krieg]] |
||
[[nl:Koude Oorlog]] |
[[nl:Koude Oorlog]] |
وەک پێداچوونەوەی ٠١:٢٦، ٧ی تەممووزی ٢٠١٢
شەڕی سارد ڕێبازێکی دوژمنکارانە بوو کە ئەوەندە ئیمپریالیستەکان گرتیانە بەر لە پێش ھەموویانەوە ئەمەریکا بۆڕووبەڕوو بوونەوەی لە بەرامبەر یەکێتی سۆڤیەت و دەوڵەتە سۆسیالیستەکانی ئەوروپادا دوای کۆتایی ھاتنی جەنگی دووەمی جیھانی بە تایبەتی لە کۆتایی ساڵانی چلەکان دا . لە تایبەتمەندنیەکانی ئەم جەنگە پێشبڕکێ لە خۆ پڕ چەک کردن بە تایبەتی چەکی ناووکی ،وە دامەزراندنی بنکەی سەربازی بە دەوری یەکێتی سۆڤیەت دا ، بەگەڕ خستنی ھێز لە پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا ، ھەروەھا ڕەتکردنەوەی ھەموو ھەوڵێک بۆ چارەسەر کردنی ناکۆکیە نێو دەوڵەتیەکان لە ڕێگای دانوستانەوە.
سەرەڕای نەتوانینی زۆربەی لێکۆلەران و زانایانی بواری پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا لە دیاری کردنی ماوەی دەست پێ کردنی ئەم جەنگە ، بەڵام لەگەڵ ئەوەش دا زۆربەیان کۆکن لەسەر ئەوەی کە ماوەی ٥ ئازاری ساڵی ١٩٤٦ بە سەرەتای سەر ھەڵدانی ئەم جەنگەیە ئەمەش لەبەر ڕۆشنایی وتارەکەی"چرچڵ" بۆ دامەزراندن و پێکھێنانی یەکێتی سەربازی "ئەنگلۆ ئەمریکی" بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی مەترسی پەرەسەندنی کۆمۆنیزم.
ھۆکارەکانی شەڕی سارد
تیۆرو بیر بۆ چوونەکان سەبارەت بە ھۆکارەھاندەرەکانی شەڕی سارد و بنەڕەتی ئەم شەڕە ھەمەجۆرن ، ئەو بیر و بۆ چوونانەش دەیگێڕنەوە بۆ دوژمنایەتی کردنی یەکتری و دوو دڵی و نەبوونی متمانە بە یەکتری و بوونی ترسی لایەنەکان بەرامبەر بە یەکتری . سەرۆکی یەکێتی سۆڤیەت و سەرۆکی ئەمەریکا ھەستیان بە بوونی مەترسیەکی گەورە دەکرد بەرامبەر یە یەکتر، ھەروەھا دەستپێشخەرییەکی دوژمنکارانە لەلایەن ھەریەکە لە وڵاتانەوە بکرایە زۆر بە توندی بەر پەرچی دەدرایەوە لەلایەن لایەنی بەرامبەرەوە ، لەبەر ئەوە ناتوانرێت بە سادەیی سەیری شەڕی سارد بکرێت.