وتووێژ:تەلحە کوڕی عوبەیدوڵڵا

ناوەڕۆکی پەڕە بە زمانەکانی تر پشتگیریی لێ ناکرێت.
لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
رِاثوَرت:
                                                  تةلَحةي كورِي عبدالله
                                                      رضي الله عنة                      

                                                      ئامادةكردني:
                                                    توانا صابر عزيز 
                                                       07702155648
                                                       
                                                     بة سةرثةرشتي :
                                                        م. مصطفى


                                      سودمان لةم سةرضاوانة وةرطرتووة بؤ ئةم رِاثؤرتة
                                            كتيَبى:ثياوانىَ لةدةورى ثيَغةمبةردا
                                                    {صلى الله علية وسلم}


...................................................................................................................................................

 جةند تێبينيه ك
      ث:پ            .ض:چ             . ر:ڕ              . ط:گ .           ذ:ژ           . ى:ێ              . ظ:ڤ             .ل:ڵ
ناساندن و زاني

ناوي تةواوي : تةلَحةي كورِي عبدالله كورِي عوسمان. • نازناو : هةلَوَكةي اري :_ ئوحود , تةلَحةي بةخشندة • لةدايكبوي : 598.م • سالَي وةفات كردني : 656.م لة بةصرة كوَضي دوايي كردوة لةويَش بة خاك سثيَردراوة. • هاوسةراني : أم كلسوم • حمنة بن جحش نةوةكانـــــــــى :_

• زةكةريا بن تةلَحة . • يوسف بن تةلَحة. • موسا بن تةلَحة. • عائشة بن تةلَحة. • محمد سجادي بن تةلَحة .


[من المو منين رجال صدقوا ما عا هدوا الله علية فمنهم من قصى نحبة ومنهم من ينصر وما بدلوا تبديلا لةناوبرِوادارانداثياوى واهةن, ئةوثيمانةى بةخوا ياندا,ثيَكيان هيَنا,جالةوانة هةية طيانى بةخشيوة و , هيَنديَكشيان ضاوةرِوانن و تؤزقالَيَكيش سؤزى خؤيان نةطؤرِيوة.] الاحزاب ثيَغةمبةرى خوا {صلى الله علية وسلم} ئةم ئاية تةى خيندةوةو ثيشوازى لة رِوخسارى هاوةلانى كرد و ,لةكاتيَكدا كةئاماذةى بؤ ((تةلحة)) دةكرد فةرموى: { ئةوكةسةى ثيَى خؤشة كةسةيرى ثياويَك بكات بةسةر زةويدا دةرِوات و, طةيشتووة بة بة لَيَنة كةى خؤى , ئةوا با سةيرى ((تةلَحة)) بكات}... هيض موذدة يةك نة بوو هاوةلاَنى ثيَغة مبةر {صلى الله علية وسلم} ئاوةها ئاواتة خوازى بن و ,دلَيان بة ثةروَش يَت بؤى زياد لةوةى كة ثيغةمبةر{صلى الله علية وسلم} بةسنطى ((تةلَحةى كورِى عبيدالله)) يدا هةلَواسى... كةوابوو دلَننيابوون لة سةرئةنجامى ضارةنوسى ذيانى.. كة دةذى و,دةمريَت و, يةكيَكة لةو كةسانةى كةراستيان كرد لةطةلَ ئةوةى كة ثةيمانيان ثيَدابوو و توشى ئاشوبيش نابيَت و,ماندوويةتى زؤرى بؤ نابيَت... ضونكة ثيَغةمبةر{صلى الله علية وسلم} مذدةى بةهةشتى ثيَدا,جادةبيَت ذيانى ئةم موذدة ثيَدراوة بةرِيَزة ضؤن بيَت..؟! يةكةم كةسيش كة تة لحة ثرسيارى دةربارة كرد ((ئةبوو بةكر))بوو, زانى كةماوة ية كى زؤر نية لة طةلَ كاروانو بازرطانية كةيدا طةرِاوة تةوةو شان بة شانى ((محمد)) وةك برِواداريَكى خؤراطر رِاوة ستاوة... ئةمجا تةلحة بةخؤى وت: محمد و ئةبو بةكر..؟؟ سويَند بةخوا , ئةودوانة هة رطيز لة سةرطومرِايى كؤنابنةوة... محمد طةيشتووةتة تة مةنى ضل سالَى و ,لةميانى ئة و تةمةنة دا تةنها درؤيةكمان لىَ نةبينيوة.. جائايا ئةمرِؤ بة ناوى خواى طةورةوة درؤ دةكات و دةلَيَت ئةورةوانةى كردووم و نيطاى ناردووة بؤم..؟؟ ئةمة ئةوشتةية كةباوةرِ ثىَ كردنى زؤر ئةستة مة..جا((تةلحة)) بة ثةلة هونطاوةكانى رِووة و نالَى ئةبو بةكر هةلَطرت.. قسةوباسى نيَوانيان دريَذةى نة كيَشا, ضونكة ثةرؤشى بؤديدارى ثيَغةمبةر{صلى الله علية وسلم} و ثةيمان ثيَدانى لة ليَدانى دلَى خيَرا تر بوو.. جائةبوو بةكر لةطةلَ خؤيدا بردى بؤلاى ثيَغةم بة ر {صلى الله علية وسلم}و موسولمان بوو جيَطاى خؤى لة نيَوان ئةم كاروانةثيرؤزة دا طرت بةم جؤرة ((تةلحة)) لةو كة سانة بوو كة زؤر زوو موسولَمان بوو.. كاتيَكيش فةرمان بة موسولمانة كان كرا كة كؤض بكة ن تة لَحة ش كؤضى كرد بؤشارى مةدينة و,دواتر لةطة لَ ثيغةمبة رى خوادا {صلى الله علية وسلم} بةشدارى هة موو مة يدان و غة زاكانى كرد- جطة لة غةزاى لة در-, ضونكة ثيغة مبةرى خوا {صلى الله علية وسلم} لة طة لَ (( سةعدى كورِى زة يد))دا بؤكاريَك ناردبونية دة رة وةى مةدينة .


                                 {بةشدارى كردنى تةلحة لة جةنطى ((ئوحود)) دا}

جةنطى ئوحود يش ديَت تا هةمو ستةمكارى قورِيش و طشت توانا يةكيان بةدى بكات كة هاتووة تؤلَةى رِؤذى بةدر بكاتةوة و لةضارةنوسيان دلَنيا بيضت و موسولَمانان تووشى دوا تيَكشكانيَك بكات كة قورةيش بة كاريَكى سانا وقةدةريَكى دانراوى دادةنا !! جةنطيَكى خويَناوى بة ر ثابوو و زؤر زوو زةوى بةلاشةى خراثة كاران داثؤشرا..وةكارةكة بةسةربىَ باوة رِكاندا كةوت.. ثاشان كاتيَك موسولَمانةكان ضاويان ثيَيان كةوت كوا ثاشة كشة دة كة ن ,ضةكة كانيان داناو,, تير هاويَذان لة جيَطاى خؤيان هاتنة خوارة وة تاثشكى خؤيان لةدةست كةوتةكان ببةن.. تالو ناكاو سوثاى قورة يش لةكاتى بىَ ئاطاى ئةماندا لةثشتة وة طةرِايةوة نيَوةندى شة رِكة و جلَةوى جةنطةكةى كةوتة دةست ئةمجا جةنطة كة بةطةرمى و توندوو تيذى خويَناوى بةردةوام بوو ..ئةوكارة كو توو ثرِةش كارى طةرى خؤى هة بوو لةسةر ثةرتة وازة كردنى ريزى موسولَمانةكان.. ثاشان ((تةلحة)) سةرنجى ئةو لا يةى جةنطة كة ى دا كة ثيغةمبة رى خودا {صلى الله علية وسلم} تيَيدا وةستابوو, دةبينى كة بوتة ئامانجى ئامانجى دةستى كافرة كانو بى باوةرِكانة وة ,هة ربوية خيرا بةرةو لاى بيَغةمبةر ى خودا {صلى الله علية وسلم} رِؤيشت رِيَطةى دورو دريَذى برِى ئةطةريش بة ثيَوانة كورت بوو ..!! رِيَطا يةك كة لة سةر هةمو بستيَكى تووشى دة يةها شمشيَرى هار و , دة يان رمى سةرشيَت دة بوويةوة!! لةدورة وة ثيَغة مبةرى خوداى {صلى الله علية وسلم} بةدى كرد خويَن لة هةردوو رِومةتى نازدارى خؤشةويستمان ديَت و, دةوريان داوةو دة يانة ويَت ز يانى ثىَ بطة يةنن... ئةمجا ((تةلحة)) وةك ثا يةيةى مةحكةم رِاوةستاو, شمشيَرة برِةرةكةى بةراست و ضةثدا دةوةشاند... كةثيَغةمبةرى ئازيزى بينى {صلى الله علية وسلم} خويَنى بةربووةو , ئازارةكانيشى ئاخ و ئؤفى ثىَ كردبوو, هاوكارى كرد و دورى خستة وة لة وضالَةى كة ثيَغة مبةرى ئازيزمان{صلى الله علية وسلم}ثيَى تىَ كة وتبوو. ئةو بةدةستى ضةث و سنطى يارمةتى ثيَغة مبةرى ئازيزمانى دة دا{صلى الله علية وسلم},تابيطة ية نيَتة جيَطا يةكى ئارام و بة دةستى رِاستيشى ((خودا دةستى رِاستى ثيرؤز بكات)) شمشيَرى دة وة شاند و لة طةلَ ئة و بىَ باوةرِانة دا دة جةنطا كة دةورى ثيَغة مبةر يان طرت بوو{صلى الله علية وسلم} بازنةى جةنطة كة يان وةك كوللة ثرِكردبوو بىَ باوةرِةكان . با ليَطةرِين (( ئةبوو بة كرى صديق)) ئةو ديمة نةمان بؤ باس بكات.. عائيشة دةلَيَت : {ئةبو بةكر كة باسى رِؤذى ئوحود دةكرا, دة يوت: ئةوة هةمووى رِؤذى تةلحة بوو.. من يةكةم كة س بووم كة طةيشتمة لاى ثيَغة مبةرى ئازيزمان{صلى الله علية وسلم} جا ثيَغةمبةر بة من و ئة بوعوبةيدةى فةرموو: بطةنة براكةتان ....,سة يرمانكر بينيمان حةفتا برين زياتر شويَنى ليَدان و جىَ رمى ثيَوة بوو.. ثةنجة كانى قرتابوو.. ئيَمة فرياى كةوتين و بارةكة يمان راست كردة وة }.

                 {ئة مجارة باس لة بة خشينو سةروةت و مالى تةلحة دة كةين كة كسيَكى ضؤن بوو لة م لا ية نةوة}

تةلحة ناتوانريت بة ئاسانى باس بكريت جونكة ئة ونة كة سيَكى جواميرو ئازاو بة خشةرو دة ست بلاَو بووة و بؤية هو ميشة يارمة تى موسولماناى دة دا بة هة رشتيك بيت را نة دة وة ستاو دة يكرد... وة لة هة مو بةسةرهاتو خة زاكانيشدا تةلحة لة ثيَشةوةى رِيزى ئةو كة سادا بوو ,كو مةبةستيان تةنها خوداى طةورة و خؤبةختكردن بؤ ئالاَى ئيسلام و ثيَغة مبةر بوو {صلى الله علية وسلم}. جاتةلَحة لة نيَوة ندى كؤمةلَى موسولَماناندا دةذ يا و ,لةطةلَ خواثةرستاندا ثةرستشى خواى طةورةى دة كرد, و لةطةلَ موجاهيداندا لة ثيَناوى خودا جيهادى دةكرد و بة هةردوو مةضةكيش لَةطةلَ مةضةكى برا موسولَمانةكانيدا بنةماكانى ئةو ئاينة نويَيةيان دةضةسثاند كةهاتووة خةلَكى _ هةموو خةلَك _لةتاريكيةوة بة رةو رِوناكى ببات..... مافى ثةروةردطاريشى بة جيَ هيَنا ,ئةوا دةرِوات بةسةر زةويدا كاردةكات و لةسا يةى فةزلَى خودا دةخوازيَت بازرطانيةكى قازانجمةندو كاروو بارةكانى سةركة وتوو بيَت. جونكة بةرِاستى ((تةلَحة )) لةهةموو موسولَمانان دةولَةمةندتروو, لةهةموشيان زياتر سامانةكةى لة طةشة دا بوو هومووسامانةكةيشى لة خزمةتى ئةو ئاينةدا بوو كة لةطةلَ ثيَغة مبةرى خودا {صلى الله علية وسلم} ئالاَكةى هةلَطرتووة ...بة بىَ ئةندازة ليَى دةبةخشى ...وة ((خواى طةورةش بة بىَ ئةنداز طةشة دارى دةكرد بؤى))! وةئيَمة لة((تةلحة)) شةوة سةير بكة ين يان لة كةسانى هاوشيَوةى ئةوة وة ئة وة دةزانين كة سةروةتوو سامان بة بخشين بة مسقالَة زةرِةيةكيش كةم ناكت.. وة ثيَخةمبةرى خوداش سةروةرى مرؤظايةتى {صلى الله علية وسلم} نازناوى ((تةلَحةى خةير)) و ((تةلَحةى بخشندة)) و ((تة لَحةى ليَشاوى )) ى ليَنابوو بةهؤى بةخشندة يية بة تةوذمةكةيةوة. ضةند زؤرى لة سامانةكةى بةجارىَ ببةخشياية , خواى طةورة زياتر بؤى دةطيَرِاية وة .. بؤية ((سوعداى كضى عةوف)) ى خيَزانى بؤمان باس دةكات و دةلَيَت: {رِؤذيَكيان ضومة ذورةوة بؤلى ((تةلَحة)) بينيم غةمبارة ليَم ثرسى: ئةوة ضيتة ؟؟ وتى: ئةوسامانةى كةلة لا مة ... وازؤر بووةو غةمبارى كردووم و نارِةحةتى كردووم ..ثيَم وت:ضي لةسةرتة..دابةشى بكة جائةوكاتةش تةلضحة هةستاو خةلكى بانطكرد و هة مويانى لىَ دابةش كرن و تايةك درهةمى لىَ نةمايةوة}.. جاريَكى ديكةش زةوييةكى خؤى بةنرخيَكى بةرز فرؤشت و سةرنجى تورةكة ى ثارةكة ى كردوو ديسان فرميَس بةضاويدا هاتة خوارىَ ثاشان وتى: {ثياويَك ئةم هةموسامانةى لةمالَكةيدا هيَشتؤتةوةو نازانىَ ضى ضاوةرِيَى دة كات,بةخوداى هةلَخة لَةتاوة} ثاشان هةنديَك لة هاوة لاَنى بانط كردوو ئةو سامانة ى ثىَ هةلَطرتن و بةكوضةو كؤلاَنةكانى مةدينةدا دةرِؤيشت و دابةشى دةكرد هةتا طةيشت نيوةى شةو يةك درهةمى ثىَ نةمابوو..!! الله اكبر الله اكبر لة كة سةمةزنةى ئةوسةردةمةو لةم كةسامةى ئيستاش كة بةناو موسولَمانن و خؤيان بة شويَن كةوتى ثيَغةمبةر دةزانن {صلى الله علية وسلم} بةلاَم ئامةدة نين يةك درهةميش لة ثيَناوى دا ببةخشن .....


((جابرى كورِى عبدالله))ش لةو بارةيةوة دةلَيَت: {هيض كةسم نةبينيوة هةرطيز سامانى خؤى بة بىَ داواكردن ببةخشيَت لة تةلَحةى كورِى عبيدالله زياتر}. لة هةموكةس زياريش بؤخزموو كةسة نزيكةكانى باشبوو و دةستطرؤى هةموشيانى دةكرد هةرضندة زؤريش بوون لةو بارة يةشةوة دةربارةى وتراوة : {ليَنة دةطةرِا هيض كةس لة ((بةنى تةميم)) نةدةر بيَت دةنا خةرجى خؤى و مندالَةكانيشى ثيَدةداو .. بيَوة ذنةكانيشى بةشوو دةدانة وة خزمةتى هةذارةكانى دةكردوو قةرزارى قةرز بووةكانى دةدايةوة }.. ((سائبى كورِى زة يد )) دةلَيَت : {هاوريَيةتى تةلَحةى كورِى عبيدالله م كرددوة لة سةفةروو لةمالَةَوةشدا لةطةلَيدا بووم هيضكةسم نة بينيوو وةك تةلَحةى كورِى عبيدالله لة ,درهةم و ,ثؤشاك ,و خواردةمةنيدا بةخشندة بيَت }..!! ئةو ئاشوبوو ئاذاوة ديارةش لةسةردةمة خةلافةتى (عوسمان)دا بةرثا دةبيَت ..تةلَحة ثشتطيرى بةلَطةى ركابةرى عوسمان دةكات و هانى زؤربةيان دةدات لةسةر ئةو طورِانكاري و ضاكسازيانةى داوايان دةكرد.. جا ئايا بةم هةلَويَستة بانطةشةى بؤكوشتنى (عوسمان) دةكرد يان رِازى بوو بةوة ..؟؟ نةخيَر.. طةر بيزانياية كة ئةو ئاذاوةو ئاشوبة دريَذة دةكيَشيَت تالةكؤتاى كارةكةدا رقو كينة يةكى دلتةزيَن دةر دةثةريَت هةناسةى لةخؤ دوربرِى لةو تاوانة قيَزةونةدا كةدةرئةنجام(( خاوةنى دووروناكى =زو النورين)) عوسمان بووية قوربانى. دةليَن : طةر بيزانياية كة ئةو ئاشوبة دةطاتة ئةو نةهامةتى و كؤتايية ,ئةوا بةرةنطارى دةبوو و هةموو هاوةلاَنى ديكةش لةطةلَيدا بةرةنطاريان دةكرد كة لة سةرةتاى كارةكةوة ثشت طويَيان خستبوو بةو ثيَيةى كة بزاظيَكى نةيار و بةئاطاهيَنةرةو هى ضى دى .. هةرضةندة ئةو هةلَويَستةى تةلَحة بووية ((طريَى ذيانى ))ثاش ئةو شيَوازة ناشيرينةى كة طةمارؤى مالَى ((عوسمان)) درا و كوذرا , هةر كة ئيمامى ((عةلى)) يش بةلَيَنى بة لةموسولَمانان وةرطرت لةمةدينة(( تةلَحة و زوبة يريش)) لةوانة بوون تادواتر هة ردوكيان مؤلَةتيان لىَ خواست و بؤ بةجىَ هيَنانى عومرة ضون بؤ مةككة ... لة هةر لةمةكة شة وة نةطةرِانةوة بةرةو بةسرا كةوتنة رِىَ كة لةوىَ سوثايةكى زؤر كؤبوو بوويةوة بؤ تؤلَة سةندنةوةى (( عوسمان)) .....




              {شةرِى(( جةمةل)) يش رِويدا كة  تةلَحةى  كورِى عبيدالله ش لةو شةرِةدا بةشدار بووة}...

شةرِى (جةمةل) يش رِويدا و هةردوو دة ستةى داواكارانى خويَنى عوسمان و , ئةودةستةى ثشتيوانى عةلى دةكرد بةيةك طةيشتن .... ئيمامى (عةلى) هةركة بيرى لةو هةلَويَستة نارِةحةتة دةكردةوة كة ئيسلام و موسولَمانان ثيَيدا تيَدة ثةرِن لةم ناكؤكية ترسناكةدة خةمة كانى دة بوونة ليَشاو و فرميَسكى ضاوةكانى دةهاتنة خوارىَ و طريانى بةكولَى بةرز دةبوويةوة ...!!! ئةو ثةلكيَشى ئةو ضالَةنارِةحةتة كرا... بةو ثيَيةى خةليفةى موسولَمانانة ناتوانيَت و ئةو مافةيشى نية كة ليَبوردة بيَت بةرانبةر هةر هةلَطةرِانةوةيةك بةرانبةر دةولَةت يان هةر رِاثةرِينيَكى ضةكدارى دذى دةسةلاَت دارى شةرعى . كاتيَكيش هةلَدةستايةوة بؤسةركةوت كرنى هةلَطةرِانةوة يةكى لةو جؤرة ئةوا لةسةرى ثيَويستة كة رِوبةرِوى برا و هاوةلَ و شويَنكةوتةكانى ثيَغة مبةر {صلى الله علية وسلم} و ئاينة كةى ببيَتةوة ئةوانةى كة ماوةيةكى زؤر لةطةلَيدا دذ بة سوثاى بىَ باوةرِان جةنطا و ثيَكةوة و لةسايةى بةيداخى يةكخواناسيدا شةرِةكةن لةناو يةكتردا تاواندبوونيةوةو بىَ طةردى كردبوون و كردبوونية برا بطرة براى تةواو ثيَكةوة ثةيوةست. جائةمة ض ضالَيَكة..؟؟ و ض تاقيكردنةوة يةكى تالَة..؟ لةثيَناوى دؤزينةوةى دةروازة يةكى دةرباز بوون لة نةهامةتيية و بؤثاراستنى خويَنى موسولَمانان ئيمامى ((عةلى)) ثةناى بؤ هةموو هؤكاريَك برد و هيض تكايةك نةما نةيكردبيَت . ئةورِةطةزانةى لةدذى ئيسلام دةجةنطا هةرئةوانة كة لةسةردةستى دةولَةتى ئيسلامى بة ضارةنوسى سةختى خؤيان طةيشت لة رِؤذطارى دةسةلاَتى ((عومةرى)) مةزندا,ئةو رِةطةزانةى كة تةوني ئاشووبى ضنى بوو و بةردةوام دنةى دة دا و ضاوديَرى هةنطاوةكان و طةورة بوونى دةكرد ....

                             *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *    

ئيماممى ((عةلى)) لة كاتى شةرِى جةمةلدا زؤر طريا ,كاتيَك بينى كة ((عائيشة)) ى دايكى برِوادارانى بةدى كرد لة كةذاوةكةيدا بة ثيَشةوةى سوثايةك كة ئيَستا ديَن بؤشةرِ كردن لةطةلَيدا ... كاتيَكيش لة نيَوةندى سوثاكةدا ((تةلَحة)) و(( زوبةيرى)) ((هةردوو حةوارى ثيَغة مبةر)) {صلى الله علية وسلم} ى بةدى كرد, داواى لة ((تةلَحة)) و ((زوبةير)) كرد كة بيَنة دةرةوة بؤلاى ,, هاتنة دةرةوة هةتا ملى ئةسثة كانيان تيَك ثةرِ ين... جابة ((تةلََحة)) ى وت: {ئةى تة لَحة خيَزانى ثيَغةمبةرى خودات هيَناوة {صلى الله علية وسلم} شةرِى ثيَوة دةكةيت و , خيَزانةكة ى خؤيشت لة مالَةوة حةشارداوة}..؟؟


ثاشان بة (( زوبةيرى)) وت: {ئةى ((زوبةير)) .. سويَندت دةدةم بةخودا لةيادتة رِؤذيَكيان ثيَغة مبةرى خودا {صلى الله علية وسلم} بةلاتدا تيَثةرِى و ئيَمة لة فلاَن جيَطابووين , جاثيَي فةرمويت: ئةى زوبةير, ئاية عةليت خؤش ناويَ..؟؟ وتت:ئايا كورِى خالَؤو , ئامؤزاى خؤم و , ئةوكةسةى كة لةسةر ئاينةكةمة خؤشم نةويَت..؟؟ جاثيَى فةرمويت: ئةى زوبةير سويَند بةخوا شةرِى لةدذدةكةيت و , تؤش ستةم كاريت}..!! زوبةير وتى : بةلَىَ ئيَستا ديَتةوة يادم و ,بةرِاستى لةبيرم كردبوو ئةوة , سويَند بةخوا شةرِت بةرامبةر ناكةم ... جا((زوبةير)) و (( تةلَحة ))خؤيان لادا لة بةشدارى كردن لةو جةنطة ناو خؤيية.. كة كارةكةيان بؤ رِوون بؤوة دةست بة جىَ خؤيان لادا و , كاتيَك ((عةممارى كورِى ياسر)) يان بينى لة رِيزى ((عةلى)) دا دةجةنطيَت و , ئة و فةرمايشتةى ثيَغةمبةرى خوايان {صلى الله علية وسلم} بة عةممار هاتةوة ياد: {دةستة يةكى ياخى دةتكوذيَت}... خؤ ئةطةر عةممار لةم جةنطةدا بكوذريَت كة(( تةلَحة)) بةشدارى تيَيدا كردووة , كةواتة ((تة لَحة)) لةناو ياخية كانداية... ((تةلَحة و زوبةير)) لةجةنطةكة كشانةوة و ,ذيانى خؤشيان بووة نرخى ئةو كشانةوةية ,بةلاَم بةضاو ئاراميةوة ضونةوة بؤلاى خواى ثةروةردطار بةهؤى ئةو بةرضاو رِوونى و رِيَنويَنيةى كة ثيَيدا بوون ... بةلاَم لة هةموو ئةم بة سةرهاتة ناخؤشتر ئةوة بوو.... {زوبةير ثياويَك بةناوى (عةمرى كورِى جةرموز) شويَنى كةوتو بةنارِوا و فيَلَ لةكاتى نويَذدا كوشتى....!!} {تةلَحةش مةرِوانى كورِى حةكةم تيريَكى ليَدا و ذيانى كؤتاى ثىَ هيَنا......}

                         *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *  







                                                   {كوذرانى عوسمان لةدةرونى تةلَحةدا ضةسثى بوو} 

كوذرانى (عوسمان) لة دةرونى تةلَحةدا ضةسثيو هةتا –وةك ثيَشتريش وتمان- بووية طرىَ كويرةى ذ يانى. هةموو ئةمة لةكاتيَكادا كة ئةو بةشدارى كوشتنةكةى نةكردبوو ,و كةسى هان نةدابوو لةسةرى بةلَكو ثشتطيرى بةر هةلَستكارى لة دذى كردبوو, لة رِؤذيَكدا كة وا ديار نةبوو كة ئةو بةرهةلَستكارية دريَذة دةكيَشىَ و طرفت دةنيَتةوة هةتا دةطؤرِدريَت بؤ ئةوتاوانة درِندانةية.. كاتيَك لة رِؤذى( جةمةل ) دا شويَنى خؤى طرت لة طةلَ سوثاى دذ بة ئيمامى( عةلى كورِى ابوتالَب) داواى خويَنى عوسمانى دة كرد, خوازيار بوو كة ئةم هةلَويَستةى ببيَتة هةلَوةرينيَك كة لةنارِةحةتى ويذدانى بيحة سيَنيَتةوة ... بةر لة جةنطةكةش دةثارِايةوة و ملى كةض دةكرد و بةدةنطيَكى ثرِ هةنسك و طريانةوة,, دةيوت:{خوداية ئةمرِؤم بؤعوسمان لىَ وةر بطرة هةتا رِازى بيَت}... كاتيَكيش عة لى و زوبةير وةك ئةوةى باسمان كرد بةرةو رِوى يةكدى بوونة وة , وشةكانى وشةكانى عةلى هةموو لايةنةكانى رِؤشن كردةوة , رِاسيان بةدى كردوو , طؤرِثانى جةنطة كةيان بةجىَ هيَشت. بةلاَم شةهيد بوون بؤيان هةلَطيرا بوو... بة لَىَ..{شةهيد بوون بؤ تةلَحة بوو ثيَى دةطات و دةطات ثيَى لة هةر كوىَ بيَت}.. ئةى ثيَغةمبةر {صلى الله علية وسلم} لة بارة يةوة نةى فةرموو: {ئةمة لةو كةسانةية كة بةلَيَنى خؤى بةجىَ هيَناوة, هةر كةسيَك ثيَى خؤشة شةهيديَك بةدى بكات كة بةسةر زةويدا دةرِوات, ئةوا با سةرنجى تةلَحة بدات}..؟؟ كةوابوو شةهيد بةضارةنوسى دياريكراو و طةورةى خؤى طةيشت و كارة ساتى (جةمةل) يش كؤتاى هات. (عائيشة)ى دايكى برِوادارانيش تيَطةيشت كة ئة و لة كارةكانيدا ثةلاى كردووة, ئةمجا شارى بةسراى بةجىَ هيَشت و طةرِايةوة(بيت الحرام) لة مةدينة, دةستى خؤى لةو ململانيَية كيَشايةوةو , ئيمامى ((عةلى)) يش هةمو هؤكاريَكى طةشت و رِيَزليَنانى لةو سةفةرة دةيدا بؤ دةستة بةر كرد....

                            *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *  
                     





                                         {  كاتيَكيش كة عةلى بةسةر شة هيدة كاندا دة طة رِا}


كاتيَكيش كة ((عةلى )) بةسةر شةهيدانى جةنطة كةدا دةطةرِا و نويَذى لةسةر هةموو ئةوانةى لة طةلَيدا بوون, ئةوانةى كة لة دذى شى بوون دةكرد.. وة كاتيَك لة باخاك سثاردنى تةلَحةو زوبةير بوويةوة, رِاوةستاو بة ضةند وشةيةكى ثايةدار مالَئاوايى ليَكردن و , وة لة كؤتايدا وتى : {دةخوازم كة من و , تةلَحة و , زوبةير و , عوسمان لةو كوسانة بين كو خواى طةورة لة با رة يانةوة دة فة رمويَت: [ و نز عنا ما فى صدورهم من غل اخوانا على سرر متقابلين] ثاشان سةرنجيَكى بةسؤزو غةمطينى طلَكؤكةيانى داو وتى: {بةم دوو طويَيةى خؤم بيستم لة ثيَغةمبةرى خوا {صلى الله علية وسلم}دةيفة رموو: تةلَحةو زوبيةير دراوسيَمن لة بةهةشتدا}....






                                                          {دوا وتة}

ثاش ئةوةش .. تائيَستة كة ئيَمة مالَئاوايى لةو ثيَرِو ثاية بلَندةى هاوةلاَنى موحة ممةدى ثيَغةمبةرى خوا درودى خواى لةسةر بيَت وة رِةزامةند يش لةسةر هةمويان بيَت... واى دابنيَين كة انشاْ الله ثشت بةخوداى طةورة توانى بيَت مان كة مافى خؤيمان دابيَت بة باسة كة مان...؟؟ وة رِيَزى ئاشنا بوونى دةستة يةكى ثيرؤزى مةزنيان لة نزيكةوة ثيبرِا و , ضةند ساتيَكى ثرشنط دارمان لة طةلَدا بةسةر برد لة كاتيَكدا كة دةرفةتى هاوةلَيَتى هةمويان مان بؤنة بوو... بؤية توانيمان ئةم كة سة خؤشةويستةى ثيَغةمبةرى خودا{صلى الله علية وسلم} بخةينة رِوو لةم رِاثؤرتةدا... جا ئيَمة ليَرةوة لة ويَنةى ئةم كةسة مةزنة ضاكة كارةوة ,, ويَنةى تيَكرِاى هاوةلاَن بةدى دةكةين... {ئيمان و,خؤرِاطرى و,ثالَةوانيَتى و ,قوربانى دان و ,خؤشةويستي و ثشتيوانيكردنيان بةدى دة كةين.. ئةو هةولَةيان كةدا يان و... ئةو سةركةوتنةى كة بةدةستيان هيَناو... ئةو رِؤلَةى كة ثيَى هةستان بؤ رِزطركردنى هةموو مرؤظايةتى لة بتثةرستى ويذدان و لةدةست ضوونى ئا يندة دةبينين..!!

                            *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *     *  

ئةوقؤناغةى كةتيَيدا جيهانى كؤنى لةذيَر ثاضةكانى ئةورِاستية نويَيةدا دادة رِوخيَت كة هاتووة يةكخواناسى ثةروةردطارو, يةكخواناسيى بةديهيَنةر رِادةطةية نيَت... هيج بت و بتثةرستيةك نية... دةسةلاَتى فارس و قةيسةر نية.... بةلَكو يةك خوداى بىَ هاوةلَ هةية ..... وة هةموو مرؤظةكانيش وةك ددانةكانى شانة يةكسانن...... ليَرةوة ئيَمة بةغةم باريةوة بةجؤش و خرؤشيَكى زؤريشةوة, بةهاوةلَة بةرِيَزةكان دةلَيَين: ئةى ضاكة كاران مالَ ئاوا..!! بةلاَم ...كةى ئاوا بوون,, هةتا ثيَيان بطوتريَت مالَئاوا..؟؟ دةبا ئيتر هةمومان... دةبا سلاَومان ئةمةبيَت:سلاَو.. سلاَويَك لةدةستثيَكدا بةملكة ضيةوة وتمان... وة لة كؤتايشدا هةر بة ملكة ضى دةيلَيَين...... ................................................................................................................................................

(( وه به داواى لێبوردنێ زۆريشه وه داواتان لێ ده كه ين له هه موو هه له و كه مو كورتيه كمان ببورن)) ((تواناصابر))